Το μυστήριο της Μετανοίας

Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Καψάνης (†)

Στη θεία Λειτουργία, όταν βγαίνει το άγιο Ποτήριο και λέει ο ιερεύς: «Μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης προσέλθετε» και δεν προσερχόμαστε, γιατί εμποδιζόμαστε, δεν είμαστε έτοιμοι, δεν έχουμε εξομολογηθεί, δεν έχουμε προετοιμαστεί, να έχουμε ένα πόνο μέσα μας και να λέμε: «Να, ο Χριστός βγήκε και με καλεί να ενωθώ μαζί Του και να γίνω ένα μαζί Του, ο Χριστός και εγώ να είμαστε ένα, και εγώ δεν πάω να κοινωνήσω». Η μεγαλύτερη δυστυχία είναι αυτή. Ο Χριστός να μας δίνει τον εαυτό Του και εμείς να μη πηγαίνουμε να πάρουμε τον Χριστό μέσα μας.

Όμως μεσολαβεί και το γεγονός της αμαρτίας, η οποία μας χωρίζει από τον Θεό. Τι είναι η αμαρτία; Η αμαρτία είναι μία εγωιστική στάση του ανθρώπου απέναντι στον Θεό και απέναντι στους συνανθρώπους του. Κάθε φορά που ο άνθρωπος φέρεται εγωιστικά απέναντι στον Θεό και στον συνάνθρωπό του, αυτό είναι αμαρτία.

Η αμαρτία λοιπόν ως εγωισμός μας χωρίζει από τον Θεό και μας χωρίζει από τους αδελφούς μας. Ε, πώς θα πάμε να κοινωνήσουμε, όταν είμαστε χωρισμένοι με την αμαρτία από τον Θεό και από τους αδελφούς μας; Πρέπει πρώτα να συνδιαλλαγούμε, να συμφιλιωθούμε με τον Θεό και με τους αδελφούς μας.

Γι’ αυτή τη συμφιλίωση υπάρχει το μυστήριο της Μετανοίας. Ο Χριστός το έβαλε από αγάπη για μας τους ανθρώπους, όχι για να μας δικάζει. Γιατί, όπως λέγει στο ιερό Ευαγγέλιο, δεν ήλθα «ίνα κρίνω τον κόσμον, αλλ’ ίνα σώσω τον κόσμον» (Ιω. 12:47), «ήλθα για να σωθεί ο κόσμος δι’ εμού». Δεν ήλθε σαν δικαστής ο Χριστός μας· ήλθε σαν αδελφός μας, να θυσιασθεί για μας.

Γι’ αυτό λοιπόν έβαλε και το μυστήριο της Μετανοίας, ώστε οι Χριστιανοί εκεί να πηγαίνουν, να εξομολογούνται, να λένε τις αμαρτίες τους στον Πνευματικό –που είναι στη θέση του Χριστού, και με την εξουσία που του έδωσε ο Χριστός μπορεί να συγχωρεί τις αμαρτίες– και ελεύθεροι από την αμαρτία, όσο μεγάλες και αν είναι οι αμαρτίες, να μπορούν να κοινωνούν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού.

Λένε πολλοί που δεν ξέρουν: «Μα δεν μπορούμε να εξομολογηθούμε στην εικόνα;» Στην εικόνα μπορούμε να εξομολογηθούμε, αλλά η εικόνα δεν θα μας απαντήσει, ενώ ο Πνευματικός θα μας απαντήσει και θα μας συμβουλέψει και θα μας πει κιόλας ότι είμαστε συγχωρημένοι, γιατί ο άνθρωπος έχει ανάγκη να ακούσει ότι συγχωρήθηκαν οι αμαρτίες του· τότε ειρηνεύει μέσα στην ψυχή του.

Και αυτό το ακούει από τον Πνευματικό, ο οποίος με την εξουσία που ο Χριστός του έδωσε θα του διαβάσει συγχωρητική ευχή και θα του πει ότι «είσαι συγκεχωρημένος εν τω νυν αιώνι και εν τω μέλλοντι δια της Χάριτος του Παναγίου Πνεύματος». Κατεβαίνει το Άγιο Πνεύμα στην Εξομολόγηση και συγχωρεί τον αμαρτωλό και τον κάνει νέο άνθρωπο.

Αδελφοί μου, τώρα που ήλθατε στο Άγιον Όρος – και είστε καλοί Χριστιανοί, διότι ασφαλώς δεν ήλθατε εδώ για τουριστικούς λόγους· είχατε να πάτε και σ’ άλλα μέρη ωραία· ήλθατε γιατί έχετε πίστη στον Χριστό· έχετε ευλάβεια και ψάχνετε να βρείτε την αλήθεια και το φως του Θεού– τώρα λοιπόν που ήλθατε στο Άγιον Όρος είναι ευκαιρία, όσοι δεν έχετε τακτοποιήσει το θέμα αυτό να το τακτοποιήσετε σήμερα, να εξομολογηθείτε.

Αυτά δεν σας τα λέμε για να σας κάνουμε τον δάσκαλο. Σας τα λέμε σαν αδελφοί σας, επειδή σας πονούμε και σας αγαπούμε, επειδή θέλουμε η έλευσή σας εδώ να σας δώσει μία αληθινή χαρά στη ζωή σας και να φύγετε από το Άγιον Όρος πραγματικά χαρούμενοι, ανάλαφροι, και ειρηνικοί, και προπάντων με την ευλογία του Θεού.

Από το βιβλίο: † Αρχιμανδρίτου Γεωργίου, Ομιλίες σε Εορτές του Τριωδίου και περί αρετών (των ετών 1981-1991) Γ’. Έκδ. Ι.Μ. Οσίου Γρηγορίου, Άγιον Όρος 2017, σελ. 182 (αποσπάσματα).

https://www.koinoniaorthodoxias.org/martiria-kai-didaxi/to-mystirio-tis-metanoias/