Παρασκευή 12 Απριλίου 2013

Θρησκευτικότητα ή εκκλησιαστικότητα;


Οι όροι "θρησκευτικός" και "θρησκευτικότητα" δεν απαντούν στην Ορθόδοξη Θεολογία. Είναι δυτικής προελεύσεως. Αυτούς τους όρους δεν τους γνώρισε ποτέ η Ορθόδοξη Ανατολή.

Από την μια μεριά ο θρησκευτικός άνθρωπος παρουσιάζεται ως ο "practical", ο έχων συνέπεια στις πράξεις του. Είναι ο βεβαιωμένος για την ιδεολογία του και ο συνεπής στις θρησκευτικές υποχρεώσεις του. Είναι ο ανέραστος, ο ταυτισμένος με την ατομική του ηθική αυτάρκεια που αντικατοπτρίζει μόνον ένα κομμάτι και όχι ολόκληρη την ζωή

Από την άλλη μεριά η θρησκευτικότητα εξαντλείται στην ατομική θρησκευτική συνείδηση, στην επιφάνεια και στο "ηθικό πρότυπο" των ανθρώπων και κάνει τον θρησκευτικό άνθρωπο να ξεχωρίζει "φαρισαϊκώς" τον εαυτόν του από τον "αμαρτωλό"συνάνθρωπο.

Την θέση της αυθεντικής ερμηνείας της Αγίας Γραφής από τους Αγίους και θεοφόρους Πατέρες μας την καταλαμβάνουν τα ηθικολογικά και ηθικοπλαστικά συνθήματα και διδάγματα. Έτσι, ο θρησκευτικός άνθρωπος δεν αγωνίζεται κατά της ανταρσίας της υλιστικής ατομικότητας, αλλὰ κατὰ του υλικού κόσμου, του δημιουργηθέντος από τον Τριαδικό Θεό.

Η εκκλησιαστική Πατερική συνείδηση αντικαθίσταται με την εγωκεντρική αυτονομημένη και αυτοδικαιωμένη άποψή του. Ο θρησκευτικός άνθρωπος απολυτοποιεί και αυτονομεί την ατομική του ευσέβεια και πιστεύει ότι η σωτηρία είναι υπόθεση της ατομικής του ηθικής προσπάθειας και όχι εκκλησιαστικός αγώνας "συν πάσι τοις αγίοις" (Β΄Κορ. 1, 1).

Στην Ορθόδοξη, όμως, Θεολογία την θέση της θρησκευτικότητας καταλαμβάνει η εκκλησιαστικότητα. Ο εκκλησιαστικός άνθρωπος γνωρίζει ότι είναι μέλος του μυστικού Σώματος του Χριστού και η εκκλησιαστικότητά του, δηλαδή, η μετοχή του στην ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας, της μίας και οντολογικής Εκκλησίας, δεν είναι μια απλή εκπλήρωση μερικών υποχρεώσεων, αλλά ουσιαστική Θεανθρώπινη ζωή.

Αυτός που είναι πραγματικό μέλος της Εκκλησίας γνωρίζει ότι δεν εντάχθηκε δια τοῦ ιεροῦ Βαπτίσματος στην σ' Αυτήν, για να καλυτερεύσει τις αρετές του ή για να διορθώση απλώς τον κακό του χαρακτήρα, αλλά για να ζήση ελευθέρως, έξω από την φθορά και τον θάνατο. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος μας λέγει: "Οι γαρ πάντες έν σώμα εσμέν εν Χριστώ (εντός της Εκκλησίας, σ.σ.). Το μεν γαρ άρχει και προκαθέζεται, το δε άγεται και ευθύνεται.... και γίνεται αμφότερα έν, εις ένα Χριστόν, υπό του αυτού συναρμολογούμενα και συντιθέμενα πνεύματος" (ΕΠΕ 2, 44-46). Κατ' αυτόν τον τρόπο η Εκκλησία δεν κομματιάζεται. Η ζωή της Εκκλησίας είναι ταυτισμένη με την ανθρώπινη ζωή που προσλαμβάνεται, λυτρώνεται και θεώνεται κατά χάριν.

Ο εκκλησιαστικός άνθρωπος δεν αυτονομείται. Προσκομίζει στην Εκκλησία την αμαρτία του, την παρακοή του στο θέλημα του Θεού και εκεί συναντά τον "μανικό έρωτα" του Θεανθρώπου Κυρίου για τον άνθρωπο, το πλάσμα Του. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι η αμαρτία, στον χώρο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, δεν αναιρείται από την ατομική μας αρετή, αλλά από την αγάπη του Δημιουργού μας Θεού.

Το ήθος, θα λέγαμε, της Εκκλησίας δεν είναι ήθος θρησκευτικής αναγκαιότητας και ατομικότητας. Είναι ήθος ελευθερίας από κάθε σχετικότητα και κριτήριο της κάθε εποχής. Είναι το ήθος της ελευθερίας του προσώπου και της γνήσιας και αληθινής ζωής.

Στην ταραχώδη, από πάσης πλευράς, εποχή που ζούμε, στην οποία επικρατεί η κοινωνική αδικία, η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, η οργανωμένη βία, η καταπάτηση των προσωπικών δικαιωμάτων και γενικώτερα η επικράτηση του παραλόγου, δεν υπάρχει άλλη διέξοδος από την Ορθόδοξη εκκλησιοποίησή μας.

Αρχ. Κυρίλλου Κωστοπούλου

Ιεροκήρυκα Ι. Μ. Πατρών

Δρος Θεολογίας

*Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα «Πελοπόννησος» των Πατρών στις 7/4/2013

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου