Πέμπτη 1 Οκτωβρίου 2020

Ἀπόρριψη τῆς ἀπογνώσεως. Ἅγιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός

Δὲν πρέπει ὅμως ν' ἀπελπιζόμαστε, ὅταν δὲν εἴμαστε ὅπως πρέπει νὰ εἴμαστε. Κακὸ εἶναι βέβαια, ἄνθρωπε, ποὺ ἁμάρτησες. Γιατί ὅμως ἀδικεῖς τὸν Θεὸ καὶ ἀπὸ ἄγνοιά σου τὸν νομίζεις ἀδύνατο;

Μήπως δὲν μπορεῖ νὰ σώσει τὴν ψυχή σου Ἐκεῖνος ποὺ ἔκανε γιὰ σένα αὐτὸν τὸν τόσο μεγάλο κόσμο ποὺ βλέπεις; Κι ἂν πεῖς ὅτι "αὐτὸ μᾶλλον καταδίκη μου εἶναι, ὅπως καὶ ἡ συγκατάβασή Του", μετανόησε καὶ δέχεται τὴ μετάνοιά σου, ὅπως τοῦ ἀσώτου (Λουκ. 15,20) καὶ τῆς πόρνης (Λουκ. 7,47-48).

Ἂν οὔτε αὐτὸ δὲν μπορεῖς νὰ κάνεις, ἀλλὰ ἀπὸ συνήθεια ἁμαρτάνεις σ' ἐκεῖνα ποὺ δὲν θέλεις, ἔχε ταπείνωση σὰν τὸν τελώνη (Λουκ. 18,13) καὶ αὐτὸ εἶναι ἀρκετὸ γιὰ τὴ σωτηρία σου. Γιατί ἐκεῖνος ποὺ ἁμαρτάνει χωρὶς νὰ μετανοεῖ, ἀλλὰ δὲν ἀπελπίζεται, ἐξ ἀνάγκης βάζει τὸν ἑαυτὸ του κάτω ἀπ' ὅλη τὴν κτίση καὶ δὲν τολμᾶ νὰ κατακρίνει ἢ νὰ κατηγορήσει κανένα ἄνθρωπο.

Θαυμάζει μᾶλλον τὴ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ καὶ νιώθει εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸν Εὐεργέτη καὶ ἀλλὰ πολλὰ καλὰ μπορεῖ νὰ ἔχει. Καὶ μ' ὅλο ποὺ εἶναι ὑποχείριος τοῦ διαβόλου πρὸς τὴν ἁμαρτία, ὡστόσο πάλι ἀπὸ τὸ φόβο τοῦ Θεοῦ παρακούει τὸν ἐχθρὸ ποὺ τὸν σπρώχνει στὴν ἀπόγνωση, καὶ γι' αὐτὸ εἶναι κάπως μὲ τὸ Θεό, ἂν ἔχει εὐγνωμοσύνη, εὐχαριστία, ὑπομονή, φόβο Θεοῦ, καὶ ἂν δὲν κρίνει κανένα γιὰ νὰ μὴν κριθεῖ (Ματθ. 7,1), τὰ ὁποῖα εἶναι πάρα πολὺ ἀναγκαῖα.

Ὅπως λέει ὁ Χρυσόστομος γιὰ τὴ γέεννα, αὐτὴ σχεδὸν μᾶς εὐεργετεῖ περισσότερο ἀπὸ τὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν· γιατί ἐξαιτίας της πολλοὶ μπαίνουν στὴ βασιλεία, ἐνῶ λόγῶ τῆς βασιλείας λίγοι, μὲ τὴ φιλανθρωπία βέβαια τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ γιατί ἡ πρώτη μας διώχνει μὲ τὸ φόβο, ἐνῶ ἡ ἄλλη μᾶς ἀγκαλιάζει, καὶ σωζόμαστε καὶ μὲ τὰ δύο, μὲ τὴ χάρη τοῦ Χριστοῦ.

Ὅπως ἐκεῖνοι ποὺ πολεμοῦνται ἀπὸ πολλὰ πάθη, ψυχικὰ καὶ σωματικά, στεφανώνονται ἂν κάνουν ὑπομονὴ καὶ δὲν παραδίνουν τὸ αὐτεξούσιό τους ἀπὸ ἀμέλεια, οὔτε ἀπελπίζονται, ἔτσι καὶ ἐκεῖνος ποὺ πέτυχε τὴν ἀπάθεια μὲ ἀσφάλεια καὶ ἀνακούφιση, ξεπέφτει γρήγορα ἂν δὲν ὁμολογεῖ τὶς εὐεργεσίες πάντοτε μὲ τὸ νὰ μὴν κατακρίνει κανένα.

Ἂν τολμήσει τέτοιο πράγμα, εἶναι σὰν νὰ δείχνει ὅτι μὲ τὴ δική του δύναμη ἀπέκτησε τὸν πλοῦτο τῆς ἀπάθειας, μᾶς λέει ὁ ἅγιος Μάξιμος. Καὶ ὅπως διατρέχει μεγάλο κίνδυνο ὅποιος εἶναι ἀκόμη ἐμπαθὴς καὶ ἄμοιρος ἀπὸ τὸ φωτισμὸ τῆς γνώσεως, ἂν εἶναι πνευματικὸς ὁδηγὸς ἄλλων, λέει ὁ Δαμασκηνός, ἔτσι καὶ ἐκεῖνος ποὺ ἔλαβε ἀπὸ τὸ Θεὸ ἀπάθεια καὶ πνευματικὴ γνώση, ἂν δὲν ὠφελήσει καὶ ἄλλες ψυχές.

Τίποτε ἄλλο δὲν συμφέρει στὸν ἀσθενῆ ὅσο ἡ φυγὴ στὴν ἡσυχία, οὔτε στὸν ἐμπαθῆ καὶ στερημένο ἀπὸ γνώση ὅσο ἡ ὑποταγή. Δὲν ὑπάρχει ἄλλο καλύτερο ἀπὸ τὸ νὰ γνωρίζει κανεὶς τὴν ἀδυναμία καὶ ἄγνοιά του, οὔτε χειρότερο ἀπὸ τὸ νὰ τὰ ἀγνοεῖ. Δὲν ὑπάρχει ἄλλο πάθος πιὸ μισητὸ ἀπὸ τὴν ὑπερηφάνεια, οὔτε πιὸ γελοῖο ἀπὸ τὴ φιλαργυρία, ἡ ὁποία εἶναι ρίζα ὅλων τῶν κακῶν (Α΄ Τιμ. 6,10)· καὶ εἶναι γελοῖο, γιατί ἄνθρωποι ποὺ μὲ πολὺ κόπο ἀπέκτησαν χρήματα φτιαγμένα ἀπὸ τὸ μέταλλο τῆς γῆς, τὰ ξανακρύβουν πάλι στὴ γῆ ἄπρακτα.

Γι' αὐτὸ λέει ὁ Κύριος: «Μὴ μαζεύετε πλούτη στὴ γῆ κλπ.», καί: «Ὅπου εἶναι τὰ πλούτη σας, ἐκεῖ θὰ εἶναι καὶ ἡ καρδιὰ σας» (Ματθ. 6,19 καὶ 21). Γιατί σ' ἐκεῖνα ποὺ πολυκαιρίζει ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου, σ' αὐτὰ καὶ σύρεται μὲ πόθο ἀπὸ τὴ συνήθεια, εἴτε στὰ γήινα πράγματα, εἴτε στὰ πάθη, εἴτε στὰ οὐράνια καὶ αἰώνια ἀγαθά.

Ἡ συνήθεια ὅταν πολυκαιρίσει, ἀποκτᾶ δύναμη φύσεως, λέει ὁ Μέγας Βασίλειος. Κι ὅταν εἶναι κανεὶς ἀσθενής, τότε ὀφείλει νὰ προσέχει περισσότερο στὴ μαρτυρία τῆς συνειδήσεως, γιὰ νὰ ἐλευθερώσει τὴν ψυχή του ἀπὸ κάθε καταδίκη, μήπως φτάσει τὸ τέλος τῆς ζωῆς καὶ μέλλει νὰ μετανοεῖ ἀνώφελα καὶ νὰ θρηνεῖ αἰώνια. Ἐκεῖνος λοιπὸν ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ ὑποστεῖ γιὰ τὸ Χριστὸ αἰσθητὸ θάνατο ὅπως Ἐκεῖνος, πρέπει νὰ ὑπομένει τουλάχιστον τὸν κατὰ προαίρεση θάνατο νοητῶς.

Καὶ θὰ εἶναι μάρτυρας κατὰ τὴ συνείδηση, μὲ τὸ νὰ μὴν ὑποταχθεῖ στοὺς δαίμονες καὶ στὰ θελήματα ποὺ τὸν πολεμοῦν, ἀλλὰ νὰ τοὺς νικᾶ, ὅπως οἱ ἅγιοι Μάρτυρες καὶ οἱ ὅσιοι Πατέρες· γιατί οἱ πρῶτοι μαρτύρησαν αἰσθητά, ἐνῶ οἱ ἄλλοι νοητά. Λίγο λοιπὸν ἂν βιάσει κανεὶς τὸν ἑαυτό του, νίκησε τὸν ἐχθρό· ἢ λίγο ἂν ἀμελήσει καὶ σκοτισθεῖ, χάθηκε.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου