Οι Αρχαιολόγοι για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινούπολης σε τζαμί

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΙΔΡΥΘΕΙΣΑ ΤΟ 1884

ΨΗΦΙΣΜΑ

Η Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία παρακολουθεί με αγωνία την αύξηση των εκκλήσεων από τους Ισλαμιστές της Τουρκίας για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινούπολης σε τζαμί. Πρόσφατα, ο πύρινος λόγος του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Μπουλέντ Αρίντς, κατά τα εγκαίνια του Μουσείου Ταπήτων απέναντι από την Αγία Σοφία, ξεπέρασε κάθε προηγούμενο, με τη θριαμβολογία του για τη μετατροπή σε τεμένη των δύο ομώνυμων ναών της, της Αγίας Σοφίας, της μητροπολιτικής εκκλησίας της Νίκαιας και της Αγίας Σοφίας, αυτοκρατορικού καθιδρύματος της Τραπεζούντας. Εξέφρασε μάλιστα και την ευχή σύντομα να συμβεί το ίδιο και στην Αγία Σοφία Κωνσταντινούπολης, το μνημείο έμβλημα της υπερχιλιετούς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. 

Η διορατικότητα του θεμελιωτή της σύγχρονης Τουρκίας, Κεμάλ Ατατούρκ, να σταματήσει το 1934 τη λειτουργία της Αγίας Σοφίας ως τεμένους και να την αποδώσει ως μνημείο-μουσείο στο παγκόσμιο κοινό, είχε ως αποτέλεσμα την αποκάλυψη των απαράμιλλης τέχνης, ψηφιδωτών της, η τύχη των οποίων είναι αβέβαιη αν τελικά επιτευχθούν οι στόχοι των Ισλαμιστών. Είναι ευρέως γνωστό ότι το 1847 /49, κατά τον καθαρισμό των ψηφιδωτών επί σουλτάνου Αβντούλ Μετζίτ, σώζονταν πολύ περισσότερα ψηφιδωτά, τα οποία όμως καταστράφηκαν όταν ξανασκεπάστηκαν, για να εξακολουθήσει να λειτουργεί ως τζαμί η Αγία Σοφία. Το ίδιο επισφαλής θα είναι και η εν γένει τύχη του καταπονημένου από το χρόνο κτηρίου, αν πραγματοποιηθεί η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. 

Η Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία κάνει έκκληση στους διεθνείς οργανισμούς τους εντεταλμένους για την προστασία των πολιτισμικών αγαθών, καθώς και στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα να παρέμβουν προς την τουρκική πολιτεία, ώστε το μοναδικό αυτό μνημείο που περιλαμβάνεται στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και προστατεύεται από τις σχετικές διατάξεις της Ουνέσκο να μην περιορισθεί στη διάθεση ενός ειδικού κοινού, ως τόπος λατρείας, αλλά να παραμείνει εκεί που ανήκει, στην οικουμένη. 

Αθήνα, 2 Δεκεμβρίου 2013 

Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου της ΧΑΕ 

H Πρόεδρος                                                                         H Γενική Γραμματέας 

Σοφία Καλοπίση-Βέρτη                                                          Μαρία Παναγιωτίδη 

Ομότιμη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών          Ομότιμη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών 

ΕΔΡΑ: ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ & ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ 22, 106 75 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 2132139512