Γράφει ο Ανδρέας Σταλίδης.
Δημοσιεύθηκε εχθές 22 Μαρτίου 2016 στην Εστία.
Στις 30.11.2012 κυκλοφόρησε το βιβλίο του Γιώργου Κεκαυμένου «Κρυφό Σχολειό. Το Χρονικό μιας Ιστορίας» από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις. Πρόκειται για ευθεία απάντηση στον Άλκη Αγγέλου («Κρυφό Σχολειό. Το Χρονικό ενός μύθου», 1997), αλλά κυρίως στην αρμάδα πανεπιστημιακών και δημοσιογράφων, οι οποίοι με το φαινόμενο της ακαδημαϊκής ανακύκλωσης αναφορών ο ένας στον άλλον και όλοι μαζί στον Αγγέλου επιχειρούν την «αποδόμηση του εθνικού μύθου». Ο Κεκαυμένος ήταν καταπέλτης. Γκρεμοτσάκισε όλη την εππιχειρηματολογία των αποδομητών παρουσιάζοντας πλειάδα πρωτογενών πηγών και αμφισβητώντας την επιστημοσύνη τους.
Η κατηγορηματική άρνηση των ιστορικών αναθεωρητών ότι δήθεν η επιστημονική προσέγγιση απέκλεισε τελεσίδικα την υπόθεση απαγόρευσης της εκπαίδευσης των Χριστιανών και ότι δεν υπάρχει καμία απολύτως περιγραφή ή ιστορική πηγή, ούτε καν ο παραμικρός υπαινιγμός για το αντίθετο, είναι μάλλον αντι-επιστημονική εξ ορισμού. Απέραντο θράσος να πιστεύουν ότι έχουν διατρέξει όλες τις ιστορικές πηγές και δύνανται να αποφαίνονται οριστικά.
Το γελοίον είναι ότι δεν διάβασαν καλά ούτε τον Αγγέλου(!), διότι εκείνος δεν υποστηρίζει ότι ο «μύθος» πλάθηκε όψιμα από κύκλους της Εκκλησίας το 1850-70 (όπως υποστηρίζουν αμετροεπώς οι ίδιοι, βάσει του πίνακα του Γύζη ή του ποίηματος «φεγγαράκι μου λαμπρό»), αλλά από ρομαντικούς κύκλους διαφωτιστών, αμέσως λίγο μετά την επανάσταση. Εξ ου και παραδέχεται την πρώτη πηγή του Στέφανου Κανέλλου το 1822. Ο σκελετός της επιχειρηματολογίας τους είναι απλός: ποτέ δεν διώχθηκε η παιδεία, άρα δεν υπήρξε η ανάγκη του κρυφού σχολειού. Διώχθηκε η παιδεία; Πάμε στις πηγές.
Ο πρώτος Πατριάρχης μετά την Άλωση Γεννάδιος Σχολάριος, γράφει το 1460 «πού τα παιδευτήρια της σοφίας; Κατεπόθησαν υπό του Μωάμεθ». Το 1570 ο αρχιγραμματέας του θρόνου Θεοδόσιος Ζυγομαλάς γράφει σε επιστολή του στον Γερμανό λόγιο Μαρτίνο Κρούσιο, ο οποίος το 1584 εξέδωσε την πλούσια συλλογή κειμένων Turcograecia: «σοφία γαρ ή μαθήματα, δούλοι όντες νυν, ουκ έχομεν» και σε επόμενη επιστολή του: «εν δουλεία όντες, τα ελευθέροις ανήκοντα μαθήματα σπουδάζειν, ως δει, κωλύοντα». Ο κυνηγημένος Χριστόφορος Άγγελος γράφει το 1607 από την Οξφόρδη «ούτε σχολείο μπορεί να υπάρξει, ούτε και κάποιος δάσκαλος που θα ήθελε να διδάξει σε μαθητές μπορεί να παραμείνει κάπου». Ο Άγγλος περιηγητής George Sandys γράφει λίγα χρόνια αργότερα ότι «Το φως της γνώσης δεν επιτρέπεται …από τα άγρια κτήνη της ανθρωπότητας» στην προσφώνησή του στον διάδοχο του Βρετανικού Θρόνου και μετέπειτα βασιλιά Κάρολο Α. Την ίδια περίοδο ο Μελέτιος Πηγάς αναφέρει 30 χιλιάδες κομμένες γλώσσες στην Αίγυπτο επειδή «μιλούσαν ελληνικά».
Στο ίδιο μήκος κύματος πηγές για την δίωξη της παιδείας έχουμε το 1627 από Πατριάρχη Αλεξανδρείας Μητροφάνη Κριτόπουλο, τον διάδοχό του Γεράσιμο Α’ το 1631, τον Γάλλο Ιησουΐτη Francois Richard το 1650, ο οποίος μάλιστα περιγράφει τους διωγμούς της Ανατολικής Εκκλησίας ως «σκληρότερους από αυτούς της επιχής του Νέρωνα, του Δομητιανού και του Διοκλητιανού». Ακολουθούν πηγές του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Νεκταρίου το 1660, του Άγγλου διπλωμάτη Sir Paul Rycaut το 1678, ο οποίος μαρτυρεί πως ιδίοις όμασι διαπίστωσε και κρυφά σχολειά, αλλά και κρυφές εκκλησίες, σε βιβλίο όπου περιέγραφε τη ζωή στην Οθωμανική αυτοκρατορία για λογαριασμό του βασιλιά Καρόλου Β. Έχουμε τη μαρτυρία του Thomas Smith το 1680, του Ηλία Μηνιάτη το 1688, του Γεωργίου Φατζέα, μητροπολίτη Φιλαδελφείας το 1760, του Αδαμαντίου Κοραή το 1801 στο «Σάλπισμα Πολεμιστήριον» («μας στερούσι τα αναγκαία μέσα να συστήσωμεν σχολεία»), καθώς και σε κείμενο Κρήτων επαναστατών το 1866.
[Συνεχίζεται]
Το πρωτοσέλιδο της Εστίας 22.3.2016 και το οπισθόφυλλο με τη συνέχεια του άρθρου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου