Πέμπτη 31 Μαρτίου 2011

Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ, Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΙΣΛΑΜ


Τη Β΄ Κυριακή των Νηστειών της Μεγ. Τεσσαρακοστής η Εκκλησία μας προβάλλει και τιμά για δεύτερη φορά μέσα στο εκκλησιαστικό έτος μία κορυφαία πατερική φυσιογνωμία, τον Αγ. Γρηγόριο, αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης, τον Παλαμά. Το γεγονός αυτό είναι μία καλή αφορμή για να προσεγγίσουμε από ορθόδοξης πλευράς, με οδηγό μας το πρόσωπο τού ιερού Πατέρα, ο οποίος εκφράζει την εκκλησιαστική διδασκαλία κατά τρόπο ακέραιο, αυθεντικό, σαφή και κρυστάλλινο, μία θεωρία που υπάρχει στη σύγχρονη, ετερόδοξη κυρίως ακαδημαϊκή διανόηση (π.χ. Karl Josef Kuschel, Bertold Klappert, Smail Balic, Jonathan Magonet, Thomas Nauman) κ.α. και σχετίζεται άμεσα και με την προβληματική των σύγχρονων διαθρησκειακών διαλόγων.

Πρόκειται για τη θεωρία των λεγομένων «Αβρααμικών θρησκειών» που αρχικά πρωτοδιατυπώθηκε από τον Γάλλο Ισλαμολόγο και μυστικιστή, τον Louis Massignon (1883-1962). Σύμφωνα με τον πυρήνα της εν λόγω θεωρίας οι τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες, Χριστιανισμός, Ιουδαϊσμός και Ισλάμ έχουν: α) κοινό πατέρα τον Αβραάμ, β) κοινή αφετηρία και αναφορά, την πίστη τού πατριάρχη Αβραάμ στον ένα Θεό, και γ) το κοινό καθήκον του πιστού να υπακούει στο θέλημα τού Θεού.
1. Ανάλογη προβληματική σχετικά με την ομολογία της πίστης στον Αβραάμ και την αντίληψη, ότι οι Μουσουλμάνοι προσεύχονται μαζί με τους χριστιανούς στον ένα Θεό θα υιοθετηθεί επισήμως από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία κατά τη Β' Βατικάνεια Σύνοδο2.

Στα πλαίσια της διαθρησκειακής προβληματικής η εν λόγω θεωρία προτείνεται και καλλιεργείται με σκοπό την υπέρβαση της ιστορικής αντιπαλότητας και της θρησκευτικής βίας, με την υποτιθέμενη ανάδειξη της κοινής προέλευσης και των κοινών στοιχείων τούτων των θρησκειών.

Οι τρεις αυτές θρησκείες, σύμφωνα με τον Karl Josef Kuschel, έναν σημαντικό εκφραστή της, είναι αδέλφια ως προς την πίστη στον Θεό τού Αβραάμ3. Έμφαση δίνεται στον ένα Θεό, στην υπερβατικότητά του και στη διάκρισή του από τον κόσμο. Ταυτοχρόνως με εξεζητημένες αναλύσεις προσπαθούν να υπερβούν ή και να συνθέσουν όχι μόνο τις διαφορετικές θεολογικές αρχές αλλά και τους διαφορετικούς τρόπους κατανόησης και αυτού του προσώπου του πατριάρχη Αβραάμ που υπάρχουν μεταξύ των τριών θρησκειών.

Στην ίδια συνάφεια από τους υποστηρικτές της εν λόγω θεωρίας χρησιμοποιούνται και οι όροι «Αβρααμική οικουμένη», «Αβρααμικό πνεύμα» και «Αβρααμική πνευματικότητα».

Είναι βάσιμη όμως αυτή η θεωρία; Αποτελεί σωστό μοντέλο προσέγγισης και αλληλοκατανόησης ανθρώπων διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων; Μπορεί να γίνει αποδεκτός ο ισχυρισμός ότι και οι τρεις θρησκείες είναι αδέλφια ως προς την πίστη στον ένα και τον αυτόν Θεό; Σύμφωνα με τη διδασκαλία του άγ. Γρηγορίου του Παλαμά, ιδιαιτέρως όσον αφορά στο σκέλος της σχέσης Χριστιανισμού και Ισλάμ, αναμφισβήτητα όχι.

Ο ιερός Πατέρας γνώρισε το Ισλάμ κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του από τους Τούρκους το 1354, διαλέχθηκε τρεις φορές με εκπροσώπους του, ομολόγησε και διατύπωσε με σαφήνεια την ορθόδοξη χριστιανική διδασκαλία, επισήμανε το ριζικώς διαφορετικό περιεχόμενο και τον τρόπο κατανόησης του Θεού που υπάρχει μεταξύ Χριστιανισμού και Ισλάμ4, όπως επίσης και τον διαφο­ρετικό τρόπο κατανόησης του προσώπου του Χριστού5. Τονίζει με σαφήνεια σχετικά με τις θεολογικές αφετηριακές προϋποθέσεις του Ισλάμ: «Τον δε Μεχουμέτ (σ. Σ. τον Μωάμεθ) ούτε παρά των προφητών ευρίσκομεν μαρτυρούμενον ούτε τι ξένον ειργασμένον και αξιόλογον προς πίστιν ενάγον. Διά τούτο ου πιστεύομεν αυτώ ουδέ τω παρ' αυτού βιβλίω»6.

Με αφορμή μάλιστα τις ισλαμικές αντιλήψεις περί Χριστού επισημαίνει στο ποίμνιο του: «Προσέχετε μη ευρεθήτε όπως αυτοί εδώ, που, ενώ τον τεχθέντα από την παρθένο τον ονομάζουν Λόγο του Θεού και πνοή του και Χριστό, δηλαδή Θεάνθρωπο, έπειτα τον αποφεύγουν φρενοβλαβώς και τον αθετούν σαν να μη είναι Θεός»7. Υπογράμμιζε στις συζητήσεις του ότι κατά τη χριστιανική πίστη το «ένας Θεός» είναι αλληλένδετο, αδιάσπαστο και με το «Τριαδικός». «Εν γουν τα τρία και τα τρία εν»8.

Ο χριστιανός ομιλεί πάντοτε σχετικά με το μυστήριο τού Θεού για «Τριάδα εν Μονάδι, Μονάδα εν Τριάδι και Μονάδα άμα και Τριάδα», πράγμα αδιανόητο για το Ισλάμ, όπως φυσικά και για τον Ιουδαϊσμό. «Ουκούν ο Θεός τρία, και τα τρία ταύτα εις έστι Θεός και δημιουργός»9.

Ο αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς δεν παρέλειψε επίσης να αναδείξει στις συζητήσεις του με τους Μουσουλμάνους ότι και τα κοινά εξωτερικά στοιχεία που υπάρχουν (π.χ. προσευχή, ελεημοσύνη) έχουν διαφορετική θεολογική αφετηρία και δεν προϋποθέτουν απλώς μία κοινή μονοθεϊστική εκδοχή του Θεού10.

Η επιχειρηματολογία τού ιερού Πατέρα βεβαίως δεν εξαντλείται στα όσα ενδεικτικώς επισημάναμε, πλην όμως είναι ικανά, νομίζουμε, να δείξουν τη μεγάλη διαφορά που υπάρχει μεταξύ Χριστιανικών, Ισλαμικών άλλα και των Ιουδαϊκών αντιλήψεων κατ' επέκταση. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα το γεγονός ότι η απόλυτη πιστότητα του άγ. Γρηγορίου τού Παλαμά στα δεδομένα της εν Χριστώ Ιησού θείας Αποκαλύψεως, δεν τον οδηγεί σε αβαρίες περί την πίστη παρά τις ταλαιπωρίες της αιχμαλωσίας του.

Ταυτοχρόνως όμως τον οδηγεί να κατανοήσει με χριστολογική προοπτική και αυτή τη θέση ενός αλλόδοξου συνομιλητή του «ότι θα έλθει κάποτε καιρός που θα συμφωνήσουμε μεταξύ μας», αναφέροντας: «Συνεθέμην γαρ μνησθείς της του αποστόλου φωνής, ότι επί τω ονόματι Ιησού Χριστού παν γόνυ κάμψει και πάσα γλώσσα εξομολογήσεται ότι Κύριος Ιησούς Χριστός εις δόξαν Θεού Πατρός, τούτο δ' έσται πάντως εν τη Δευτέρα παρουσία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού»11.

Σύμφωνα με τον π. G. Florofsky «ημπορούμεν να θεωρούμεν τον Γρηγόριον Παλαμάν ως οδηγόν μας και διδάσκαλον εις την προσπάθειάν μας να θεολογούμεν από της καρδίας της Εκκλησίας»12. Είναι σαφές ότι με βάση τη δι­δασκαλία του άγ. Γρηγορίου του Παλαμά, η θεωρία περί «Αβρααμικών θρη­σκειών» είναι πολλαπλώς ελλειμματική και ιστορικά ανέρειστη.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Περιεκτική παρουσίαση τού θέματος, τις διάφορες παραμέτρους του και τη σχετική ειδική βιβλιογραφία βλ. Fr. Ei,ler, Abrahamische Okumene, στο EZW Materialdienst. Zeitschrift fur Religions und Weltanschauungsfragen 73(2010), σσ. 72-76. Πρβλ. Τού ιδίου, Vom Dialogzum Trialog? Der duistich - muslimische Dialog im Angesicht des Judentums, στο EZW Materialdienst 72(2009), σσ. 243-256.

2. Βλ. Lumen Gentium, 16. H. Denzinger - P. Hunermann, Enchiridion symbolorum..., 199137, 4160.

3. Βλ. Fr. Ei,ler, Vom Dialog zum Trialog?, όπ.π., σ. 244.

4. Βλ. Επιστολή προς την εαυτού Εκκλησία, 8-9, 15, 17, 23,27. ΕΠΕ 7,166-168, 175, 177,182,188. Διάλεξις προς Χιόνας, 6, ΕΠΕ 7, 214

5. Βλ. Διάλεξις προς Χιόνας, 6. ΕΠΕ 7, 214

6. Βλ. Επιστολή προς την εαυτού Εκκλησία, 24, ΕΠΕ 7, 184

7. Βλ. Επιστολή προς την εαυτού Εκκλησία, 33, ΕΠΕ 7, 195. 'Επιστολή ότε Εάλω, 7, ΕΠΕ 7, 202, Διάλεξις προς Χιόνας, 10,12 ΕΠΕ 7, 216, 218-220

8. Βλ. Διάλεξις προς Χιόνας, 6. ΕΠΕ 7, 214

9. Βλ. Διάλεξις προς Χιόνας, 9. ΕΠΕ 7, 216

10. Βλ. Επιστολή προς την εαυτού Εκκλησία, 14, 35, ΕΠΕ 7, 172, 196.

11. Βλ. Επιστολή προς την εαυτού Εκκλησία , 29.Επιστολή ότε Εάλω, 11, ΕΠΕ 7,190, 208.

12. Βλ. π. George Florofsky, Ο Άγ. Γρηγόριος Παλαμάς και η πατερική παράδοσις, στο Άγ. Γραφή - Εκκλησία - Παράδοσις, (μετ. Δημ. Τσάμη), Θεσσαλονίκη 1976, σ. 165.


ΠΗΓΗ:

ΕΦΗΜΕΡΙΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2010, 29 ΜΑΡΤΙΟΥ 2011,

www.egolpion.com

Επιστολή διαμαρτυρίας της ΠΕΘ στο υπουργείο Παιδείας

του Αντώνη Τριανταφύλλου
http://www.amen.gr

Την ενίσχυση και όχι τη μείωση του Ορθόδοξου χαρακτήρα του περιεχόμενου του μαθήματος των Θρησκευτικών, σύμφωνα με τη Συνταγματική επιταγή - πως το κράτος πρέπει να φροντίζει για την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης – καθώς και το υποχρεωτικό δίωρο διδασκαλίας και στις τρεις τάξεις του Λυκείου, ζητάει η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων με επιστολή της προς την υπουργό Παιδείας.

Η ΠΕΘ στην επιστολή της προς την Άννα Διαμαντοπούλου, ένα 24ωρο μετά τη δημοσιοποίηση του αναμορφωμένου προγράμματος σπουδών για το Λύκειο, εκφράζει «την απογοήτευση και τη βαθιά λύπη της για την ανακοίνωση σχετικά με το μάθημα των Θρησκευτικών το οποίο εντελώς αυθαίρετα και αντιδεοντολογικά μετονομάζεται: Θρησκεία και Κόσμος».

Η Ένωση Θεολόγων διατυπώνει και ερώτημα για ενδεχόμενη ριζική αλλαγή στο χαρακτήρα του μαθήματος αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «αναρωτιόμαστε μήπως η μετονομασία σημαίνει και αλλαγή του Ορθοδόξου χριστιανικού περιεχομένου σε αποκλειστικά θρησκειολογικό.
Αξίζει σε αυτό το σημείο να σημειωθεί ότι ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Παιδείας Βασίλης Κουλαϊδής κατά την παρουσίαση του νέου προγράμματος σπουδών για το Λύκειο άφησε ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα υποστηρίζοντας ότι το μάθημα στο νέο Λύκειο δεν θα έχει ούτε ομολογιακό, αλλά ούτε και θρησκειολογικό χαρακτήρα. Η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων διαμαρτύρεται προς το υπουργείο Παιδείας διότι το υποχρεωτικό δίωρο εβδομαδιαίας διδασκαλίας των Θρησκευτικών διατηρείται μόνο στην Α’ Λυκείου, ενώ η νομιμότητα και η ιδιαιτέρως αδήριτη κοινωνική και παιδαγωγική ανάγκη και η αστάθεια των διαχρονικών αξιών της εποχής επιβάλλουν το υποχρεωτικό διώρο διδασκαλίας του μαθήματος και στις Β’ και Γ΄τάξεις του Λυκείου, για την οποία η ΠΕΘ έχει ήδη εκφράσει σχετική επιχειρηματολογία.

Η Ένωση Θεολόγων καλεί την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας «για τη δεοντολογία της Παιδείας και το συμφέρον της κοινωνίας γενικότερα, να αναθεωρήσει τις όποιες αμφίσημες και ίσως ανεύθυνες προτάσεις ειδικά για το μάθημα των Θρησκευτικών αλλά και γενικώς για την Παιδεία». Μάλιστα, επισημαίνει ότι «κάθε άλλη παρέκκλιση έρχεται σε σύγκρουση και αντίθεση με το λαϊκό αίσθημα και την θρησκευτική και εθνική αγωγή των παιδιών μας».

Τετάρτη 30 Μαρτίου 2011

Το σχέδιο του Υπουργείου Παιδείας για το Νέο Λύκειο

Το άλλο της μάτι


Η μητέρα του είχε μόνο ένα μάτι… Ντρεπόταν γι’ αυτήν κι ώρες ώρες την μισούσε.
Η δουλειά της ήταν μαγείρισσα στην φοιτητική λέσχη. Μαγείρευε για τους φοιτητές και τους καθηγητές για να βγάζει τα έξοδά τους… Δεν ήθελε να του μιλάει για να μην μαθαίνουν ότι είναι παιδί μιας μητέρας με… ένα μάτι. Οι φοιτήτριες έφευγαν γρήγορα, όποτε την έβλεπαν να βγαίνει για λίγο από την κουζίνα κι έλεγαν πως δεν άντεχαν το θέαμα και πως τους προκαλούσε μια ανυπόφορη ανατριχίλα…
Μα από μικρόs είχε πρόβλημα με την εικόνα της μητέρας του.
Μια μέρα όταν ακόμη πήγαινε στο δημοτικό, πέρασε η μητέρα του στο διάλειμμα να του πει ένα γεια. Ένοιωσε πολύ στενοχωρημένos. «Πως μπόρεσε να του το κάνει αυτό»;… αναρωτιόταν… Την αγνόησε, της έριξε μόνο ένα μισητό βλέμμα κι έτρεμε. Την επόμενη μέρα ένας από τους συμμαθητές του φώναξε: «Εεεε, η μητέρα σου έχει μόνο ένα μάτι!.. Ήθελε να πεθάνει. Ήθελε να εξαφανιστεί. Όταν γύρισε σπίτι, της είπε: «αν είναι όλοι να γελάνε μαζί μου εξαιτίας σου τότε καλύτερα να πεθάνεις!». Αυτή δεν του απάντησε…
«Δεν μ’ ένοιαζε τι είπα ή τι αισθάνθηκε, γιατί ήμουν πολύ νευριασμένος», έλεγε αργότερα σ’ ένα φίλο του. «Ήθελα να φύγω από εκείνο το σπίτι και να μην έχω καμία σχέση μαζί της. Έτσι διάβασα πάρα πολύ σκληρά με σκοπό να φύγω μια μέρα μακριά για σπουδές… και τα κατάφερα, μα ήλθε κι έπιασε αυτή τη δουλειά στη λέσχη για να με βοηθάει… Δεν μπορούσε να πάει κάπου αλλού;…».

Αργότερα παντρεύτηκε. Αγόρασε ένα δικό του σπίτι. Έκανε δικά του παιδιά κι ήταν ευχαριστημένος με τη ζωή του, τα παιδιά του, την γυναίκα του και τη δουλειά του!
Μια μέρα μετά από χρόνια απουσίας, όπως ο ίδιος της ζήτησε η μητέρα του πήγε να τον επισκεφτεί.
Δεν είχε δει ποτέ από κοντά τα εγγόνια της. Μόλις εμφανίστηκε στην πόρτα, τα παιδιά του άρχισαν να γελάνε, θύμωσε επειδή είχε πάει χωρίς να του το ζητήσει και χωρίς να τον προειδοποιήσει. Τότε της φώναξε: «πως τολμάς να έρχεσαι ξαφνικά στο σπίτι μου και να τρομάζεις τα παιδιά μου; Βγες έξω! Φύγε!». Η μητέρα του απάντησε γαλήνια: «Αα, πόσο λυπάμαι, κύριε! Μάλλον μου έδωσαν λάθος διεύθυνση» κι εξαφανίστηκε, χωρίς να καταλάβουν τα μικρά πως είναι γιαγιά τους…

Πέρασαν χρόνια και μια μέρα βρήκε στο γραμματοκιβώτιο του σπιτιού του μια επιστολή για τη σχολική συγκέντρωση της τάξης του από το δημοτικό σχολείο, που θα γινόταν στην πόλη πού γεννήθηκε… Είπε ψέματα στη γυναίκα του ότι θα έκανε ένα επαγγελματικό ταξίδι και πήγε. Όταν τελείωσε η συγκέντρωση των συμμαθητών, πήγε στο σπίτι που μεγάλωσε, μόνο από περιέργεια… Οι γείτονες, του είπαν ότι η μητέρα του είχε πεθάνει πρόσφατα. Δεν έβγαλε ούτε ένα δάκρυ. Του έδωσαν ένα γράμμα που είχε αφήσει γι’ αυτόν:

«Αγαπημένε μου γιέ, σέ σκέφτομαι συνέχεια. Λυπάμαι που ήρθα στο σπίτι σου και φόβισα τα παιδιά σου. Έμαθα ότι έρχεσαι για την σχολική συγκέντρωση κι ένοιωσα πολύ χαρούμενη. Αλλά φοβάμαι ότι μπορεί να μην είμαι σε θέση να σηκωθώ από το κρεβάτι για να έρθω να σε δω. Εγραψα αυτό το γράμμα να στο δώσουν αν δεν με προφτάσεις. Στεναχωριέμαι που σε έφερνα σε δύσκολη θέση και ντρεπόσουν για μένα όσο ήσουν μικρός. Βλέπεις… όταν ήσουν πολύ μικρός, είχες ένα σοβαρό ατύχημα κι έχασες το μάτι σου. Δεν θα μπορούσα να σε βλέπω να μεγαλώνεις με ένα μάτι. Έτσι σου έδωσα το δικό μου. Ήμουν τόσο υπερήφανη που ο γιος μου θα έβλεπε τον κόσμο με τη δική μου βοήθεια, με το δικό μου μάτι… Έχεις πάντα όλη την αγάπη μου».
Η μητέρα σου.

Πηγή: Περιοδικό «Όσιος Νικάνωρ>> και http://armenisths.blogspot.com/2011/03/blog-post_8120.html

Ψαροκώσταινα (=Πανωραία Χατζηκώστα) και Ναύπλιο


Το όνομα «Ψωροκώσταινα» το χρησιμοποιούμε σήμερα, όταν θέλουμε να περιγράψουμε την ανέχεια και τη φτώχεια και ειδικότερα όταν θέλουμε να καταδείξουμε κάποιον ή κάτι ως τον «φτωχό συγγενή» ενός συνόλου, ή με άλλα λόγια τον «τελευταίο τροχό της αμάξης». Στις μέρες μας, συνήθως χρησιμοποιούμε απαξιωτικά αυτή τη λέξη όταν πρόκειται να στηλιτευθεί μια κακομοιριά, υποχωρητικότητα, ανοργανωσιά, αδυναμία και φτώχια που κάποιοι θεωρούν ότι χαρακτηρίζει την Ελλάδα της νεότερης ιστορίας.

Όμως, η Ψαροκώσταινα ή Ψωροκώσταινα, ήταν ένα υπαρκτό πρόσωπο της νεοελληνικής ιστορίας και μάλιστα μια ηρωική και αξιέπαινη γυναίκα στα χρόνια της Επανάστασης του 1821 η οποία αφιέρωσε τη ζωή της στην υπηρεσία της πατρίδος.



Όταν το 1821 καταστράφηκε η πόλη των Κυδωνιών, της Μικράς Ασίας, μετά από την αποτυχημένη επαναστατική κίνηση που επιχειρήθηκε, ο πληθυσμός της σφάχτηκε και το σύνολό του εγκατέλειψε την όμορφη πόλη με ντόπια ή ψαριανά καράβια. Στην χαλασιά αυτή κατάφερε να σωθεί η Πανωραία Χατζηκώστα, μια όμορφη αρχόντισσα με μεγάλη περιουσία. Κατά αγαθή συγκυρία ένας ναύτης τη βοήθησε και μαζί με άλλους την ανέβασαν σ’ ένα καράβι που ξεμπάρκαρε στα Ψαρά. Τόσο τον άντρα της, τον Κώστα Αϊβαλιώτη, που ήταν πάμπλουτος έμπορος, όσο και τα παιδιά της, τους έσφαξαν μπρος τα μάτια της οι Τούρκοι. Στα Ψαρά λοιπόν, όπου βρέθηκε (γι’ αυτό ονομάστηκε Ψαροκώσταινα) πάμφτωχη και ολομόναχη, οι συντοπίτες της και κυρίως ο Βενιαμίν ο Λέσβιος (δάσκαλος της Ακαδημίας των Κυδωνιών) την βοήθησαν και την προστάτεψαν.

Η Πανωραία σύντομα άφησε τα Ψαρά και φθάνει στην τότε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, το Ναύπλιο. Εκεί την ακολούθησε κι εγκαταστάθηκε και ο Βενιαμίν ο Λέσβιος. Στην αρχή όλα πήγαιναν καλά, αφού ζούσε από τις υπηρεσίες τις οποίες προσέφερε στον δάσκαλο και φιλόσοφο Βενιαμίν Λέσβιο,* ο οποίος παρέδιδε μαθήματα για να ζήσει. Τον Αύγουστο του 1824 όμως, ο Βενιαμίν ο Λέσβιος πέθανε από τύφο. Από τότε για την Πανώρια άρχισε ένας δυσβάστακτος αγώνας επιβίωσης. Μόνη και άγνωστη, βγάζει το ψωμί της πότε κάνοντας την αχθοφόρο, πότε την πλύστρα και πότε χάρη στην ελεημοσύνη όσων την συμπονούσαν.

Την περίοδο εκείνη η Επανάσταση δοκιμαζόταν από την επέλαση του Ιμπραήμ, ο οποίος εκτός από τις άλλες καταστροφές άφηνε στο πέρασμά του και εκατοντάδες ορφανά που συγκεντρώνονταν στο Ναύπλιο. Παρά τα προβλήματά της, η Πανώρια ζήτησε και πήρε υπό την προστασία της παιδιά ορφανά. Για να τα θρέψει περνούσε από σπίτι σε σπίτι και ζητιάνευε. Είχε παραμελήσει σε τέτοιο βαθμό τον εαυτό της, που τα αλητάκια της παραλίας την πείραζαν και την φώναζαν Ψωροκώσταινα.

Το 1826 έγινε έρανος** στο Ναύπλιο για να βοηθήσουν το μαχόμενο Μεσολόγγι. Έτσι μια Κυριακή, στήθηκε στη κεντρική πλατεία ένα τραπέζι και οι υπεύθυνοι του εράνου ζητούσαν από τους καταστραμμένους, πεινασμένους και χαροκαμένους Έλληνες να βάλουν πάλι το χέρι στην τσέπη για να βοηθήσουν τους μαχητές και τους αποκλεισμένους του Μεσολογγίου. Αλλά λόγω της φτώχιας και της εξαθλίωσης κανείς δεν πλησίαζε το τραπέζι. Όλων τα σπίτια δύσκολα τα έφερναν πέρα. Τότε η φτωχότερη όλων, η χήρα Χατζηκώσταινα, η Πανωραία, έβγαλε το ασημένιο δαχτυλίδι που φορούσε στο δάχτυλό της και ένα γρόσι που είχε στην τσέπη της και τα ακούμπησε στο τραπέζι της ερανικής επιτροπής, λέγοντας «Δεν έχω τίποτα άλλο από αυτό το ασημένιο δαχτυλίδι κι αυτό το γρόσι. Αυτά τα τιποτένια προσφέρω στο μαρτυρικό Μεσολόγγι».

Ύστερα απ’ αυτή την απρόσμενη χειρονομία, κάποιος από το πλήθος φώναξε: «Για δείτε, η πλύστρα η Ψωροκώσταινα πρώτη πρόσφερε τον οβολό της» κι αμέσως το φιλότιμο πήρε και έδωσε. Άρχισαν να αποθέτουν στο τραπέζι του εράνου λίρες, γρόσια και ασημικά. Αυτή ήταν η εξέλιξη της φτωχής προσφοράς της πλύστρας Χατζηκώσταινας, που από εκείνη τη στιγμή απαθανατίστηκε «επίσημα» πλέον, με το παρανόμι «Ψωροκώσταινα».

Η πλύστρα Πανωραία όμως, δεν έδινε μόνο μαθήματα πατριωτισμού, αλλά και ανθρωπιάς, καθώς το ελάχιστο εισόδημά της το μοιραζόταν με ορφανά παιδιά αγωνιστών. Όταν μάλιστα ο Καποδίστριας ίδρυσε ορφανοτροφείο, προσφέρθηκε – γριά πια και με σαλεμένο τον νου από τον πόνο και τις στερήσεις – να πλένει τα ρούχα των ορφανών χωρίς καμιά αμοιβή.

Και εκεί που άρχισε να χαίρεται για τα «παιδιά της» που είχαν βρει ρούχα και φαγητό, λίγους μόλις μήνες μετά τη λειτουργία του ιδρύματος η Πανώρια πέθανε. Οι επίσημοι δεν την τίμησαν. Την τίμησαν όμως με τον καλύτερο τρόπο τα παιδιά του ορφανοτροφείου, τα οποία μέσα σε λυγμούς την συνόδευσαν ως την τελευταία της κατοικία.

Για το πώς η Ψωροκώσταινα έγινε «σύμβολο» υπάρχει και μια άλλη εκδοχή, η οποία μάλλον οφείλεται στην αγάπη που έτρεφε ο απλός κόσμος για την Πανώρια. Σύμφωνα με αυτήν, η Ψωροκώσταινα, όπως την έλεγαν λόγω της φτώχειας της, ήταν σύζυγος αγωνιστή. Δεν είχε καμία βοήθεια από πουθενά και ζητιάνευε στους δρόμους του Ναυπλίου. Κάποια στιγμή την είδε ο Καποδίστριας και της έδωσε κάτι. Τότε εκείνη, κατανοώντας το οικονομικό αδιέξοδο της χώρας, έδωσε στον κυβερνήτη όσα χρήματα είχε συγκεντρώσει. Ο Καποδίστριας συγκινήθηκε από τη χειρονομία και έδωσε εντολή να συνταξιοδοτηθεί.

Γιατί όμως έγινε πανελλήνια γνωστό το παρατσούκλι της Πανωραίας; Στην εποχή του Καποδίστρια σε μια συνεδρίαση της Συνέλευσης, κάποιος παρομοίασε το Ελληνικό Δημόσιο με την Ψωροκώσταινα. Ο συσχετισμός «άρεσε» και κάθε φορά που αναφερόντουσαν στο θέμα του Δημοσίου το ονόμαζαν «Ψωροκώσταινα». Λίγο αργότερα όταν ανέλαβαν την εξουσία οι Βαυαροί και διέλυσαν τα άτακτα στρατιωτικά τμήματα των αγωνιστών της Επανάστασης του 1821, η φράση «τι να περιμένει κανείς από την Ψωροκώσταινα;» πέρασε στην ιστορία. Οι αγωνιστές αποκαλούσαν την αντιβασιλεία ειρωνικά «Ψωροκώσταινα» και οι Βαυαροί από την πλευρά τους όταν ήθελαν να απαντήσουν σε όσους ζητούσαν τη βοήθεια του κράτους για να συντηρηθούν έλεγαν περιφρονητικά: «Όλοι από την Ψωροκώσταινα ζητούν να ζήσουν». Το παρατσούκλι το οποίο απέδιδε την άθλια οικονομική κατάσταση της χώρας, από τότε και έως τις ημέρες μας αναφέρεται συχνά.

Μάλιστα το 1942, κατά τη συνεδρίαση της πρώτης Βουλής κάποιος βουλευτής χαρακτήρισε και πάλι την Ελλάδα Ψωροκώσταινα. Όλοι είχαν αποδεχθεί πλέον τον χαρακτηρισμό. Έναν περιφρονητικό χαρακτηρισμό ο οποίος έγινε αποδεκτός και στη σημερινή πολιτική ορολογία. Χαρακτηρισμός, που για όσους γνωρίζουν την ιστορία, δεν είναι απαξιωτικός, διότι η Πανωραία Χατζηκώστα η επονομασθείσα Ψαροκώσταινα και Ψωροκώσταινα υπήρξε μια αξιομίμητη πατριώτισσα με λεβεντιά και φιλότιμο.

Υποσημειώσεις

* Βενιαμίν Λέσβιος. Λόγιος και μοναχός με σαφή την επιρροή του πνεύματος του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, κατηγορήθηκε από εκκλησιαστικούς κύκλους για τη διδασκαλία της νέας φυσικής κοσμολογίας. Ως μέλος της Φιλικής Εταιρείας συμμετείχε στην οργάνωση των στρατιωτικών επιχειρήσεων και στα πολιτικά δρώμενα της επαναστατημένης χώρας.

** Η έκκληση του Γ. Γεννάδιου στον πλάτανο της πλατείας του Ναυπλίου μετά την πτώση του Μεσολογγίου:

“Η πατρίς καταστρέφεται, ο αγών ματαιούται, η ελευθερία εκπνέει. Απαιτείται βοήθεια σύντονος. Πρέπει οι ανδρείοι αυτοί (οι ήρωες – πρόσφυγες του Μεσολογγίου), οίτινες έφαγον πυρίτιν και ανέπνευσαν φλόγας, και ήδη αργοί και λιμώττοντες μας περιστοιχίζουσιν σπεύσωσιν όπου νέος κίνδυνος τους καλεί. Προς τούτο απαιτούνται πόροι και πόροι ελλείπουσιν. Αλλ΄αν θέλωμεν να έχωμεν πατρίδα, αν ήμεθα άξιοι να ζώμεν άνδρες ελεύθεροι, πόρους ευρίσκομεν. Ας δώσει έκαστος ό,τι έχει και δύναται. Ιδού η πενιχρή εισφορά μου. Ας με μιμηθεί όστις θέλει!”

“Αλλ’ όχι! Η συνεισφορά αύτη είναι ουτιδανή! Οβολόν άλλον δεν έχω να δώσω, αλλ΄ έχω εμαυτόν και ιδού τον πωλώ! Τις θέλει διδάσκαλον επί τέσσερα έτη δια τα παιδία του; Ας καταβάλη το τίμημα!”

Πηγές

Τάκης Νατσούλης, «Λεξικό Λαϊκής Σοφίας», Εκδ. Σμυρνιωτάκη, σελ. 581.
Ευ. Δαδιώτης, «Αιγαιοπελαγίτικα», τεύχος 13.
«Βίοι Παράλληλοι των επί της αναγεννήσεως της Ελλάδος διαπρεψάντων ανδρών», Υπό Αναστασίου Ν. Γούδα, . Τόμος Β’: Παιδεία. Εν Αθήναις: Εκ του Τυπογραφείου Μ. Π. Περίδου, 1870.

Πηγή: http://argolikivivliothiki.gr

Τι έμαθα φέτος για το 1821…

του Παναγιώτη Ασημακόπουλου

Επιλέγεις από πριν το συμπέρασμα στο οποίο θες να φτάσεις (π.χ. ότι η Εκκλησία ήθελε τους Τούρκους και μόνο εμπόδια πρόβαλε στον αγώνα για απελευθέρωση). Αγνοείς επιδεικτικά τις πηγές και τις μαρτυρίες, ειδικά όταν αυτές δεν σε βολεύουν.

Κατασκευάζεις επιχειρήματα και συλλογισμούς που θα ζήλευε και ο πλέον ευφάνταστος μυθιστοριογράφος. Και έτοιμη… η θεωρία της συνωμοσίας!!! Γι᾿ αυτό από φέτος μεγαλύτερη αξία έχουν οι σεναριογράφοι παρά οι ιστορικοί.

Με αφορμή αυτή την επέτειο της 25ης Μαρτίου έμαθα πολλά. Δεν ξέρω για σένα, πάντως η δική μου συγκομιδή ήταν η εξής:

- Οι αυτόκλητοι σωτήρες μας από τους «μύθους» που μας περιτριγυρίζουν, ερμηνεύουν τους πίνακες ζωγραφικής ως κατά γράμμα ιστορικά ντοκουμέντα για να πουν σε αυτούς που δεν το κάνουν ότι οδηγείσαι σε λανθασμένα συμπεράσματα με αυτή την τακτική. Πάνω εκεί χτίζονται οι καλύτερες ιστορίες «απομύθευσης».

- Έμαθα ότι το κρυφό σχολειό δεν υπήρχε, γιατί… απλούστατα υπάρχει σχετικός πίνακας με το θέμα του. Άρα είναι μύθος. Μάλλον ποτέ δεν έγιναν η έξοδος του Μεσολογγίου και η σφαγή της Χίου, αφού υπάρχουν σχετικοί πίνακες. - Το κρυφό σχολείο δεν υπήρχε, γιατί δεν είχε λόγο ύπαρξης σε μια τόσο φωτισμένη, ανεκτική και προοδευτική κοινωνία. Στα σχολεία του Σουλτάνου διδασκόταν ελεύθερα η ελληνική ιστορία με έμφαση στη Βυζαντινή περίοδο.

Μάλιστα, ο Οθωμανός δάσκαλος μάθαινε τους μαθητές του τραγούδια και θρήνους για την άλωση της Πόλης και το θρύλο του μαρμαρωμένου Βασιλιά. Γενικά, το επίσημο σχολείο καλλιεργούσε στους μαθητές το «ποθούμενο» και τον πόθο για τη λευτεριά.

- Ιδιαίτερη βαρύτητα δινόταν στη θρησκευτική παιδεία. Βασική ύλη ήταν ότι ο Χριστός ήταν ο Ενσαρκωμένος Θεός, ότι θυσιάστηκε πάνω στο σταυρό για τις αμαρτίες των ανθρώπων και ότι αναστήθηκε.

Οι αίθουσες ήταν γεμάτες από εικόνες του Χριστού και των αγίων. Το γεγονός ότι το Κοράνι δεν δέχεται τα παραπάνω (κι άλλα πολλά) ούτε για αστείο, δεν χρειάζεται να μας απασχολήσει.

- Η Εκκλησία σύσσωμη όλα αυτά τα χρόνια της σκλαβιάς συνεργαζόταν με τον κατακτητή και έκανε τα αδύνατα δυνατά ώστε να αποτύχει η Επανάσταση.

Ενδεικτική είναι η αναφορά από όλους του ονόματος του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ για να μην αναφερθούν σε εκατοντάδες άλλους και κουράσουν. Για τον απαγχονισμό του Πατριάρχη έχουν προταθεί δεκάδες ακόμη σύγχρονες ερμηνείες για να μην πλήττουμε με τις μαρτυρίες συγχρόνων του.

- Πληροφορίες που αναφέρονται σε εκατοντάδες άλλους ρασοφόρους που έδωσαν τη ζωή τους για τον αγώνα δεν αξιολογούνται. Ίσως πίσω από τις γραπτές πηγές και μαρτυρίες που τους αναφέρουν, να βρίσκονται οργανωμένα συμφέροντα και δολοπλοκίες.

Ίσως πάλι, για σκοτεινούς και ανομολόγητους λόγους, να θέλουν να κρατήσουν στο σκοτάδι τις γενιές που θα έρθουν (εμάς δηλαδή…).

- Όσοι είχαν σκεπτικισμό σχετικά με το Διαφωτισμό, ιδεολογικές και θεολογικές διαφορές με τους άλλους και γενικά έκλιναν προς τη διαφύλαξη της ορθόδοξης πίστης ήταν ταυτόχρονα και φιλότουρκοι, εχθροί της Επανάστασης και πράκτορες του κατακτητή. Γενικά, η πίστη στο Χριστό δεν διαδραμάτισε κανένα ρόλο.

Η φράση του Κολοκοτρώνη «είπαμε πρώτα υπέρ πίστεως και έπειτα υπέρ πατρίδος» λέχθηκε εξαιτίας γενναίας δωροδοκίας του από τα σκοτεινά εκκλησιαστικά συμφέροντα για να αυξήσει την αμύθητη προσωπική του περιουσία από τη συμμετοχή του στον Αγώνα με αποτέλεσμα να πεθάνει …πάμφτωχος.

- Η 25η Μαρτίου επιλέχθηκε ως ημέρα έναρξης της επανάστασης από την Εκκλησία για να ταυτιστεί από τον αμαθή λαό με την εορτή του Ευαγγελισμού και για να καπηλευτεί η Εκκλησία τον αγώνα για τον οποίο δεν μάτωσε καθόλου.

Μάλιστα, συνεργάστηκε με τον Βαυαρό Όθωνα, ο οποίος το 1838 επίσημα ανακήρυξε την ημέρα αυτή εθνική επέτειο, ως απόδειξη της καλής σχέσης του με την Εκκλησία διαλύοντας παραπάνω από τα μισά μοναστήρια (τα οποία σεβάστηκαν οι Τούρκοι) και κάνοντας ανηλεή πόλεμο εναντίον της ορθόδοξης πίστης.

- Και ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Καληνύχτα τώρα…

Υ.Γ. Έμαθα να εφαρμόζω τη μέθοδο στοχοποίησης ορισμένων προσώπων, αμαύρωσης συλλήβδην του χώρου από τον οποίο προέρχονται και πρόταξης της ιδεολογίας που θέλω να υπηρετήσω έναντι των πηγών.

Λέω να την εφαρμόσω σε γεγονότα του νεότερου ελληνικού βίου, αλλά και στη σύγχρονη πολιτικοκοινωνική πραγματικότητα. Τι συμπεράσματα λες να βγάλω;

Πηγή:http://www.romfea.gr/

Τρίτη 29 Μαρτίου 2011

Λυπάμαι … για το νέο (;) παλιό καλό Σχολείο!


Λυπάμαι γιατί χέρι – χέρι με τις «δυνάμεις της αγοράς», οι οποίες πλέον επιβάλλουν τις διάφορες πολιτικές, μετατρέπετε την ΠΑΙΔΕΙΑ σε αγορά εκπαιδευτικών υπηρεσιών …

Λυπάμαι, που επανέρχονται, κατά τα φαινόμενα οι δέσμες υπό άλλη μορφή και η βαθμοθηρία …

Λυπάμαι που μου στερείτε το δικαίωμα να αποκτήσω εφόδια να μπορώ να αντιστέκομαι στην κατηφόρα, τη σαπίλα, την κατάθλιψη, τη μαυρίλα …, να βρω ένα χέρι να πιαστώ, να πιαστώ να κρατηθώ … τώρα που τα έχω τόση ανάγκη …

Λυπάμαι για όλα αυτά που γίνονται για μένα χωρίς εμένα …

Λυπάμαι για τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα …

Λυπάμαι γιατί κατάντησα γρανάζι της μηχανής και ανταλλακτικό, ως άριστο υλικό, στη δούλεψη - καλύτερα υποδούλωση - του συστήματος …

Λυπάμαι για εκείνους που δεν σήκωσαν το ανάστημά τους, λέγοντας κάθε φορά: δεν βαριέσαι …

Λυπάμαι για όλους εκείνους τους ανεύθυνους - υπεύθυνους που κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου, χωρίς να παίρνουν χαμπάρι, ποιο είναι το διακύβευμα …

Σσσ … Σιγά … η Πατρίδα κοιμάται!

(Ένα κείμενο προβληματισμού από τον Γιάννη, μαθητή Γ΄ Λυκείου στα Γιάννενα, με πολλούς αποδέκτες)

Γιατί πρέπει το μάθημα των θρησκευτικών να είναι υποχρεωτικό

Του κ. Μιχαήλ Τρίτου, κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης


Σε σπουδαία Θεολογική Ημερίδα που πραγματοποιήθηκε 19 Φεβρουαρίου 2011 στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας, με θέμα «Θρησκευτικά: Η αναγκαία απάντηση για το νόημα της γνώσης», με συνδιοργάνωση της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος και της Ένωσης Θεολόγων Μαγνησίας, ο κ. Τρίτος μίλησε σχετικά με την υποχρεωτικότητα του μαθήματος των Θρησκευτικών. Μεταξύ άλλων τόνισε:

Η υποχρεωτικότητα του μαθήματος των θρησκευτικών επιβάλλεται:
1. Από το Ελληνικό Σύνταγμα,

2. Από το γεγονός ότι ανταποκρίνεται στο παιδαγωγικό αίτημα της αγωγής του όλου. Η Ορθόδοξη αγωγή αναπτύσσει την προσωπικότητα, τις βουλητικές, νοητικές και συναισθηματικές ανάγκες του μαθητή, ενώ ολοκληρώνει την προσωπικότητά του. Επίσης, καλλιεργεί την ηθική συνείδηση, σε μια εποχή κρίσης, βίας και αντικοινωνικής δράσης, αναπτύσσει την κριτική σκέψη και συνδέει με το πολιτιστικό και ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον του τόπου. Συμβάλει στην διάκριση της υγιούς προς την αρρωστημένη θρησκευτικότητα, ενώ διαφυλάσσει από τον κίνδυνο των αιρέσεων και της παραθρησκείας. Καλλιεργεί πρότυπα ζωής, τον κοινωνισμό, προάγει την κοινωνική ειρήνη και προβάλει την αγάπη έναντι του μίσους και της κοινωνικής εκμετάλλευσης.

3. Από το γεγονός ότι ο Χριστιανισμός είναι ιστορικό - πολιτιστικό μέγεθος γιγαντιαίων διαστάσεων, που έταμε την ιστορία και έγινε η βάση του Ευρωπαϊκού πολιτισμού. Καθοδήγησε την πνευματική ζωή, συνέβαλε στην διαμόρφωση του Δικαίου, ανακήρυξε την ανθρώπινη αξία, κυρίως της γυναίκας, υπηρέτησε την τέχνη, ημέρωσε τα ήθη, προστάτεψε και αγωνίστηκε για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την εδραίωση της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Ο ομιλητής κατέληξε σημειώνοντας ότι «λόγοι ιστορικοί, πολιτιστικοί, εθνικοί και θρησκευτικοί, καθιστούν το μάθημα τον θρησκευτικών υποχρεωτικό»

Πηγή: http://www.imd.gr

Δευτέρα 28 Μαρτίου 2011

ΠΩΣ ΝΑ ...ΚΑΤΑΣΤΡΕΨΕΤΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΑΣ!


-Από μικρό να μην του αρνείστε τίποτα. Δίνετέ του ό,τι επιθυμεί, ό,τι ζητάει, ιδίως όταν πεισματώνει και κλαίει. Έτσι θα μεγαλώσει και θα πιστεύει πως οι άλλοι του οφείλουν τα πάντα, πως έχει μόνο δικαιώματα.

-Όταν αρχίσει να ξεστομίζει βρισιές, εσείς να γελάτε. Έτσι θα του δώσετε να καταλάβει ότι είναι πολύ έξυπνο!

-Μην του λέτε ποτέ: «Αυτό είναι κακό!». Έτσι λένε μόνο τα παλιά μυαλά. Όταν αργότερα θα συναντήσει στη ζωή του δυσκολίες και θα υποστεί το κακό, τότε θα έχει τη βεβαιότητα πως η κοινωνία είναι που το αδικεί.

-Μαζεύετε εσείς ό,τι παρατάει εδώ κι εκεί - βιβλία, ρούχα, παπούτσια... Μην του πείτε ποτέ: «Μάζεψέ τα, βάλ' τα στη θέση τους». Έτσι θα πιστέψει πως η μάνα είναι δούλα του, και πως για όλα είναι υπεύθυνοι πάντα οι άλλοι.

-Αφήστε το να βλέπει τα πάντα (προπαντός στις μέρες μας στην τηλεόραση και στο ίντερνετ) και να διαβάζει τα πάντα, χωρίς ποτέ να το καθοδηγείτε. Το παιδί σας είναι ατσίδα και ξέρει να διακρίνει! Η μόρφωσή του θα γίνει έτσι πολύ πλατειά!
-Μην του δίνετε καμία πνευματική αγωγή. Να κοροϊδεύετε μπροστά του την πίστη, την Εκκλησία, τους παπάδες κι εκείνους που τους ακολουθούν. Όταν το παιδί μεγαλώσει, «θα διαλέξει από μόνο του».

-Δίνετέ του μπόλικο χαρτζιλίκι για να μη νιώθει κατώτερο από τους άλλους και «να μη στερηθεί ό,τι στερηθήκατε εσείς». Όταν μεγαλώσει, θα είναι βέβαιο πως την αξία στον άνθρωπο τη δίνει το χρήμα, αδιάφορο πώς αποκτήθηκε.

-Μην του λέτε ποτέ: «Κάνε αυτό» ή «Μην κάνεις εκείνο», γιατί έτσι το καταπιέζετε, δεν σέβεστε την ελευθερία του και την προσωπικότητά του. Μπορεί μάλιστα να του δημιουργήσετε και... ψυχικά τραύματα! Όταν μεγαλώσει, θα νομίζει πως η ζωή είναι μόνο να διατάζεις, ποτέ ν' ακούς.

-Να τσακώνεστε, να βρίζεστε, να προσβάλλετε ο ένας τον άλλον μπροστά του χωρίς ντροπή. (Μην ανησυχείτε, έτσι δεν θα του δημιουργήσετε ψυχικά τραύματα!). Αργότερα, όταν παντρευτεί, θα του φαίνεται φυσικό να κάνει τα ίδια.

-Όταν αρχίσει να μπλέκεται στα δίχτυα του ερωτισμού και της φιληδονίας, εσείς κλείστε τα μάτια σας. Μην του μιλήσετε, μην το καθοδηγήσετε, μην το συμβουλέψετε. Αφήστε το να βγάλει τα μάτια του, αφού «αυτό είναι φυσιολογικό».

-Να παίρνετε πάντα το μέρος του μπροστά στους δασκάλους και τους γείτονες. Μην πιστεύετε ποτέ ότι «το αγγελούδι σας» μπορεί να κάνει αναποδιές και ατιμίες. Βρίστε εκείνους που φιλικά και καλοπροαίρετα σας αναφέρουν κάτι σχετικό. Είναι συκοφάντες και ζηλιάρηδες.

-Όταν θα πάτε στο αστυνομικό τμήμα, όπου το μάζεψαν γιατί έκλεψε ή γιατί πήρε ναρκωτικά, φωνάξτε δυνατά μπροστά σε όλους ότι είναι ένα παλιόπαιδο, ένας αλήτης, ότι θυσιαστήκατε για το καλό του αλλά δεν μπορέσατε ποτέ να το συμμαζέψετε. Έτσι εσείς θα βγείτε καθαροί.

-Ετοιμαστείτε για μια ζωή γεμάτη πόνο και τύψεις. Θα την έχετε.

Ἀπό τό βιβλίο «Mητέρα, πρόσεχε! », ἔκδ. Ἱ. Μονῆς Παρακλήτου Ὠρωποῦ).
Το πήραμε από εδώ: http://otheosagapiesti.blogspot.com/2010/05/blog-post_06.html

Εκπαιδευτική πολιτική, «παιδαγωγισμός» και κυνισμός: Η περίπτωση της συγχώνευσης σχολικών μονάδων

Γιώργος Μαυρογιώργος*

Μεγάλη ένταση παρατηρείται, τον τελευταίο καιρό, στο περιεχόμενο και στις μορφές κοινωνικής διαμαρτυρίας που εκδηλώνονται, με αφορμή τη συνολική ανασυγκρότηση που επιχειρείται στην εκπαίδευση, κάτω από την ασφυκτική «επιτήρηση» των εγχώριων και διεθνών δανειστών. Οι πολιτικές συρρίκνωσης του κράτους πρόνοιας και κατάργησης κοινωνικών κατακτήσεων των εργαζομένων, που υπαγορεύονται ή που ασκούνται στο όνομα του «μνημονίου, έχουν στο επίκεντρο και την εκπαίδευση ,σε όλες τις βαθμίδες της. Οι «δυνάμεις της αγοράς» επιβάλλουν πολιτικές που μετατρέπουν και την εκπαίδευση σε αγορά εκπαιδευτικών υπηρεσιών. Έχουν φιλοξενηθεί πολύ ενδιαφέρουσες αναλύσεις, σε αυτή την ιστοσελίδα και σε ορισμένα περιοδικά, που αναδεικνύουν τα πολύ σημαντικά ζητήματα που διακυβεύονται με τις επιχειρούμενες αλλαγές. Σε αυτό το κείμενο, θα καταπιαστούμε ενδεικτικά με την υπόθεση της «συγχώνευσης» σχολικών μονάδων και την αναλογία διδασκόντων-διδασκομένων. Σκοπός μας είναι να αναδείξουμε πτυχές ενός ιδιότυπου «παιδαγωγικού μυστικισμού» που κυριαρχεί στη θεμελίωση των σχετικών επιλογών.
Δεν είναι πρώτη φορά που οι πολιτικές ηγεσίες του Υπουργείου Παιδείας καταφεύγουν, τα τελευταία χρόνια, στην «παιδαγωγική» (!) . Αυτές τις ημέρες η Υπουργός δήλωνε, για το θέμα των «συγχωνεύσεων», ότι «έχει γίνει σοβαρή και οργανωμένη δουλειά και …όπου υπάρχουν τεκμηριωμένες και ήρεμες προσεγγίσεις και όπου τα επιχειρήματα είναι παιδαγωγικά», τα ζητήματα θα αντιμετωπιστούν. Καταβάλλεται, δηλαδή, προσπάθεια ώστε η θεωρητική θεμελίωση των μέτρων, που εισηγούνται οι εξουσιαστικοί φορείς, να γίνεται με συστηματική αναφορά σε συγκεκριμέ¬νους παιδαγωγικούς όρους και ψυχολογικές προϋποθέσεις. Τα κείμενα που δίνουν στη δημοσιότητα και οι δηλώσεις, δηλαδή, δεν είναι απλώς ρυθμιστικές και κανονιστικές προτάσεις της εκτελεστικής εξουσίας. Εμπεριέχουν θεωρητικές αναφορές συγκεκριμένης παιδαγωγικής και ψυχολογι¬κής προσέγγισης.
Το «Νέο Σχολείο» π.χ. και το πρόταγμα «πρώτα ο μαθητής» παραπέμπουν στο ρεύμα της «Νέας», τότε, «Αγωγής». Το ίδιο και η πολιτική επιλογή των «συγχωνεύσεων» ή των «συνενώσεων». Αυτή προβάλλεται ως αναγκαία «για παιδαγωγικούς λόγους». Με άλλα λόγια, οι αλλαγές προβάλλονται ως παιδαγωγικές και όχι ως πολιτικές επι¬λογές. Έχουμε, δηλαδή, ένα είδος παιδαγωγίζουσας και ψυχολογίζουσας εκπαιδευτικής πολιτικής που συγκαλύπτει τις πραγματικές αφετηρίες και προεκτάσεις των μέτρων που προωθεί. Η έξαρση που σημειώνεται, τελευταία, ίσως, να οφείλεται στο γεγονός ότι το Υπουργείο Παιδείας έχει καταληφθεί από «παιδαγωγούντες» ή/και «ψυχολογίζοντες» συμβούλους και ομάδες ειδικών στα υπό «συγχώνευση» (κι αυτά!) συμβουλευτικά όργανα (ΠΙ, ΚΕΕ, ΟΕΠΕΚ). Βέβαιο είναι ότι αυτός ο «παιδαγωγικός μυστικισμός» επιστρατεύεται για ιδεολογική νομιμοποίηση των μέτρων.
Εκείνο που μπορεί να επισημάνει κανείς είναι ότι κατά τη σχετική συζήτηση τα εκπαιδευτικά ζητήματα μάλλον απλοποιούνται και αποστεώνονται από τις κοινωνικοπολιτικές τους παραμέτρους, με αφοριστικές γενικεύσεις και “λύσεις”, με την επίκληση απλοϊκών και υπεραπλουστευτικών εκδοχών. Σε περιόδους έντονης γενικευμένης κρίσης, όπου εκδηλώνονται βίαιες επιθέσεις στις εργασιακές σχέσεις, στο κράτος πρόνοιας και στις κοινωνικές κατακτήσεις των εργαζομένων, αυτού του είδους οι ισχυρισμοί αποκτούν τα χαρακτηριστικά «ρύπων» που αλλοιώνουν και συσκοτίζουν την πραγματικότητα.
Δε θα ασχοληθούμε με όλες τις πτυχές του θέματος της συγχώνευσης σχολικών μονάδων. Ας σημειώσουμε, πάντως, πως δεν υπάρχει συγχώνευση ή συνένωση, χωρίς να προϋποθέτει κατάργηση σχολικών μονάδων. Ουσιαστικά, καταργούνται σχολικές μονάδες και δημιουργούνται νέες, με νέα κοινωνική σύνθεση μαθητικού πληθυσμού, με νέα σύνθεση διδακτικού προσωπικού, σε νέες συνθήκες γεωγραφικής «εντοπιότητας» και εγγύτητας, με νέους ποσοτικούς προσδιορισμούς, κ .α. Στο σύνολό τους αυτά αλλάζουν και αλλοιώνουν δραματικά τα χαρακτηριστικά των σχολικών μονάδων που καταργούνται. Ας αφήσουμε τις υποδομές, τις οργανωτικές διευθετήσεις, τις αποστάσεις, τις μετακινήσεις, κ.α. Φαίνεται ότι στο θέμα των μετακινήσεων το Υπουργείο αντλεί από το παράδειγμα των ιδιωτικών σχολείων, όπου οι μαθητές κάθε μέρα «περιφέρονται» με λεωφορεία στους δρόμους των μεγαλουπόλεων, πριν πάνε για «μάθημα».
Στη σχετική συζήτηση κομβικό σημείο είναι και η αναλογία διδασκόντων-διδασκομένων. Είναι φανερό ότι οι επιχειρούμενες συγχωνεύσεις-και οι μελλοντικές που θα ακολουθήσουν- θα τραβήξουν στα άκρα την προβλεπόμενη αναλογία 1:25-30. Θα εστιάσουμε την ανάλυσή μας στην ανάδειξη της παραπλάνησης που επιχειρείται, με την επίκληση «παιδαγωγικών λόγων».

Η αναλογία διδασκόντων-διδασκομένων 1:25-30: αυθαίρετη και «τυφλή»

Οι συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων ,ανάμεσα σε άλλα, οριοθετούνται με βάση και την αναλογία 1:25-30. Πρόκειται,προφανώς, για μια επινόηση που υπακούει σε λογιστικές/διαχειριστικές λογικές που έχουν να κάνουν αποκλειστικά με το κόστος εκπαίδευσης ανά μαθητή. Γίνεται, μάλιστα, επίκληση αντίστοιχων ευρωπαϊκών στατιστικών για λόγους συγκριτικής νομιμοποίησης, ερήμην άλλων σημαντικών δεικτών που έχουν να κάνουν με τις συνιστώσες των εκπαιδευτικών συστημάτων των άλλων χωρών. Θεωρούμε πως είναι, έτσι κι αλλιώς, κοινωνικά και πολιτισμικά «τυφλός» ένας δείκτης αναλογίας διδασκόντων-διδασκομένων, όταν προκύπτει από μια απλή διαίρεση του αριθμού των φερομένων ως εγγεγραμμένων μαθητών δια του αριθμού των φερομένων ως διορισμένων/ εργαζομένων εκπαιδευτικών. Αλήθεια, πώς συνδέεται αυτή η πολιτική των συγχωνεύσεων με τη χρηματοδοτούμενη δράση «Ζώνες Εκπαιδευτικής προτεραιότητας»; Έχουμε υπόψη έρευνα που έχει γίνει στην Ελλάδα με καταληκτικό συμπέρασμα ότι «Τα μικρά σχολεία προσφέρονται για μεγάλες προσδοκίες»(2002). Σε δύο διαδοχικές μελέτες για λογαριασμό της ΟΥΝΕΣΚΟ (1989,1994) ,με αντικείμενο τα μονοθέσια και ολιγοθέσια σχολεία στην Ελλάδα, είχαμε προτείνει την προστασία των μικρών σχολείων και την ουσιαστική ενίσχυση της λειτουργίας τους με ειδικά προγράμματα, εκπαιδευτικό υλικό, τη δημιουργία εκπαιδευτικών δικτύων και την αξιοποίηση της εκπαιδευτικής τεχνολογίας.
Για να επανέλθουμε στο ειδικότερο θέμα που μας απασχολεί, θα υποστηρίζαμε την άποψη ότι η αναλογία διδασκόντων-διδασκομένων δε μπορεί να είναι υπόθεση μιας απλής και γενικευμένης διαίρεσης. Κάθε σχολική μονάδα έχει τα δικά της φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά: τη γεωγραφική της θέση, τον αριθμό μαθητών, την κοινωνική και πολιτισμική τους σύνθεση , δείκτες διαρροής και εγκατάλειψης, σχολικής υπο-επίδοσης, σχολικής αποτυχίας, τακτικής φοίτησης, σκασιαρχείου, κ.α. Αυτοί είναι οι σημαντικοί δείκτες που, σε επίπεδο σχολικών μονάδων, ορίζουν, την αναλογία διδασκόντων-διδασκομένων σε ένα σχολείο που έχει «Πρώτα το Μαθητή». Κι αυτή η αναλογία προκύπτει, με τη συνεκτίμηση όλων αυτών των παραμέτρων, και είναι προγραμματικά κυμαινόμενη/ρευστή/δυναμική και όχι μαθηματική/στατική και κοινωνικά «τυφλή». Γιατί ,άραγε, όλη αυτή η μεγάλη συζήτηση για την «αυτοαξιολόγηση» των σχολικών μονάδων; Αντί για αυτή, δε θα μπορούσαν οι σχολικές μονάδες , με βάση τα φυσιογνωμικά τους χαρακτηριστικά, να καταγράφουν τις ανάγκες τους, να προγραμματίζουν το έργο τους και να διαμορφώνουν την «εσωτερική εκπαιδευτική πολιτική», διεκδικώντας και εξασφαλίζοντας αντίστοιχη αναλογία διδασκόντων-διδασκομένων; Και η υπόθεση αυτή δεν ενδιαφέρει αποκλειστικά τους εκπαιδευτικούς. Πρωτίστως, ενδιαφέρει τους γονείς και τους μαθητές.

Να κάνουμε την παιδαγωγική πιο πολιτική;

Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, και αυτή η πρόταση εμπεριέχει τη στρατευμένη πολιτική παιδαγωγική της. Μια παιδαγωγική που αναγνωρίζει ότι η εργασία των εκπαιδευτικών σε ένα σχολείο που συνεχώς αλλάζει είναι όλο και πιο περίπλοκη και σύνθετη. Το σχολείο δεν είναι «νέο» επειδή το Υπουργείο Παιδείας έβγαλε από τη ναφθαλίνη το σλόγκαν Τρίτση του 1987. Το σημερινό σχολείο έχει προκύψει, μετά από πολλούς αγώνες και διεκδικήσεις για την κατάργηση των εξεταστικών φραγμών, τις αλλαγές στη μορφή και στο περιεχόμενο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Το σχολείο είναι νέο λόγω των ευρύτερων κοινωνικών αλλαγών που έχουν μπει στο σχολείο «απ το παράθυρο». Είναι πιο μαζικό ,από πριν, και επιτρέπει, έτσι, στις κοινωνικές αντιφάσεις να αποτυπώνονται όλο και πιο έντονα στις καθημερινές πρακτικές. Κοινωνική διάκριση, αποκλεισμός, διαρροή και εγκατάλειψη σχολείου, διάκριση φύλων, υπο-επίδοση, απαξίωση των τίτλων σπουδών, κίνητρα, πολυπολιτισμική σύνθεση της τάξης, υποχρεωτική παρακολούθηση κ.α. συνθέτουν ένα ιδιαίτερα ανοιχτό σε συγκρούσεις, σε διλήμματα και σε αντιφάσεις πεδίο παιδαγωγικής πράξης. Οι άτακτες μετακινήσεις πληθυσμών (μετανάστευση) έχουν συντελέσει ώστε η σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού να έχει πολυπολιτισμικό χαρακτήρα. Αυτή η εξέλιξη αναδεικνύει, με υψηλό βαθμό προτεραιότητας, νέα κοινωνιολογικά, παιδαγωγικά και διδακτικά ζητήματα για τους εκπαιδευτικούς που εργάζονται στο σχολείο. Η μαζικοποίηση της εκπαίδευσης σε συνδυασμό με την συντελούμενη αποσύνδεση (υποβάθμιση) των τίτλων σπουδών από την απασχόληση έχουν συντελέσει ώστε να είναι αντικειμενικά ξεπερασμένες παλαιότερες θεωρίες και πρακτικές κινήτρων, ενθάρρυνσης και ενίσχυσης των μαθητών/τριών κτλ.
Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό, αναδεικνύουν προτεραιότητες για μια άλλη παιδαγωγική: την παιδαγωγική της αισιοδοξίας, την παιδαγωγική της άμβλυνσης των διάφορων μορφών διάκρισης, την παιδαγωγική του τακτ, του σεβασμού και της αναγνώρισης του άλλου, την παιδαγωγική της μέριμνας, της έγνοιας ,της φροντίδας , την παιδαγωγική της θετικής αξιολόγησης και θετικής διάκρισης, κ.τ.ο. Σ’ αυτό το πεδίο ο εκπαιδευτικός καλείται να ενσωματώνει στα τυπικά και συμβατικά του μαθήματα εμπειρίες πολύμορφου εγγραματισμού, αγωγής ελεύθερου χρόνου, αγωγής υγείας, αγωγής περιβάλλοντος και του ενεργού πολίτη, αγωγής κοινωνικής αλληλεγγύης, αγωγής επικοινωνίας και συνεργασίας, αγωγής ειρηνικής συνύπαρξης, κ.ά. Όλα αυτά προϋποθέτουν την κατανόηση της συνολικής κοινωνικής λειτουργίας του σχολείου στις νέες συνθήκες και αντίστοιχες συλλογικές μορφές παρέμβασης. Για να μπορούν μαθητές και εκπαιδευτικοί να ανταποκρίνονται σε αυτές τις συνθήκες και όρους, η αναλογία διδασκόντων-διδασκομένων δε μπορεί να υπακούει στους μηχανιστικούς μαθηματικούς υπολογισμούς μιας διαχείρισης που επιχειρείται, με το πρόσχημα του «μνημονίου», και να αποτελεί κριτήριο των συγχωνεύσεων.
Αν σκεφτούμε το ζήτημα κι από τη μεριά των εκπαιδευτικών, ο μεγάλος αριθμός μαθητών κατά τμήμα προσδιορίζει σε σημαντικό βαθμό την εντατικοποίηση των όρων εργασίας τους. Όσο πιο πολύ εντατικοποιείται η εργασία των εκπαιδευτικών (με τις αλλεπάλληλες εκπαιδευτικές αλλαγές, αιφνιδιασμός αλλαγών, από-ειδίκευση, επανειδίκευση, αριθμός μαθητών κατά τάξη, κοινωνική σύνθεση μαθητών τάξης, νέες ανάγκες, κ.α.) άλλο τόσο είναι εκτεθειμένοι στην παγίδα μιας διαδικασίας που ευνοεί την τυπική διεκπεραίωση του έργου τους, στην απόσυρση και την αποκαρδίωση. Από αυτή την άποψη, η αντίθεση και η πάλη των εκπαιδευτικών ενάντια στις επιχειρούμενες αλλαγές θεμελιώνονται και επιστημονικά και πολιτικά. Αντιστέκονται σε πολιτικές που, στο σύνολό τους και σε συνδυασμό, αλλοιώνουν τη δομή και το περιεχόμενο του σχολείου, τις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα αναπτύσσεται η παιδαγωγική σχέση ,τις συνθήκες και όρους εργασίας τους, τις εργασιακές σχέσεις.

Σε επιμορφωτικό σεμινάριο εκπαιδευτικών, πριν λίγα χρόνια, προσπαθούσαμε να τεκμηριώσουμε την άποψη ότι η αναλογία διδασκόντων-διδασκομένων είναι από τις πιο σημαντικές παραμέτρους που προσδιορίζουν τη σχέση διδασκαλίας- μάθησης, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, όπως είναι το περιεχόμενο των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και ο ίδιος ο δάσκαλος. Καθηγήτρια σε επαρχιακό λύκειο υποστήριξε με πολλή δραματικό τρόπο: «Έχω 5 μαθητές στην Α τάξη. Αν και είναι πολύ μικρός ο αριθμός δεν μπορώ να κάνω μάθημα! Τους εξηγώ για το ρήμα… Όταν τους ζητάω να μου πουν ένα παράδειγμα ρήματος που να τελειώνει σε –ω, μου απαντούν: εγώ, κυρία…».
Ρωτήσαμε τους άλλους συναδέλφους της ομάδας, εάν αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα στις δικές τους τάξεις των 25 μαθητών, και η απάντησή τους ήταν αρνητική! Πολύ σύντομα, ωστόσο, μετά από συζήτηση, καταλήξαμε στα ακόλουθα συμπεράσματα:
1.Στις τάξεις των 25 μαθητών/τριών, υπάρχουν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο οι αντίστοιχοι «5»(που δεν ξέρουν τι είναι ρήμα), μόνο που δεν γίνονται «ορατοί»… Είναι αυτοί που χάνονται στο πλήθος των 25. Το μάθημα «γίνεται» με τους άλλους 10-15 και «καλύπτεται η ύλη»… Οι 25-30 μαθητές στην τάξη κάνουν τους όποιους μαθητές έχουν δυσκολίες «δυσδιάκριτους», εκτός κι αν επιδίδονται σε επιχειρήσεις ιδιότυπου «ανταρτοπόλεμου».
2.Στη συγκεκριμένη περίπτωση του Λυκείου, το πρόβλημα δεν ήταν η αναλογία 1:5 που δε βοηθούσε στο να γίνει το μάθημα. Ήταν η μεταφορά των «εκκρεμοτήτων» από τάξη σε τάξη, στο εννιάχρονο σχολείο που προηγήθηκε. Είχαν κυριαρχήσει πολιτικές ακώλυτης προαγωγής, χωρίς πολιτικές για ουσιαστική έγκαιρη προληπτική αντισταθμιστική παιδαγωγική παρέμβαση υπέρ των μαθητών που συναντούν δυσκολίες στην απόκτηση των θεμελιωδών γνώσεων και ικανοτήτων για την επόμενη βαθμίδα.. Άραγε, στα «γκρουπάδικα» των φροντιστηρίων ποια είναι η αναλογία;

Ο κυνισμός της σπατάλης και των περικοπών και η διέξοδος

Συνήθως, στο ζήτημα της συγχώνευσης και αναλογίας διδασκόντων-διδασκομένων γίνεται αναφορά σε λόγους ορθολογικής οικονομικής διαχείρισης και περιστολής δαπανών. Εδώ έχουμε να κάνουμε κάποιες επισημάνσεις:
1. Η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, το 2006 , σε ανακοίνωσή της προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, προτείνει συντονισμένες προσπάθειες για συστηματική σύνδεση αποδοτικότητας και ισότητας , μια και «είναι, ουσιαστικά, αλληλοενισχυόμενοι στόχοι ». Όπως αναφέρεται, «οι επενδύσεις στην εκπαίδευση αργούν να αποφέρουν καρπούς». Επομένως, οι χρηματοδοτικές προτεραιότητες απαιτούν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Στην έκθεση τονίζεται ιδιαίτερα ότι «η προσχολική εκπαίδευση έχει τα υψηλότερα ποσοστά απόδοσης σε όλη τη διά βίου μαθησιακή πορεία...και ότι τα αποτελέσματα αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου». Κι αλλού: « Η έλλειψη επενδύσεων σε μικρή ηλικία συνεπάγεται σημαντικά υψηλότερες διορθωτικές δαπάνες σε μεταγενέστερα στάδια της ζωής, κάτι που είναι λιγότερο αποδοτικό από οικονομική πλευρά. Αυτό μπορεί να σημαίνει αυξημένες δαπάνες για τις πολιτικές καταπολέμησης της εγκληματικότητας, της πρόνοιας, της ανεργίας, της υγείας ,κ.α.
Η Ευρωπαική ΄Ενωση ανακαλύπτει, με μεγάλη χρονική καθυστέρηση, τα δεδομένα που έχουν τεκμηριωθεί από την πολύ γνωστή μακροχρόνια έρευνα του High/Scope Perry Preschool Project, που συμπληρώνει 45 χρόνια. Το 2005, τα υποκείμενα των δύο ομάδων της έρευνας (πειραματικής και ελέγχου) ήταν στα 40 τους χρόνια. Η τελευταία έκθεση ενδιάμεσης αξιολόγησης έχει δοθεί στη δημοσιότητα. Είχαν προηγηθεί και άλλες εκθέσεις στις ηλικίες 3 έως 11 και, ακολούθως, στα 14,15,19 και στα 27. Σύμφωνα με την έκθεση, το εμπλουτισμένο πρόγραμμα προσχολικής εκπαίδευσης που παρακολούθησαν το 1962-64 τα νήπια, είχε τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: ήταν διάρκειας 2 ετών, 2,5 ώρες την ημέρα, τακτική εβδομαδιαία συνεργασία με τους γονείς, αυθόρμητες δραστηριότητες των νηπίων με νηπιαγωγούς που είχαν πολύ καλές σπουδές και ήταν σε διαρκή επιμόρφωση. Η αναλογία διδασκόντων-διδασκομένων ήταν 1:5
Το σημαντικό εύρημα που επιβεβαιώνεται από όλα τα μέχρι τώρα στάδια του προγράμματος είναι ότι ένα υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό πρόγραμμα προσχολικής εκπαίδευσης ,σε παιδιά που προέρχονται από μη προνομιούχα κοινωνικά στρώματα, συμβάλλει αποφασιστικά στην υποστήριξη της διανοητικής και κοινωνικής τους ανάπτυξης, τη σχολική επιτυχία, τις παραπέρα σπουδές, την οικονομική τους ευρωστία και τη δραστική μείωση εγκληματικών και άλλων αντικοινωνικών συμπεριφορών. Μάλιστα, η ανάλυση της σχέσης κόστους -απόδοσης δείχνει ότι ένα δολάριο επένδυσης στην προσχολική εκπαίδευση αποδίδει μακροπρόθεσμα εφταπλάσια. Είναι φανερό πως έχουμε να κάνουμε με έναν ιδιότυπο απολογισμό «χρηματιστηρίου». Εκείνο, ωστόσο, που μπορούμε να κρατήσουμε είναι ότι δαπάνες που περικόπτονται από την εκπαίδευση αντικειμενικά καταβάλλονται ετεροχρονισμένα (στο μέλλον) στην άσκηση πολιτικών που έρχονται εκ των υστέρων να αντιμετωπίσουν σοβαρά κοινωνικά ζητήματα..
2. Μέσα στη δίνη των περικοπών του «μνημονίου», είναι ευδιάκριτο ότι όσοι συμμετέχουν στην υπόθεση διαμόρφωσης και άσκησης εκπαιδευτικής πολιτικής για την εκπαίδευση ενδιαφέρονται μάλλον για τη νόμιμη σπατάλη και την απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων του ΕΣΠΑ. Καταφεύγουν στη διαβούλευση, την έρευνα και την εκπόνηση νέων αλλεπάλληλων μελετών αμφίβολης εγκυρότητας και αξιοπιστίας. Για να περιοριστούμε σε παραδείγματα: Το ΠΙ και ο ΟΕΠΕΚ, είχαν εκπονήσει σχετικά πρόσφατα (Κυβέρνηση ΝΔ:2007-08) μελέτες «ανίχνευσης επιμορφωτικών αναγκών» (κατά βαθμίδα και ειδίκευση). Μάλιστα, πολλοί από τους ειδικούς των μελετών αυτών είναι και σύμβουλοι, σήμερα, στο Υπουργείο Παιδείας. Το ερώτημα είναι: γιατί ανατέθηκαν νέες μελέτες για την ανίχνευση των επιμορφωτικών αναγκών; Μήπως η σκοπιμότητά τους προέκυψε από τη σύλληψη της ιδέας του λεγόμενου «μείζονος προγράμματος επιμόρφωσης»; Ποια είναι η μήτρα για την οργανωτική «πατέντα» αυτού του προγράμματος, με τόσο υψηλό προϋπολογισμό; Γιατί απαιτείται χρηματοδότηση μελέτης για τη συγχώνευση του ΟΕΠΕΚ, του ΚΕΕ και του ΠΙ; Ποια είναι η δυσκολία για τη συγχώνευση οργανισμών (ΟΕΠΕΚ, ΚΕΕ) που δε διαθέτουν ούτε έργο ούτε παράδοση ούτε υποδομές και ανθρώπινο δυναμικό; Γιατί διατίθενται κοινοτικοί πόροι για μια κατ ευφημισμόν «εξωτερική αξιολόγηση της εισαγωγικής επιμόρφωσης»; Η «έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης», που φιλοξενείται στην ιστοσελίδα του ΟΕΠΕΚ για την εισαγωγική επιμόρφωση του 2009-10, καταλήγει, μετά από 400 περίπου σελίδες «παραδοτέου», στο καταπληκτικό καταληκτικό συμπέρασμα ότι «το ΠΕΚ είναι ένας δυναμικός θεσμός» που μπορεί να αναλάβει την υπόθεση της επιμόρφωσης! Γιατί χρειάζεται εξωτερική αξιολόγηση και για το έτος 2010-11;
Μάλλον, τα κοινοτικά κονδύλια εξακολουθούν, όπως και στο παρελθόν, να αποτελούν το πεδίο νόμιμης σπατάλης που αγγίζει τα όρια του κυνισμού, χωρίς να υπάρχουν προϋποθέσεις για ουσιαστικό μετασχηματισμό δομών και περιεχομένου στην εκπαίδευση. Ποια είναι τα αποτελέσματα των κονδυλίων των Α΄ και Β΄ΕΠΕΑΕΚ; Στη σημερινή συγκυρία, φαίνεται ότι τα κονδύλια του ΕΣΠΑ (χρηματοδότηση σπατάλης) και οι πολιτικές που συνδέονται με το «Μνημόνιο» (περικοπές δαπανών) συνιστούν ένα δίδυμο εκπαιδευτικής πολιτικής που ,αν και αντιφατικό, έρχεται να πλήξει καίρια δημοκρατικές κατακτήσεις στην εκπαίδευση.
Φαίνεται ότι ο αυταρχικός λαϊκισμός, ο κυνισμός και ο παιδαγωγισμός διαμορφώνουν προϋποθέσεις ,κάτω από τις οποίες δοκιμάζεται βάναυσα η κοινή γνώμη, καθώς δυσκολεύεται να ανιχνεύσει τις αφετηρίες και τις κοινωνικές προεκτάσεις που έχουν οι αλλαγές που δρομολογούνται. Μήπως, είναι αυτά και προϋποθέσεις για αφύπνιση και τη διαμόρφωση μιας κοινωνικής δυναμικής «μετώπου παιδείας» για την ανατροπή αυτών που σχεδιάζονται; Οι εξελίξεις θα δείξουν.

* Ιστοσελίδα: http://pep.uoi.gr/gmavrog, email: gmavrog@cc.uoi.gr

Βιβλιογραφία

Μπρούζος, Α.(2002).Μικρά σχολεία, Μεγάλες προσδοκίες. Τυπωθήτω, Αθήνα.

High/ Scope Perry Preschool Project
http://www.highscope.org/Content.asp?ContentId=282

UNESCO (1989)“Case Study on Methods of Running One-Teacher Schools and Multi-Grade Classes in Greece”(με τη συνεργασία Κοντογιώργου, Β. και Νταλάκα,Θ.).

UNESCO (1994) “Modalities of Administration of Schools with one-Teacher and Multigrade Classes in Greece”, Case Study (με τη συνεργασία Γέπη, Γ.).
Πηγή: http://www.alfavita.gr/artro.php?id=27467

«Ελάτε να δείτε αυτόν που θέλει όλοι οι άνθρωποι να…»

Ο μακάριος Παύλος ο απλός, ο μαθητής του αγίου Αντωνίου, διηγήθηκε στους Πατέρες ότι κάποτε

επισκέφθηκε ένα μοναστήρι για ωφέλεια των αδελφών.

Μετά τη συνηθισμένη συνομιλία μεταξύ τους, μπήκαν στην αγία του Θεού εκκλησία να κάνουν την καθιερωμένη ακολουθία. Ο μακάριος Παύλος -λέει- πρόσεχε τον καθένα που έμπαινε στην εκκλησία, άραγε με ποια ψυχική διάθεση ερχόταν στην ακολουθία. Γιατί ο Θεός και αυτό το χάρισμα του είχε δώσει, να βλέπει ποιός είναι ο καθένας στην ψυχή, όπως εμείς βλέπουμε ο ένας τον άλλο.

Όλοι έμπαιναν με λαμπρή την ψυχή και το πρόσωπο χαρωπό και ο άγγελος του καθενός χαιρόταν μαζί του. Έναν -λέει- τον βλέπει μαύρο και σκοτεινό σ΄όλο του το σώμα. Δαίμονες τον περιτριγύριζαν κι απ΄τα δύο μέρη, τον τραβούσαν και του περνούσαν χαλινάρι στη μύτη, ενώ ο άγγελός του ακολουθούσε από μακριά, σκυθρωπός και θλιμμένος.

Ο Παύλος κλαίγοντας και χτυπώντας με το χέρι το στήθος, καθόταν έξω από την εκκλησία και θρηνούσε αυτόν που τον είδε σε τέτοια κατάσταση. Οι Πατέρες μπροστά στην παράξενη στάση του αββά και στην απρόοπτη μεταβολή του σε δάκρυα και πένθος, άρχισαν και οι ίδιοι να θρηνούν, και τον ρωτούσαν και τον παρακαλούσαν να τους πει τί είδε, φοβούμενοι μήπως το έκανε γιατί είχε κάποιο παράπονο από όλους. Τον παρακαλούσαν ακόμη να μπει στην ακολουθία.

Ο Παύλος όμως τους απομάκρυνε και καθόταν έξω, θρηνώντας με την ψυχή του αυτόν που τον είδε έτσι.

