Σάββατο 19 Οκτωβρίου 2013

Η γλώσσα φορέας πολιτισμού

Κάθε γλώσσα μεταφέρει έναν ιδιαίτερο τρόπο ζωής, μεταδίδει τήν ζωντανή παράδοση στίς επόμενες γενιές, εκφράζει τόν πολιτισμό, είναι φορέας πολιτισμού. Έτσι, κάθε προασπάθεια γιά εξοβελισμό μιάς γλώσσας είναι κτύπημα τού πολιτισμού πού μεταφέρει, καί μιά γλώσσα πού παύει νά υπάρχη συντελεί στόν αφανισμό μιάς πολιτιστικής παραδόσεως.

Τελευταία, έγινε λόγος γιά τό κατά πόσον χρειάζονται τά αρχαία ελληνικά, από τήν διατυπωθείσα άποψη ότι είναι μιά «νεκρή γλώσσα». Στά κείμενα πού γράφησαν γιά τό θέμα αυτό μού προκάλεσε τήν προσοχή ένα μικρό κείμενο πού γράφηκε από τά μέλη τού Τομέα Κλασικής Φιλολογίας τού Τμήματος τού Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Τό παραθέτω.

«Φοβούμαστε ότι η ανταλλαγή απόψεων τέθηκε μάλλον σέ λανθασμένη βάση. Τά Αρχαία Ελληνικά καί τά Λατινικά παραμένουν ζωντανά μέ τήν έννοια ότι αποτελούν τή βάση τής νέας ελληνικής καί τών νεολατινικών γλωσσών (π.χ. γαλλικής, ιταλικής, ισπανικής) πού ομιλούνται ευρύτατα ανά τήν υφήλιο. Μήν ξεχνάμε άλλωστε ότι πρόκειται γιά δύο γλώσσες παγκόσμιας εμβέλειας πού παρέμειναν ενεργές επί χιλιετίες. Θά θέλαμε, ώστόσο, νά τονίσουμε ότι ο λόγος πού διδάσκονται επί τόσους αιώνες αυτές οι γλώσσες δέν είναι γιά νά τίς μιλήσουμε, αλλά γιά νά αποκτήσουμε πρόσβαση σέ αριστουργήματα τής παγκόσμιας πνευματικής κληρονομιάς, γιά νά ακονίσουμε τή σκέψη μας καί γιά νά συνδεθούμε μέ τήν πολιτισμική μας παράδοση, ελληνική καί γενικότερα ευρωπαϊκή, μέρος τής οποίας είναι καί η γλώσσα. Καί εμείς οι φιλόλογοι στά μαθητικά μας χρόνια διδαχτήκαμε τριώνυμα, χημικές εξισώσεις καί τόν νόμο τού Οhm. Τίς γνώσεις αυτές δέν τίς χρησιμοποιούμε στήν καθημερινή μας ζωή, αισθανόμαστε ωστόσο ιδιαίτερα ευτυχείς πού αποτελούν μέρος τής ευρύτερης συγκρότησής μας: μπορεί νά δυσκολευόμαστε νά ανασύρουμε τίς σχετικές λεπτομέρειες, αλλά έχουμε εξασκήσει τή σκέψη καί τήν κρίση μας.

Τό ίδιο ισχύει καί γιά τίς κλασικές γλώσσες. Δέν θά τίς χρησιμοποιήσουμε γιά νά κάνουμε τά καθημερινά μας ψώνια (άν καί ο χώρος τής διαφήμισης κατακλύζεται από αυτούσιες αρχαιοελληνικές καί λατινικές λέξεις). Νομίζουμε όμως ότι οι περισσότεροι συμπολίτες μας αισθάνονται μέσα τους ότι κέρδισαν πολλά από τίς "νεκρές γλώσσες" πού διδάχτηκαν στό σχολείο» (Τά ΝΕΑ, Σαββατοκύριακο 14-15 Σεπτεμβρίου 2013).

Τελικά φαίνεται καθαρά ότι όσοι θεωρούν τήν αρχαία ελληνική γλώσσα ως «νεκρή γλώσσα» επιδιώκουν, εν γνώσει ή εν αγνοία, νά κτυπήσουν τίς ρίζες τής παραδόσεώς μας, νά εμποδίσουν τήν πρόσβασή μας «σέ αριστουργήματα τής παγκόσμιας πνευματικής κληρονομιάς» καί νά μάς απομονώσουν από τά περίφημα κείμενα τών Πατέρων τής Εκκλησίας. Η Πολιτεία, όμως, δέν πρέπει νά δώση τέτοια αφορμή στούς εκθεμελιωτές τής Ελληνορθοδόξου Παραδόσεως καί τού ιδιαίτερου τρόπου ζωής.

Ν.Ι.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου