To ’21 του κυρίου Αριστείδη Μπαλτά

Των Γιώργου Καραμπελιά και Νικόλα Δημητριάδη

Ο νέος υπουργός Εθνικής Παιδείας, Αριστείδης Μπαλτάς, εξέδωσε μια ανακοίνωση προς τους καθηγητές των σχολείων, ενόψει της επετείου της 25ης Μαρτίου. Φοβούμενος μήπως η επέτειος φέρει «πλήξη» στους μαθητές, επεχείρησε να της προσδώσει ένα νέο νόημα. Και κατέληξε… στον Θάνο Βερέμη και τη θλιβερή σειρά «1821: η γέννηση ενός έθνους» του Σκάι… Ο κύριος Μπαλτάς προσπάθησε να διασκεδάσει την πλήξη των μαθητών υποστηρίζοντας ότι η ελληνική Επανάσταση υπήρξε… ένα «τέκνο του Διαφωτισμού», ότι ζήτησε ισότητα, αδελφότητα και ελευθερία, ότι ήρθε σε ρήξη με την αυτοκρατορική και θεολογική τάξη του Μεσαίωνα (την «καθαγιασμένη καθεστηκυία τάξη»), ότι ο στόχος της ήταν, όχι βέβαια η εθνική απελευθέρωση αλλά η πολιτειακή αλλαγή… Να φύγει ο Σουλτάνος, δηλαδή, για να κυβερνήσει ο… «κυρίαρχος λαός»…
Κλασικός αστικός φιλελευθερισμός, λοιπόν, πασπαλισμένος με ολίγον πολυπολιτισμό και ανεκτικότητα (ως απαραίτητα, πλέον, συμπληρώματα του πρώτου). Είναι λογικό, πως, θέτοντας το ’21 σε ένα τέτοιο πλαίσιο, το μοναδικό παράλληλο γεγονός που θα μπορούσε να σκεφτεί ο κύριος Μπαλτάς ήταν η αμερικανική Επανάσταση. Το ίδιο, δηλαδή, που συνέβη και με τον κύριο Βερέμη, ο οποίος εμπνεύστηκε τη σειρά του Σκάι από την «αμφιλεγόμενη» αμερικανική ταινία «Birth of a nation»…

Υποθέτουμε πως ο κύριος Αριστείδης βρέθηκε μπροστά σε ένα δίλημμα. Είτε να εκφράσει ανοιχτά τις απόψεις των ιδεολογικών «συντρόφων» του και να καταγγείλει το ’21 ως μία επίθεση αιμοσταγών καθυστερημένων τσομπάνων ενάντια στην ανεκτική πολυπολιτισμική οθωμανική Αυτοκρατορία (κάτι το απαγορευτικό, καθότι είναι πλέον κυβέρνηση), είτε να μιλήσει για το πραγματικό ’21 του λαού: το ’21 της κλεφτουριάς, του Ρήγα και του Υψηλάντη, του κλήρου, το ’21 των δημοτικών τραγουδιών και των θρήνων της Άλωσης (επίσης απαγορευτικό, καθότι είναι ύποπτο κρυπτοεθνικισμού). Το ’21 που συνέχιζε την επανάσταση του Διονύσιου Σκυλόσοφου, το 1610, τα Ορλωφικά, το 1770, τον Λάμπρο Κατσώνη, το 1792, την κλεφτουριά και τους Σουλιώτες, τους οποίους βέβαια δεν τολμά καν να αναφέρει για να μη δυσαρεστήσει τη φίλη του, κυρία Ψιμούλη (αυτή που θεωρούσε τις Σουλιώτισες συνωστισμένες στο Ζάλογγο). Μπροστά σε αυτό το τρομακτικό ιδεολογικό δίλημμα, προτίμησε το ασφαλές λιμάνι του φιλελεύθερου αστικού καθωσπρεπισμού. Διαφωτισμός, ευρωπαϊσμός, δημοκρατία, ανεκτικότητα. Ρίχνει και τη φράση «we the people» και καθαρίσαμε. Θα μπορούσε να κλείσει το κείμενό του με την ατάκα του Θάνου Βερέμη: «Το ’21 ήταν ένα εκσυγχρονιστικό γεγονός», ώστε να καταστήσει πιο ξεκάθαρες τις πολιτικές συνεπαγωγές της ανακοίνωσής του.
Και όμως, οι άνθρωποι που τότε ήρθαν σε επαφή με τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, όπως ο Ρήγας, τον οποίο αναφέρει, δεν έμειναν απλοί αντιγραφείς των ιδεολογικών ρευμάτων της Ευρώπης αλλά επιχείρησαν να τα συνθέσουν με την ελληνική παράδοση. Δεν έδωσαν στην Επανάσταση μόνο κοινωνικό ή μόνο εθνικό περιεχόμενο, αλλά και τα δύο ταυτόχρονα. Δεν περίμεναν να διώξουν τον Σουλτάνο για «να γίνουν λαός». Ήταν ήδη λαός και έθνος από τα χρόνια του Βυζαντίου και στις κοινότητες της Τουρκοκρατίας. Το ελληνικό έθνος δεν γεννήθηκε το 1821, όπως μας λέει ο κύριος Αριστείδης σε μια κυριολεκτικώς σκανδαλώδη συνηγορία του με το εθνομηδενιστικό ρεύμα. Διαβάζουμε στην εγκύκλιο του: «Όπως και με το πρώτο Σύνταγμα της Αμερικής, έτσι και τώρα, με το πρώτο σύνταγμα της επαναστατημένης Ελλάδας, ένας λαός ή ένα έθνος εγκαινιάζει την ύπαρξή του» (sic!).
Έτσι λοιπόν, το ελληνικό έθνος εγκαινιάζει την ύπαρξή του με την επανάσταση! Αυτά τα ακραία εθνομηδενιστικά μας προτείνει ο υπουργός Παιδείας «και θρησκευμάτων», κύριος Μπαλτάς.
Επί πλέον, αν ήθελε να αποφύγει «εθνικολαϊκές», όπως τις λένε οι φιλελεύθεροι, αναφορές στο 1821 και να αναφερθεί στη «διεθνιστική» του διάσταση, θα μπορούσε, αντί για τις Η.Π.Α., να αναφερθεί στη χώρα των απελεύθερων σκλάβων, Αϊτή, που πρώτη στον κόσμο αναγνώρισε επίσημα το νέο ελληνικό κράτος και έστειλε εθελοντές να πολεμήσουν στην Ελλάδα. Θα μπορούσε να υπενθυμίσει πως το νέο αυτό κράτος έδωσε πολιτικό άσυλο σε όλους τους διωκόμενους επαναστάτες του 1848. Θα μπορούσε να κάνει μία σύνδεση με άλλα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, όπως, στη γειτονιά μας, των Κούρδων. Να συνδέσει το Μεσολόγγι με το Κομπάνι. Όχι την Αθήνα με την Ουάσιγκτον.
Γιατί όμως δεν συγκρίνει την ελληνική Επανάσταση ούτε καν με τη Γαλλία ή τη γαλλική επανάσταση, όπως έκαναν μέχρι τώρα οι φίλοι του; Όχι μόνο διότι δείχνει ιδιαίτερη αγάπη στους Αμερικανούς, και είναι μία ακόμα ευκαιρία να τους γλείψει, αλλά διότι βέβαια και στη Γαλλία προϋπήρχε αδιαμφισβήτητα ο γαλλικός λαός και το γαλλικό έθνος, ενώ στην Αμερική μόλις συγκροτούνταν αυτό από ένα πλήθος μεταναστών. Έτσι λοιπόν, το παλαιότερο έθνος της Δύσης, οι Έλληνες, ταυτίζεται με το νεώτερο, τους Αμερικανούς! Και η επανάσταση του παλιότερου έθνους ταυτίζεται με εκείνη του νεώτερου.
Στο κάτω-κάτω της γραφής, καθ’ ότι υπουργός Εθνικής Παιδείας, θα μπορούσε να κλείσει την επιστολή του με τη φράση του Πατροκοσμά του Αιτωλού:

Χρέ­ος ἔ­χουν ἐ­κεῖ­νοι ὁ­ποῦ σπου­δά­ζουν, να μὴ τρέ­χουν εἰς ἀρ­χον­τι­κὰ καὶ αὐ­λὰς με­γά­λων καὶ να μα­ται­ώ­νω­σι τὴν σπου­δὴν τους, δι­ὰ νὰ ἀ­πο­κτή­σουν πλοῦ­τον καὶ ἀ­ξι­ώ­μα­τα, ἀλ­λὰ νὰ δι­δά­σκω­σι μά­λι­στα τὸν κοι­νὸν λα­όν, ὁ­ποῦ ζῶ­σι μὲ πολ­λὴν ἀ­παι­δευ­σί­αν καὶ βαρ­βα­ρό­τη­τα.

Κο­σμᾶς Αἰ­τω­λὸς*

Μια τέτοια παραίνεση θα ήταν ιδιαίτερα ταιριαστή στις σημερινές συνθήκες της παρακμής που βιώνουμε και σίγουρα πιο χρήσιμη στους νέους μαθητές από το «we the people» του αμερικάνικου Συντάγματος…

*Από το κείμενο του Γιώργου Καραμπελιά, «Η παράδοση του λαϊκού φωτισμού και ο Κοσμάς ο Αιτωλός», δημοσιεύτηκε στον νέο Ερμή τον Λόγιο τ.11.

 

 http://ardin-rixi.gr/archives/176335