Ύστερα από λίγο η ακολουθία τελείωσε και όλοι έβγαιναν. Ο Παύλος πάλι παρατηρούσε τον καθένα, θέλοντας να δει σε τί κατάσταση ήσαν αυτοί που έβγαιναν. Βλέπει λοιπόν εκείνον τον άνδρα, τον μαύρο και ζοφερό, να βγαίνει από την εκκλησία λαμπρός στο σώμα, τους δαίμονες να ακολουθούν κάπου μακριά και τον άγιο άγγελο κοντά του να τον συνοδεύει και να χαίρεται πολύ γι΄αυτόν. Ο Παύλος αναπήδησε με χαρά και φώναζε ευλογώντας τον Θεό:

«Ώ ανέκφραστη φιλανθρωπία του Θεού και αγαθότητα! Ώ, δόξα στους θείους οικτιρμούς Του και στην άμετρη φιλανθρωπία Του!»

Τρέχοντας αμέσως ανέβηκε σε ψηλό σκαλοπάτι και έλεγε με μεγάλη φωνή:

«Ελάτε να δείτε τα έργα του Θεού τί καταπληκτικά και αξιοθαύμαστα είναι. Ελάτε να δείτε αυτόν που θέλει όλοι οι άνθρωποι να σωθούν και να γνωρίσουν την αλήθεια. Ελάτε να τον προσκυνήσουμε, να πέσουμε στα πόδια του και να του πούμε: Σύ μόνος μπορείς να απαλλάσσεις από τις αμαρτίες».

Έτρεχαν όλοι μαζί με ενδιαφέρον να ακούσουν τα λεγόμενα. Όταν συγκεντρώθηκαν όλοι, ο Παύλος περιέγραψε τί είχε αποκαλυφθεί σ΄αυτόν, πρίν μπουν στην εκκλησία. Ύστερα ζήτησε επίμονα από κείνον τον άνδρα να φανερώσει για ποια αιτία ο Θεός του χάρισε ξαφνικά μια τέτοια αλλαγή.

Ο αδελφός, αφού εξετέθη από τον Παύλο μπροστά σε όλους, χωρίς δισταγμό άρχισε να λέει τα σχετικά με τον εαυτό του.

«Εγώ -είπε- είμαι άνθρωπος αμαρτωλός. Από πολύ καιρό και μέχρι τώρα ζούσα μέσ΄στα σαρκικά αμαρτήματα. Όταν όμως μπήκα στην αγία του Θεού εκκλησία, αυτή την ώρα άκουσα από τον προφήτη Ησαϊα -μάλλον ο Θεός μιλούσε μέσω αυτού- να λέει: Να λουσθείτε, να καθαρισθείτε. Να αφαιρέσετε τις πονηρίες και τα αμαρτωλά πάθη από τις καρδιές σας, ώστε να είσθε καθαροί ενώπιόν μου. Να μάθετε να κάνετε το καλό. Και αν οι ψυχές σας είναι κόκκινες, θα τις λευκάνω σαν το χιόνι. Κι αν θελήσετε να με ακούσετε, θα απολαύσετε τα αγαθά της γης. Και εγώ ο πόρνος -λέει- με τα λόγια αυτά του προφήτη ένιωσα κατάνυξη στην ψυχή. Στέναξα μέσα μου και είπα στον Θεό: Σύ είσαι ο Θεός, που ήρθες στον κόσμο να σώσεις τους αμαρτωλούς. Αυτά που τώρα υποσχέθηκες με τον προφήτη σου, αυτά πραγματοποίησέ τα σε μένα τον αμαρτωλό και ανάξιο. Νά, από τώρα σου δίνω τον λόγο μου κι έρχομαι σε συμφωνία μαζί σου, και με την καρδιά μου σου υπόσχομαι ότι δεν θα κάνω πλέον κάτι από αυτά τα κακά. Εγκαταλείπω κάθε παρανομία και από τώρα υπηρετώ εσένα με καθαρή συνείδηση. Σήμερα, Κύριέ μου, καί απ΄αυτή την ώρα δέξαι με μετανοημένο, πεσμένο στα πόδια σου και αποφασισμένο από δω και πέρα να απέχω από κάθε αμαρτία. Με αυτές τις συμφωνίες -λέει- έφυγα από την εκκλησία παίρνοντας μέσα στην ψυχή μου την απόφαση να μήν πράξω πια τίποτε το κακό απέναντι στον Θεό».

Όλοι όσοι τα άκουσαν αυτά, με μια φωνή έψαλλαν δυνατά στον Θεό:

«Ως εμεγαλύνθη τα έργα σου, Κύριε, πάντα εν σοφία εποίησας».

Λοιπόν, χριστιανοί, καθώς ξέρουμε από τις θείες Γραφές και τις αποκαλύψεις πόση αγαθότητα έχει ο Θεός σε όσους καταφεύγουν με ειλικρίνεια σ΄Εκείνον και διορθώνουν με μετάνοια τα προηγούμενα αμαρτήματα, καί ότι δίνει πάλι τα αγαθά που έχει υποσχεθεί, χωρίς να τιμωρεί τις προηγούμενες αμαρτίες, εμείς ας μήν απελπιστούμε για τη σωτηρία μας. Όπως δηλαδή υποσχέθηκε με τον προφήτη Ησαϊα ότι θα πλύνει όσους έχουν βρεθεί στον βούρκο της αμαρτίας και ότι θα τους λευκάνει σαν μαλλί και χιόνι, και ότι θα τους κάνει άξιους για τα αγαθά της άνω Ιερουσαλήμ, έτσι πάλι με τον άγιο προφήτη Ιεζεκιήλ ορκίζεται ότι δεν θα μας καταστρέψει. Γιατί, λέει η προφητεία:

«Ζω εγώ -διαβεβαιώνει ο Κύριος- και δεν θέλω τον θάνατο του αμαρτωλού, ώσπου να επιστρέψει και να έχει ζωή»

Πηγή: http://vatopaidi.wordpress.com

Τι σημαίνει να είσαι «φτωχός»…


Ένας πατέρας με οικονομική άνεση, θέλοντας να διδάξει στο γιο του τι σημαίνει φτώχεια, τον πήρε μαζί του για να περάσουν λίγες μέρες στο χωριό, σε μια οικογένεια που ζούσε στο βουνό.

Πέρασαν τρεις μέρες και δυο νύχτες στην αγροικία. Καθώς επέστρεφαν στο σπίτι, μέσα στο αυτοκίνητο, ο πατέρας ρώτησε το γιο του:

«Πώς σου φάνηκε η εμπειρία;»

«Ωραία» απάντησε ο γιος με το βλέμμα καρφωμένο στο κενό.

«Και τι έμαθες;» συνέχισε με επιμονή ο πατέρας.

Ο γιος απάντησε:

- Εμείς έχουμε έναν σκύλο, ενώ αυτοί τέσσερις.

- Εμείς διαθέτουμε μια πισίνα που φτάνει μέχρι τη μέση του κήπου, ενώ αυτοί ένα ποτάμι δίχως τέλος, με κρυστάλλινο νερό, μέσα και γύρω από το οποίο υπάρχουν και άλλες ομορφιές…

- Εμείς εισάγουμε φαναράκια από την Ασία για να φωτίζουμε τον κήπο μας, ενώ αυτοί φωτίζονται από τα αστέρια και το φεγγάρι…

- Η αυλή μας φτάνει μέχρι το φράχτη, ενώ η δική τους μέχρι τον ορίζοντα…

- Εμείς αγοράζουμε το φαγητό μας, αυτοί πάλι, σπέρνουν και θερίζουν γι αυτό…

- Εμείς ακούμε CDs. Αυτοί απολαμβάνουν μια απέραντη συμφωνία από πουλιά, βατράχια, και άλλα ζώα. Και όλα αυτά διακόπτονται που και που από το ρυθμικό τραγούδι του γείτονα που εργάζεται στο χωράφι…

- Εμείς μαγειρεύουμε με ηλεκτρική κουζίνα. Αυτοί ό,τι τρώνε έχει αυτή τη θεσπέσια γεύση, μια και μαγειρεύουν στα ξύλα…

- Εμείς, για να προστατευθούμε, ζούμε περικυκλωμένοι από έναν τοίχο με συναγερμό. Αυτοί ζουν με τις ορθάνοιχτες πόρτες τους, προστατευμένοι από τη φιλία των γειτόνων τους…

- Εμείς ζούμε «καλωδιωμένοι» με το κινητό, τον υπολογιστή, την τηλεόραση. Αυτοί, αντίθετα, «συνδέονται» με τη ζωή, τον ουρανό, τον ήλιο, το νερό, το πράσινο του βουνού, τα ζώα τους, τους καρπούς της γης τους, την οικογένειά τους.


Ο πατέρας έμεινε έκθαμβος από τις απαντήσεις του γιου του…

Και ο γιος ολοκλήρωσε με τη φράση:

«Σ’ ευχαριστώ, μπαμπά, που μας δίδαξες πόσο φτωχοί είμαστε…»

Πηγή: http://armenisths.blogspot.com/2011/03/blog-post_9400.html

Κυριακή 27 Μαρτίου 2011

Σήμερα τρέμει κανείς να είναι καλός εκπαιδευτικός


Φθάσαμε στο σημείο όσα προ 30ετίας καί κάτι εθεωρούντο ευνόητα, να θεωρούνται σήμερα ακατανόητα, διότι όσα διδάσκονται τα παιδιά στο σχολείο, λόγω αλλεπαλλήλων εκπαιδευτικών άβελτηριών, είναι κατά το πλείστον ανόητα.

Ό Αϊνστάιν είχε πει ότι παιδεία είναι αυτό πού μας μένει όταν ξεχάσουμε όλα όσα μάθαμε στο σχολείο. Δηλαδή, η ευαισθησία, η καλλιεργημένη φαντασία καί κυρίως ή γύμναση του νοός, πού μαθαίνει το παιδί όχι με τί, αλλά πώς να σκέπτεται. Σήμερα αυτό πού μένει στα παιδιά όταν φεύγουν από το σχολείο αλλά καί όταν μένουν σ’ αυτό είναι μια απέχθεια, με τίς ελάχιστες φυσικά τιμητικές εξαιρέσεις. Διότι το σχολείο σκοτώνει ο,τι ωραιότερο καί ό,τι Ίερώτερο τα παιδιά έχουν μέσα τους. Κι αυτό φυσικά δεν είναι ευθύνη του δήθεν πολυπολιτισμικού, αλλά στην πραγματικότητα «πολυαμαρτωλικού» υπουργείου μας, είναι καί των εκπαιδευτικών «νέας φουρνιάς», πού ενώ πήραν δωρεάν βιβλία παιδαγωγικά 12 κιλών (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα διάβασαν ή φωτίστηκαν, κι αν τα διάβασαν) κατά τα έτη των σπουδών τους, πού μετριούνται με "Ολυμπιάδες", οι τέτοιοι εκπαιδευτικοί, αντί να κτίσουν κάτι στην ψυχή των παιδιών, κατεδαφίζουν, κατά την κομματική προσταγή του: «Γκρεμίστε…»!

Βέβαια δεν είναι μικρή καί ή ευθύνη πολλών γονιών, ξεθυμασμένων τέως επαναστατών, πού αντί να βιώσουν την επαναστατική τρικυμία στη βιοτική πάλη, τη βίωσαν στο κρανίο τους, μέχρι πού βολεύτηκαν σε κάποιο -ελέω κόμματος- δημόσιο όφφίτσιο ή χάρη στη συνεργασία με τους «όφφικιάλιους» του δημοσίου γνώρισαν πολλούς τρόπους πλουτισμού, εκ των οποίων ό τιμιώτερος είναι ή …κλοπή, όπως έγραφε χλευαστικά ό Ροίδης. Όλοι αυτοί, οι κατ’ έπίφασιν γονείς, θεωρούν την εργασία, την τιμιότητα, την πίστη σε αρχές θρησκευτικές, εθνικές σαν …βίτσιο! Άλλοίμονο, λοιπόν, οτόν εκπαιδευτικό πού θα θελήσει να μιλήσει για τέτοια «βέβηλα» πράγματα στο σχολείο. Αμέσως θα προσφύγουν στον νέο τύπο Γενικών Επιθεωρητών, πού είναι οι τηλεοπτικοί αστέρες. Αυτοί έχουν την πανσοφία να ομιλούν De re commune scibile et opibusdam aliis κατά τη σατιρική έκφραση του Βολταίρου, την οποία απέδωσε εύστοχα ό Ροίδης με το περίφημο: «Περί παντός κοινώς γνωστού και τίνων άλλων ακόμη». Καί πέρα από την πανσοφία έχουν καί την παντοδυναμία πού είχε ό Ραδάμανθυς στον «Αδη, πού μπορούσε τους πάντες να δικάζει. Οί τωρινοί τηλεοπτικοί συνάδελφοι τους δικάζουν καί τους εκπαιδευτικούς, Οχι όταν με λόγια καί έργα προωθούν τη μαθητική αλητεία, Οχι όταν διακινούν ναρκωτικά, όχι όταν είναι αμαθείς κομματικοί ϊνστρούχτορες, αλλά όταν επιμένουν να βλέπουν το έργο τους όχι σαν αγγαρεία αλλά σαν ιερή λειτουργία. Ή απειλή της μαμάς «Θα σε πάω στον…» έχει δέσει τη γλώσσα καί τη σκέψη πολλών εύαίσθητων εκπαιδευτικών. Καί πολλούς τους πήγαν καί κάποιοι ψοφοδεείς έκαναν …δήλωση μετανοίας προ των υπερτάτων κριτών.

Σήμερα τρέμει κανείς να είναι καλός εκπαιδευτικός. Ακόμη καί πανεπιστημιακός. Παλαιός μου μαθητής, πού αντί να συνεχίσει το αξιοπρεπές έργο του πατέρα του, πού ήταν διακεκριμένος μπαλωματής, φιλοδόξησε να γίνει πανεπιστημιακός για να μπαλώσει τίς τρύπες της παιδείας μας. Καί το παιδί μου έλεγε, σχεδόν κλαίγοντας προ μηνών, ότι υποχρεώνεται να διδάσκει στους πρωτοετείς κλάσματα καί δεκαδικούς, γιατί τα παιδιά αγνοούν παντελώς σχεδόν τη «γλώσσα των μαθηματικών». Καί πάνε για μαθηματικοί! Έπίδοξοι Καραθεοδωρήδες!

Δεν λέω, έγινε κάποια πρόοδος σε ορισμένους τομείς. Έγραφα προ 40ετίας σ’ ένα διδακτικό μου βιβλίο: Στό παιδί δεν απλώνουμε το χέρι• του δίνουμε το χέρι». Ή πρόοδος συνίσταται ότι σήμερα το παιδί απλώνει χέρι καί γλώσσα στο δάσκαλο καί στον καθηγητή. Με την ανοχή της κοινωνίας, της πολιτείας, των ΜΜΕ καί των γονιών. «Το παιδί κάνει την επιλογή του». Μα καί το περίστροφο είναι μια επιλογή. Κάποτε τα παιδιά έτρωγαν χαστούκια• τώρα δίνουν χαστούκια. Άλλα το χαστούκι πού δεν έφαγαν από τον πατέρα καί το δάσκαλο, τους το δίνει σήμερα ή ζωή. Ηλθε ή κρίση, καί πάμπολλοι νεαροί πιστεύουν ότι θα την «σκαπουλάρουν» με την κλοπή. Ή εργασία τους είναι άγνωστη λέξη. Το υπουργείο μοιράζει στα παιδιά «κομπιούτερς» δωρεάν. Μυαλά πότε θα μοιράσει;

του Σαράντου Ι. Καργάκου

πηγή: «‘ΕΣΤΙΑ»

Το πήραμε από εδώ:http://istologio.org/?p=1370

Ο αριθμός των μαθητών ανά τάξη ως σημαντικό κριτήριο για την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης


του καθηγητή Σχολικής Παιδαγωγικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Χαράλαμπου Κωνσταντίνου
ΤΙ ΛΕΕΙ Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΑΝΑ ΤΑΞΗ
Με αφορμή τις πρόσφατες συνενώσεις ή συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων από το Υπ.ΠΔΒΜΘ και τις σχετικές απόψεις και συζητήσεις που έλαβαν χώρα, θα αναδείξω συνοπτικά και αναπόφευκτα τους παιδαγωγικούς και διδακτικούς λόγους που επιβάλλουν τον ευκταίο αριθμό μαθητών ανά τμήμα.

Κυρίαρχος παιδαγωγικός ρόλος του σχολείου για την πλειονότητα των παιδαγωγών είναι η διαμόρφωση εκπαιδευτικών συνθηκών, δηλ. διαδικασιών αγωγής, διδασκαλίας, μάθησης, κοινωνικοποίησης και αξιολόγησης, που προάγουν τη δημιουργία ολοκληρωμένης προσωπικότητας στο μαθητή και την ομαλή ένταξή του στο κοινωνικό σύστημα. Για την επίτευξη των σκοπών αυτών και συνυπολογίζοντας και τις εμπλεκόμενες παραμέτρους στην εκπαιδευτική λειτουργία σημαντικό ρόλο παίζει η αναλογία εκπαιδευτικού-μαθητών στη σχολική τάξη. Συγκεκριμένα, οι ακόλουθοι παιδαγωγικοί, διδακτικοί και κοινωνικοί λόγοι επιβάλλουν «οριοθετημένο» αριθμό μαθητών στην τάξη:

- Σε μακρο-επίπεδο, οι αυξημένες κοινωνικές απαιτήσεις, η ραγδαία παραγωγή γνώσεων και η συχνότητα χρήσης της νέας τεχνολογίας καθιστούν αναγκαία την ενίσχυση και αύξηση των προσόντων και της ετοιμότητας του μαθητή, δηλ. της ανάπτυξης και ενίσχυσης των γνωστικών, νοητικών, συναισθηματικών και κοινωνικών του ικανοτήτων και δεξιοτήτων, όπως είναι η κριτική, αναλυτική, συνθετική και δημιουργική σκέψη, η διερευνητική του ωριμότητα, η πληρότητα επικοινωνίας και πράξης κ.ο.κ.

- Σε μικρο-επίπεδο, για να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις, οι δυνατότητες , τα ενδιαφέροντα και γενικά οι ανάγκες και οι ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή στο σχολείο, από άποψη γλωσσική, γνωστική, νοητική, συναισθηματική, πολιτισμική και κοινωνική, επιβάλλεται η εξατομικευμένη παιδαγωγική και διδακτική παρέμβαση του εκπαιδευτικού όχι μόνο στην εκπαιδευτική διαδικασία αλλά συνολικά στη σχολική ζωή. Η συγκεκριμένη παρέμβαση ευνοεί αποφασιστικά την επίτευξη των μαθησιακών στόχων, τη διαμόρφωση κατάλληλου παιδαγωγικού κλίματος και παιδαγωγικής σχέσης, καθώς και την ενεργητική συμμετοχή του μαθητή στις σχολικές διαδικασίες.

- Με το μικρότερο αριθμό μαθητών στην τάξη ευνοείται η παιδαγωγική λειτουργία της αξιολόγησης του μαθητή, δεδομένου ότι ο εκπαιδευτικός διευκολύνεται να παρατηρεί και να καταγράφει με συστηματικό τρόπο τη μαθησιακή και εκπαιδευτική πορεία του κάθε μαθητή, χρησιμοποιώντας τις νεότερες μεθόδους αξιολόγησης, όπως είναι το παιδαγωγικό ημερολόγιο, η περιγραφική αξιολόγηση, ο φάκελος του μαθητή κ.λπ. Με την έννοια αυτήν, ο εκπαιδευτικός μπορεί να ελέγξει πιο αποτελεσματικά την επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων και να προβεί στη λήψη των κατάλληλων ανατροφοδοτικών μέτρων, αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα που του παρέχει για το σκοπό αυτόν η παιδαγωγική λειτουργία της αξιολόγησης.

- Σύμφωνα με έγκυρες έρευνες, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των ποσοστών απειθαρχίας, παραβατικότητας, συναισθηματικής διαταραχής και γενικά των προβλημάτων κοινωνικής συμπεριφοράς των μαθητών, οφειλόμενη σε παράγοντες δυσλειτουργίας της οικογένειας, του σχολείου και ευρύτερα του κοινωνικού συστήματος. Αυτό σημαίνει ότι το σχολείο πρέπει να επικεντρωθεί στον παιδαγωγικό του ρόλο, επιφορτιζόμενο και το ρόλο διαχείρισης ζητημάτων κοινωνικής συμπεριφοράς, που απαιτεί συστηματική και εξατομικευμένη παιδαγωγική παρέμβαση και αποτελεσματικότητα από τον εκπαιδευτικό.

- Η παρουσία των αλλοδαπών και ημεδαπών μαθητών με ετερογενείς μαθησιακές, γλωσσικές, πολιτισμικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες, απαιτεί εξατομικευμένες διδακτικές και παιδαγωγικές παρεμβάσεις, για να αυξηθούν οι πιθανότητες αποτελεσματικότερης διαχείρισής τους από τον εκπαιδευτικό.

Εν κατακλείδι, οι παραπάνω λόγοι καθιστούν παιδαγωγικά αναγκαίο ένα μικρότερο αριθμό μαθητών ανά τάξη-τμήμα, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα και η ευχέρεια στον εκπαιδευτικό να παρεμβαίνει εξατομικευμένα και, προπάντων, παιδαγωγικά και να παίρνει εκείνα τα μέτρα που οδηγούν στην επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων του σχολείου, προς όφελος της προόδου και της ευημερίας τόσο του μαθητή όσο και της ίδιας της κοινωνίας. Αυτό συνεπάγεται ότι για τις τάξεις Α' και Β' Δημοτικού παιδαγωγικά ευκταίος αριθμός μαθητών ανά τάξη-τμήμα θεωρείται ο 15, για τις άλλες τάξεις Δημοτικού ο 20 και για το Γυμνάσιο και το Λύκειο ο αριθμός 25. Πρέπει να υπογραμμιστεί, όμως, ότι ταυτόχρονα η εκπαιδευτική πράξη διεξάγεται από έναν άρτια συγκροτημένο εκπαιδευτικό, με πλήρη συναίσθηση του υψηλού του ρόλου και σε ένα σχολείο που πληροί τις προϋποθέσεις ανταπόκρισης στην παιδαγωγική του αποστολή. Η επίκληση από ορισμένους ιθύνοντες της αυξημένης παρουσίας μαθητών στην τάξη (π.χ. 60 μαθητές) που ίσχυε κατά το παρελθόν είναι και επιστημονικά και μεθοδολογικά εσφαλμένη, διότι αναφέρεται σε διαφορετικές (π.χ. αυταρχικές) εκπαιδευτικές, παιδαγωγικές, διδακτικές, επιστημονικές, και κοινωνικές συνθήκες.

Χαράλαμπος Κωνσταντίνου

Καθηγητής Σχολικής Παιδαγωγικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Πηγή: http://www.alfavita.gr/artro.php?id=26918

Η Κραυγή της Ελλάδας... Ζωή χωρίς ελευθερία είναι χειρότερη κι από τον θάνατο


Σήμερα που η χώρα μας βυθίζεται καθημερινά στον βάλτο της χρεωκοπίας –οικονομικής, πολιτικής, πνευματικής- και αντιμετωπίζει το φάσμα μιας νέας υποδούλωσης σε υπερεθνικά μορφώματα, επιχειρείται δόλια από τις νεοταξικές δυνάμεις η κατεδάφιση του 1821.
Αυτό γίνεται με το πρόσχημα της ιστορικής έρευνας αλλά ο βαθύτερος λόγος είναι να λοβοτομηθεί η ιστορική μνήμη του λαού και να ενσταλαχθεί στις νέες γενιές το δηλητήριο του ενδοτισμού και της υποταγής.
Ένας βασικός στόχος της νεοταξικής αναθεωρητικής παρέμβασης στην ιστορία μέσα από τα νέα εκπαιδευτικά συγγράμματα και την ηλεκτρονική «επιμόρφωση» του λαού… –τύπου ντοκυμαντέρ ΣΚΑΪ- αλλά και την γενικότερη προπαγάνδα, είναι η απενεχοποίηση των Οθωμανών και της τουρκοκρατίας και η διαστρέβλωση του εθνικο-απελευθερωτικού μηνύματος του 1821.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, στον Λόγο στην Πνύκα, είχε ξεκαθαρίσει ότι: «Όταν αποφασίσαμε να κάμωμε την Επανάσταση, δεν εσυλλογισθήκαμε ούτε πόσοι είμεθα ούτε πως δεν έχομε άρματα ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε «πού πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιταροκάραβα βατσέλα», αλλά ως μία βροχή έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και ο κλήρος μας και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση».
Αυτή η «επιθυμία της ελευθερίας», που έπεσε ως βροχή, κατά τον Γέρο του Μωρηά, μας μεταφέρει διαχρονικά το αειθαλές μήνυμα ότι, ζωή χωρίς ελευθερία είναι χειρότερη κι από τον θάνατο. Και αυτό το μήνυμα παραμένει επικίνδυνο για τις δυνάμεις της τυραννίας που σήμερα επιδιώκουν μέσα από την «αυτοκρατορική» Νέα Τάξη να ποδηγετήσουν την ιστορία.
Το ’21 ενοχλεί γιατί εκφράζει αφ’ ενός το πνεύμα της εθνογένεσης και αφ’ ετέρου γιατί αποτυπώνει την διάσταση της αντίστασης στους καταπιεστικούς αυτοκρατορικούς θεσμούς με την εξέγερση ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και την ανυπακοή, συγχρόνως, στις κατευθύνσεις της Ιεράς Συμμαχίας.
Η κορυφαία στιγμή του Εικοσιένα, που ενοχλεί ιδιαιτέρως την σημερινή κυρίαρχη ιδεολογία της ιδιώτευσης, ήταν το πέρασμα από το «Εγώ» στην συνείδηση του «Εμείς», που τόσο σοφά την εκφράζει ο Μακρυγιάννης: «Τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζύ και σοφοί και αμαθείς και πλούσιοι και φτωχοί και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι, άνθρωποι όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσομεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμεν κι όλοι μαζί και να μην λέγει ούτε ο δυνατός “εγώ”, ούτε ο αδύνατος… Είμαστε στο “Εμείς” και όχι εις το “Εγώ”».
Είναι η ίδια υπέρβαση που κρύβεται πίσω από τις ενδοξότερες σελίδες αντίστασης της ελληνικής ιστορίας. Ό,τι πιο επικίνδυνο για τους «αυτοκρατορικούς» ιμπεριαλιστικούς πολιτικούς στόχους.
Γι’ αυτό η καίρια εκείνη πτυχή της στρατηγικής των «πλανηταρχών» στοχεύει στην καρδιά του ίδιου του πολιτισμού και περιγράφεται τελευταίως στην θεωρία των διεθνών σχέσεων ως η στρατηγική της «μαλακής ισχύος». Ο όρος αυτός περιγράφει την βούληση και την ικανότητα μιας παγκόσμιας δύναμης (ενός κράτους, μιας υπερεθνικής ελίτ) να επηρεάσει εμμέσως την συμπεριφορά, τις αξίες ή τις ιδέες των άλλων πολιτικών οργανισμών με πολιτιστικά ή ιδεολογικά μέσα, πιο «μαλακά» δηλαδή μέσα σε σχέση με πιο άμεσους εξαναγκασμούς όπως η άμεση στρατιωτική δράση («σκληρή ισχύς») ή τα οικονομικά μέτρα διεθνών θεσμών (π.χ., του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου).
Τα ατού από τα οποία απορρέει η στρατηγική της «μαλακής ισχύος» είναι ο πολιτισμός, οι αξίες και η εξωτερική πολιτική.
Εκτενής αναφορά για τον ρόλο των διεθνικά διαπλεκομένων «ιδρυμάτων» στην αμερικανική στρατηγική «μαλακής ισχύος» υπάρχει στο δοκίμιο του Jonathan Mowat, που είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του καθηγητή Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου, κ. Παναγιώτη Ήφαιστου. Ο Mowat περιγράφει τις «σοφιστικέ» τεχνικές ιδεολογικού επηρεασμού που χρησιμοποιεί την τελευταία δεκαετία η αμερικανική πλανηταρχία για να εξουδετερώσει «ενοχλητικές» χώρες και κινήματα διεθνώς και ιδιαιτέρως στο βαλκανικό γεωπολιτικό τοπίο. Χαρακτηριστικά:
Το Ίδρυμα Soros, που χρηματοδοτεί πολιτιστικές παρεμβάσεις και είναι, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το κύριο όπλο «μαλακής ισχύος» στα Βαλκάνια. Το Ινστιτούτο Albert Einstein, που έχει παίξει ρόλο–κλειδί τα τελευταία χρόνια στην προετοιμασία και την ανάπτυξη κινημάτων της νεολαίας. Το Διεθνές Κέντρο για την Μη-Βίαιη Επίλυση των Κρίσεων (International Center on Nonviolent Conflicts), το οποίο αναπτύσσει και ενθαρρύνει την χρήση των ΜΚΟ (Μη-Κυβερνητικών Οργανώσεων). Το Ινστιτούτο Arlington (TAI), που προήλθε από μια ομάδα ειδικών σε θέματα εθνικής ασφαλείας. Η Εταιρεία Penn, Schoen and Berland, που έχει παίξει πρωτοπόρο ρόλο στην διευκόλυνση πραξικοπημάτων και στην καταστροφή της Σερβίας. Η Εταιρεία «δημιουργούσε πολιτικά μηνύματα και παρείχε στρατηγικές συμβουλές σε πολυάριθμους πολιτικούς πελάτες σε χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο …περιλαμβανομένης της Ελλάδας, της Τουρκίας και του Ισραήλ», σύμφωνα με το προφίλ της.
Γι’ αυτό τον λόγο η επίθεση στο φαντασιακό του ελληνικού λαού, για να δημιουργήσουν γενηές «ήττας», έχει δεσπόζουσα θέση στην στρατηγική «μαλακής ισχύος» της Νέας Τάξης. Και το χειρότερο, το εσωτερικό μέτωπο είναι διαβρωμένο από πολλούς μισθοφόρους της νέας τάξης του νεο-οθωμανισμού, της τρόϊκας, του ΔΝΤ!
Ο «πολύς» κύριος Νταβούτογλου, υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, δήλωσε, μετά τις τελευταίες εξελίξεις για τις, ζωτικής σημασίας, επαναστάσεις στην Μέση Ανατολή: «Τώρα είναι η ώρα να γίνουν ιστορικές επανεκτιμήσεις…».
Έτσι, πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας, σταμάτησε στην Καβάλα, πηγαίνοντας στην Θράκη όπου επισκέφθηκε το υπό σύσταση «Κέντρο Ερευνών Οθωμανικής Ιστορίας». Το εν λόγω κέντρο προορίζεται «να οδηγήσει στην προσέγγιση Ελλάδας και Τουρκίας από πολιτιστικής πλευράς». Να δουλέψει δηλαδή για να ξεφυτρώσουν δεκάδες καινούργια ντοκυμαντέρ τύπου ΣΚΑΪ και βιβλία στο μοντέλο της Ρεπούση.
Ο 68χρονος φιλότουρκος Αμερικανός ακαδημαϊκός Heath W. Lowry, που είχε ηγηθεί κίνησης για να αποτρέψει την αναγνώριση της Αρμενικής γενοκτονίας στις ΗΠΑ, συνεργάστηκε με το Princeton για να συσταθεί το κέντρο νεο-οθωμανικής προπαγάνδας στην Καβάλα.
Το καταφανές κίνητρο να εμφανισθεί το οθωμανικό καθεστώς ως ανεκτικό και «πολυπολιτισμικό» έχει σαν αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται το ανάστημα των αγωνιστών του ’21 και το εύρος του τολμήματός του. Σε λίγο θα μας βάλουν να ζητήσουμε και συγγνώμη για την… αχαριστία των «κατσαπλιάδων» Ρωμηών απέναντι στην ευεργέτιδα Ημισέληνο!
Η τουρκοκρατία δεν πρέπει να παρουσιάζεται ως μία από τις στυγνότερες περιόδους της μακραίωνης ιστορίας μας, αλλά σαν μια «πολυπολιτισμική» Μπελ Επόκ, όπου… όλοι ευημερούσαν και υμνολογούσαν τον πολυχρονεμένο Σουλτάνο.
Δυστυχώς, οι σημερινές «πολιτικά ορθές» ιδεολογικές ακρότητες είναι χειρότερες από τις αντίστροφες μεγαλοστομίες της εποχής της χουντικής «εθνικοφροσύνης». Σήμερα, αυτοί που επικαλούνται το φάντασμα του «εθνικισμού» και του «ρατσισμού» για να αναθεωρήσουν την ιστορία, είναι τα πιο καλοπληρωμένα στελέχη της νομενκλατούρας που κυβερνά την χώρα εδώ και δεκαετίες με κάθε είδους μανδύα -νεοφιλελεύθερο δεξιό, σοσιαλιστ(ρη)κό, ανανεωτικό αριστερό- και τελικά την έσυρε στην χρεωκοπία.
Είναι αυτοί που έχουν και το μαχαίρι και το πεπόνι και θέτουν όλους τους κανόνες του οικονομικο-πολιτικού παιγνιδιού προκειμένου να επιτευχθούν οι σκοποί της αποεθνικοποίησης της χώρας, της αποδόμησης του παραδοσιακού λαϊκού πολιτισμού και της λεηλασίας της δημόσιας περιουσίας.
Διαθέτουν καίριες θέσεις στον κεντρικό εκπαιδευτικό σχεδιασμό και στην κρατική διαχείριση του «πολιτισμού», σημαντικές εφημερίδες, επιτελικές «δεξαμενές σκέψης» (think tanks), μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια και φυσικά άφθονες πηγές χρηματοδότησης. Έτσι μπορεί να καταλαμβάνει αυτή η «ελίτ» σε οποιαδήποτε κυβέρνηση τα υπουργεία που την ενδιαφέρουν. Κάτω από αυτό το βαρύ κλίμα, γνωστοί ιστορικοί, συγγραφείς, ακαδημαϊκοί αποφεύγουν να εκτεθούν δημοσίως και να πουν την άποψή τους για να υπερασπίσουν την ιστορία και την εθνική μας ανεξαρτησία.

