Μύθοι και αλήθειες για τον μεγάλο Γιανναρά - επιλογικώς

Θα συνεχίσουμε εδώ τη θεολογική προσέγγιση του μεγάλου μας των νεοελληνικών και θεολογικών γραμμάτων και πραγμάτων Χρ. Γιανναρά. Η στάση μας απέναντί του ήταν ανέκαθεν κριτική. Αυτό όμως δεν μας εμποδίζει να σταθούμε αντικειμενικά και να αναγνωρίσουμε το μέγεθος του ανδρός. Πράγματι, τάραξε τα θεολογικά εγχώρια ύδατα και καυτηρίασε τον δυτικό ευσεβισμό πολλών “καθαρών” χριστιανών αδελφών μας εντός και εκτός πουριτανικών σεχτών. Ο απόηχος της αποτελεσματικής (καθότι και βιωματικής) κριτικής του Γιανναρά φάνηκε στην απίστευτη λάσπη που δέχτηκε από αυτές τις ομάδες και η οποία αμαύρωσε την ορθή κρίση προς το πρόσωπό του και άλλων σπουδαίων της εποχής, όπως του λόγιου μοναχού Θεοκλήτου του Διονυσιάτου. Προ ημερών έμαθα από αξιόπιστη πηγή πως η μεταξύ τους παρεξήγηση λύθηκε με τη συγγνώμη του τελευταίου. Αυτά όμως ας τα αφήσουμε για τους ιστορικούς. Για την ώρα θα συνεχίσουμε αυτό που αρχίσαμε εδώ και κάτι μέρες εξ αφορμής της κοίμησης του ανδρός:

• Προώθησε τις προγαμιαίες σχέσεις – αλλά ούτε μια αράδα στο ογκώδες του έργο δεν μπορεί να βρεθεί επερείδουσα τη σχετική μομφή.

• Είναι ο σεξολόγος θεολόγος και πατέρας του νεονικολαϊτισμού – αλλά μάλλον οι ευσεβιστές των Οργανώσεων εφηύραν αυτή τη συκοφαντία.

• Έκανε άστοχη σύνδεση του σαρκικού με τον θείο έρωτα – αρκεί όμως και μόνο η ανάγνωση του Άσματος Ασμάτων της Αγίας Γραφής για να δείξει το αν λάθεψε ή όχι.

• Αστόχησε σε θεολογικές διατυπώσεις, άρα ήταν αιρετικός – μπορεί, αλλά αυτό δεν τον καθιστά αυτομάτως αιρετικό, διότι ποτέ δεν του υποδείχθηκε κάτι σχετικό από Επίσκοπο ή Σύνοδο και δεν αναίρεσε.

• Ήταν αιρετικός, άσχετα από επίσημες ή μη καταδίκες του – λάθος: α) διότι δεν υπάρχει κανένα ιδιαίτερο σημείο στα έργα του που να εγγίζει την αίρεση και β) θα έπρεπε τότε να χαρακτηρίσουμε πολλούς κληρικούς και λαϊκούς των ημερών μας τοιουτοτρόπως, που έχουν γράψει και διακηρύξει επίσημα και ξεκάθαρα αιρετικές θέσεις (π.χ. οικουμενιστικές, απιστίας στη μεταβολή των Τιμίων Δώρων στην Ευχαριστία και άλλα πολλά έως πάρα πολλά...).

• Υποβάθμισε το κύρος των Ιερών Κανόνων – όχι. Απλά καταπολέμησε τον νομικισμό στην Εκκλησία.

• Υπονόμευσε τη θεοπνευστία των Ιερών Κανόνων – όχι φυσικά. Απλώς κατέδειξε τη σχετικότητα ενίων εξ αυτών και την απολυτοποίησή τους σε βάρος της ελευθερίας του Πνεύματος. Τρανή απόδειξή τούτου η μη εφαρμογή των Κανόνων αυτών στη σημερινή ζωή της Εκκλησίας για λόγους ποιμαντικούς σχεδόν από όλους και, φυσικά, και από τους ίδιους τους επικριτές του.

Κάπου εδώ πρέπει να σταματήσουμε. Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια. Άλλωστε στην περίπτωση του πολυγραφότατου Γιανναρά μιλάνε τα έργα του. Ας μπουν στον κόπο να διαβάσουν λίγες σελίδες όσοι πολυτρόπως αγράμματοι τον απαξιώνουν γενικότερα και ειδικότερα…

Κ. Νούσης

Λάρισα, 29/9/2024