Αναζητώντας «τα αίτια της ελληνικής επαναστάσεως του 1821», ο Απόστολος Βακαλόπουλος γράφει ότι δεν αρκούσε η λόγια παράδοση και ο διαφωτισμός για να έλθει η εθνική αφύπνιση. Όλες αυτές οι ιδέες χρειάσθηκε να συνυφανθούν με τις μυστικές δυνάμεις που ζούσαν μέσα στον λαό. Έτσι είχε προετοιμασθεί ψυχικά και ιδεολογικά ο Έλληνας για να μπορέσει να κάνει αυτό το «πήδημα στο κενό» που ήταν το ’21.
«Όλ’ αυτά τα δημιουργήματα της πίστεως και της φαντασίας του ελληνικού λαού, που είχαν ριζωθή τόσο βαθιά στην ψυχή του και διαμόρφωσαν την ιστορική του μνήμη, τον έκαναν να θεωρή την σκλαβιά σαν πρόσκαιρη, τον παρηγορούσαν και τον προετοίμαζαν για την αλλαγή. Οι λαϊκές αυτές δοξασίες, αστείρευτες πηγές ελπίδων και θάρρους για τον ελληνικό λαό, είχαν τεράστια δύναμη. Αυτές καλλιέργησαν την ψυχή του και την προδιέθεσαν να δεχθή με προθυμία τις μεταγενέστερες πνευματικές ή πολιτικές ιδέες που άμεσα ή έμμεσα απέβλεπαν στον ίδιο σκοπό, στην απελευθέρωσή του».
Ο Μπότσαρης κι ο Κανάρης δεν είναι πρόσωπα, είναι σύμβολα, εξηγούσε ο Κωστής Παλαμάς. Κι έλεγε πριν από τόσα χρόνια: «Γιατί και αγνάντια στην επιστημονική, ας την ειπούμε, ιστορία, στέκεται η ποιητική παράδοση. Και αν είναι η αλήθεια του γεγονότος, ο θρύλος είναι η αλήθεια της ιδέας. Και για κάποιους αυτή αληθινώτερη».
Πώς, όμως, μπορεί να «αποσιωπηθεί» η μακρά ιστορική πορεία ενός έθνους όπως το ελληνικό, που υπάρχει εδώ και τουλάχιστον τρισήμισυ χιλιάδες χρόνια; Πώς να φιμώσουν την ΚΡΑΥΓΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ όπως την περιέγραψε ο μεγάλος Νίκος Καζαντζάκης στην μνημειώδη ομιλία του στο BBC, το 1946: «Αν τα πήλινα μάτια του ανθρώπου μπορούσαν να δουν τα αόρατα, θα έβλεπαν στις πολιορκίες του Μεσολογγιού, της Ακρόπολης και της Πάτρας, στις ομηρικές μάχες της Τριπολιτσάς, των Δερβενακιών και του Φαλήρου ή στις ένδοξες ναυμαχίες του Αιγαίου, να πολεμούν πλάϊ πλάϊ ο Μιλτιάδης και ο Καραϊσκάκης, ο Οδυσσέας κι ο Κολοκοτρώνης, ο Θεμιστοκλής κι ο Μιαούλης. Όλη η ελληνική φυλή, σύσσωμη, σύψυχη, πήρε μέρος και πολέμησε στην Επανάσταση του 21. Σίγουρα, αν οι μεγάλες Σκιές δεν πολεμούσαν με τους ζωντανούς, δε θα μπορούσαμε ποτέ να νικήσουμε».
Αυτή την υπέρβαση, όταν οι ζωντανοί συναντιούνται πάλι με τις Μεγάλες Σκιές των προγόνων, φοβούνται και θέλουν να αποφύγουν οι «τροϊκανοί» ιμπεριαλιστές και γι’ αυτό επιτίθενται ενάντια στους υποστασιακούς μύθους της ελληνικής επανάστασης. Γιατί αυτοί είναι που «οπλίζουν» την ιστορική συνείδηση του λαού. Δεν είναι τεχνητά «ψέματα» οι μύθοι, όπως πιστεύουν οι «αποδομητές». Είναι τα επικίνδυνα για τους τυράννους «ψέματα»… που συνιστούν ένα έθνος ως «συναισθηματική κοινότητα» (κατά τον Ελία Κανέττι) και όχι ως μια αφασική κοινωνία «του σωλήνα». Είναι επικίνδυνη η μυθολογία του ’21 και σήμερα για τους εκφραστές της νεοταξικής «Ιεράς Συμμαχίας».
Του Λεωνίδα Χ. Αποσκίτη*
*Δημοσιογράφος-συγγραφέας, ιδρυτικό μέλος της Πρωτοβουλίας Πολιτών ΣΕΙΣΑΧΘΕΙΑ.
Πηγή: Ολυμπία

Σάββατο 26 Μαρτίου 2011

ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ


ΧΑΙΡΟΙΣ Ο ΖΩΗΦΟΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ - ΠΕΡΙΣΤΕΡΗΣ


Γ΄ Κυριακή των Νηστειών - της Σταυροπροσκυνήσεως


Η άσκηση των αρετών δεν είναι εύκολη υπόθεση. Πέρα από την προσωπική ισχυρή θέληση, είναι απαραίτητη και η αγιαστική δύναμη της Εκκλησίας μας. Έτσι οι άγιοι Πατέρες όρισαν, καταμεσής της αγίας Τεσσαρακοστής να προσκυνείται ο Τίμιος Σταυρός του Κυρίου, για να λαμβάνουμε οι πιστοί από αυτόν χάρη και δύναμη για να συνεχίσουμε με σθένος τον πνευματικό μας αγώνα.

Ο Σταυρός του Χριστού είναι το καύχημα της Εκκλησίας μας και το αήττητο όπλο κατά των δυνάμεων του κακού. Πάνω σε αυτόν συντρίφτηκε το κράτος του διαβόλου και εκμηδενίστηκε η δύναμή του. Από αυτόν πήγασε η απολύτρωση και η αθανασία στο ανθρώπινο γένος. Η Εκκλησία μας ψάλλει θριαμβευτικά: «Κύριε όπλον κατά του διαβόλου τον Σταυρόν Σου ημίν δέδωκας , φρίττει γαρ και τρέμει, μη φέρων καθοράν αυτού την δύναμιν » και «Νυν εμφανιζόμενος ο Σταυρός, δύναμιν παρέχη εν τω μέσω των νηστειών, τοις το θείον σκάμμα, ανύουσι προθύμως ΄ αυτόν μετ ' ευάβείας , κατασπαζόμεθα ».

Από φονικό και έχθιστο μέσον εκτέλεσης κακούργων μεταβλήθηκε σε μέσον αγιασμού και νοητή ασπίδα προστασίας από τις επιβουλές του Εωσφόρου και των σκοτεινών πεσόντων αγγέλων του. Άλλοι τον παρομοιάζουν με ισχυρό κυματοθραύστη κατά των κλυδωνισμών της ζωής, που προκαλεί το κακό και η αμαρτία. Η σωματική κόπωση της νηστείας και η ψυχική νωχέλεια του πνευματικού αγώνα είναι δυο βασικοί παράγοντες, οι οποίοι μπορούν να αναστείλουν τη νηπτική πορεία του πιστού. Η αγιαστική δύναμη του Σταυρού είναι το αντίδοτο σ' αυτή την κατάσταση.

Ο Σταυρός του Χριστού, εκτός από θείο σύμβολο της Εκκλησίας μας, έχει και ηθική σημασία για τον κάθε πιστό. Όπως ο Κύριος έφερε το δικό Του Σταυρό στο Γολγοθά, φορτωμένος τις ανομίες ολοκλήρου του ανθρωπίνου γένους, έτσι και ο πιστός του Χριστού, φέρει αυτός τον προσωπικό του σταυρό, τον αγώνα για σωτηρία και τελείωση. Ο δρόμος για τη σωτηρία είναι πραγματικός Γολγοθάς και απαιτεί αυταπάρνηση σε όσους τον ανεβαίνουν. Το βεβαίωσε ο Κύριος: « όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν , απαρνησάσθω ευατόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι » (Μαρκ.8,34). Η αγία περίοδος του Τριωδίου είναι κατ' εξοχήν σταυρική πορεία και νοητή σταύρωση των παθών μας.

Γι' αυτό η αγία μας Εκκλησία αφιέρωσε την Κυριακή αυτή στην προσκύνηση του Τιμίου Σταυρού. Οι πιστοί αντλώντας χάρη από αυτόν, δυναμωμένοι πια και ανανεωμένοι, αντιπαρερχόμαστε τα εμπόδια που στήνει ο πονηρός και βαδίζουμε την ουρανοδρόμο ατραπό με οδηγό τη χαρά και τη λαχτάρα να συναντήσουμε τον αναστάντα Κύριό μας Ιησού Χριστό την αγία και λαμπροφόρο η ημέρα της εγέρσεώς Του.
Πηγή: http://www.saint.gr/136/saint.aspx

Με τα μάτια της ψυχής


Δύο άντρες πολύ σοβαρά άρρωστοι, ήταν στο ίδιο δωμάτιο ενός νοσοκομείου.

Στον έναν επιτρέπονταν να μένει καθιστός μία ώρα το απόγευμα γιατί τον βοηθούσενα φύγουν τα υγρά από τους πνεύμονες. Το κρεβάτι του βρισκόταν ακριβώς δίπλα στο παράθυρο του δωματίου.Ο άλλος άντρας έπρεπε να βρίσκεται συνέχεια ξαπλωμένος σε ακινησία και ένας μεσότοιχος που βρισκόταν μεταξύ των κρεβατιών δεν του επέτρεπε να κοιτάει κι αυτός έξω από το παράθυρο.

Οι άντρες κατέληξαν να μιλούν ατελείωτα. Μιλούσαν για τις συζύγους τους, τις οικογένειες τους, τα σπίτια τους, τις δουλειές τους, τη θητεία τους στον στρατό, ακόμα και για το που είχαν πάει διακοπές.Κάθε απόγευμα, ο άντρας που του επιτρεπόταν να μένει καθιστός περιέγραφε στον συγκάτοικό του όλα όσα έβλεπε από το παράθυρο του δωματίου.Ο άντρας που βρισκόταν σε αναγκαστική ακινησία άρχιζε να καταλαβαίνει πως ζει γι' αυτές τις μοναδικές απογευματινές ώρες που η αγάπη του για την ζωή μεγάλωνε και ζωντάνευε από όλη την δραστηριότητα και τα χρώματα του έξω κόσμου.

Το παράθυρο έβλεπε σε ένα πάρκο με μια θαυμάσια λίμνη. Πάπιες και κύκνοι κολυμπούσαν εκεί, και τα παιδιά έπαιζαν με μικρά μοντέλα σκαφών στο νερό.Νεαρά ζευγάρια περπατούσαν πιασμένα χέρι χέρι μέσα στα υπέροχα λουλούδια που είχαν τα χρώματα του ουράνιου τόξου.Τεράστια παλιά δέντρα στέκονταν με χάρη επάνω στο έδαφος και μια υπέροχη θέα του ουρανοξύστη της πόλης φαινόταν από μακριά.Καθώς ο άντρας δίπλα στο παράθυρο εξηγούσε όλες αυτές τις όμορφες λεπτομέρειες, ο άντρας στο διπλανό κρεβάτι φαντάζονταν όλα αυτά που άκουγε.

Ένα απόγευμα ο άντρας που ήταν δίπλα στο παράθυρο, περίγραφε μια παρέλαση που περνούσε.
Παρόλο που ο άντρας στο δίπλα κρεβάτι δεν μπορούσε να ακούσει τον ήχο της μπάντας, μπορούσε και μόνο με τα μάτια του μυαλού του να δει τους κλόουν που χόρευαν, τα πολύχρωμα άρματα και τα όμορφα διακοσμημένα αυτοκίνητα και άλογα.

Οι μέρες πέρασαν. Ο άντρας που δεν μπορούσε να δει από το παράθυρο άρχισε να επιτρέπει σπόρους έχθρας να αναπτύσσονται μέσα του. Όσο και να εκτιμούσε τις περιγραφές του συγκατοίκου του, ευχόταν μέσα του να ήταν αυτός ο οποίος θα μπορούσε να δει την θέα από το παράθυρο. Άρχισε να αποστρέφεται τον συγκάτοικο του και στο τέλος ο πόθος του να είναι δίπλα στο παράθυρο τον έφερε σε απόγνωση.

Ένα πρωινό, ενώ οι δυο συγκάτοικοι είχαν προ πολλού σταματήσει να μιλιούνται, σε μια επίσκεψη της η νοσοκόμα βρήκε στο δωμάτιο τον άντρα δίπλα στο παράθυρο νεκρό. Είχε πεθάνει ειρηνικά μέσα στον ύπνο του. Λυπημένα κάλεσε τους νοσοκόμους και απομάκρυνε το πτώμα του.

Ο άλλος άντρας ζήτησε να μετακινηθεί εκείνος στο κρεβάτι που βρίσκονταν δίπλα στο παράθυρο.
Η νοσοκόμα με πολύ προθυμία τον μετακίνησε και φρόντισε να είναι άνετος. Σιγά-σιγά στηρίχθηκε με πόνο στον αγκώνα του για να σηκωθεί και να ρίξει μια ματιά έξω. Επιτέλους θα μπορούσε να δει τον έξω κόσμο και όλες τις δραστηριότητες του.

Αυτό που είδε ήταν ένας κενός τοίχος !

Κάλεσε την νοσοκόμα και την ρώτησε:
-Πως μπορούσε ο συγκάτοικος μου να βλέπει όλα αυτά που μου περίγραφε; Πως μπορούσε να μου μιλάει για τόση ομορφιά και με τόσες λεπτομέρειες, όταν αυτό που φαίνεται από αυτό εδώ το παράθυρο είναι ένας παλιός και βρώμικος τοίχος;

Και η νοσοκόμα του απάντησε :
-Ω Θεέ μου... δεν το ξέρατε πως ο πρώην συγκάτοικος σας ήταν τυφλός; Δεν μπορούσε να δει καν τον τοίχο, ίσως ήθελε να σας ενθαρρύνει.

Εάν ζούμε μια ζωή βασανίζοντας τον εαυτό μας για το τι έχουν οι άλλοι, πιθανότατα θα χάσουμε την χαρά του να γίνουμε αποδέκτες αυτών που οι άλλοι θέλουν να μας δώσουν.

Πηγή: http://aoratigonia.blogspot.com/2011/03/blog-post_16.html