Ἁγίου Ἀθανασίου τοῦ Παρίου
«Ἀπολογία Χριστιανική»
προλεγ.-ἐπιστημ. ἐπιμ. π. Γ. Μεταλληνοῦ
ἐκδ. «Γρηγόρη», Ἀθήνα 2015, σσ. 312.
.
Κυκλοφόρησε προσφάτως ἀπὸ τὶς Ἐκδόσεις Γρηγόρη τὸ βιβλίο τοῦ ἁγίου
Ἀθανασίου τοῦ Παρίου «Ἀπολογία Χριστιανική». Τὸ κείμενο παρατίθεται μὲ
ἀπόδοση στὴν Νέα Ἑλληνική, ἐνῶ τὰ προλεγόμενα καὶ ἡ ἐπιστημονικὴ
ἐπιμέλεια, ἔγιναν ἀπὸ τὸν πρωτοπρεσβύτερο π. Γεώργιο Μεταλληνό.
. Ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πάριος, Διδάσκαλος τοῦ Γένους καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς κορυφαίους ἡγέτες τοῦ Φιλοκαλικοῦ κινήματος τῶν «Κολλυβάδων»,
ὑπῆρξε πολυγραφότατος συγγραφέας, πολυτάλαντος καὶ πολυμερής.
Ἀκολουθώντας τὴν παράδοση τῶν ἁγίων Πατέρων, συνέγραψε ἔργα
ἀνταποκρινόμενα πάντοτε σὲ συγκεκριμένες ἀνάγκες ἢ προκλήσεις γιὰ τὴν
πληροφόρηση, οἰκοδομὴ καὶ νουθεσία τοῦ Ὀρθοδόξου ποιμνίου.
. Τὸ ἔργο του «Ἀπολογία Χριστιανική», καταγγέλλει τὴν ἀλλοτρίωση τῆς Εὐρώπης –καὶ ἰδιαιτέρως τῆς Γαλλίας–
καὶ τὴ διαμετρικὴ ἀποστασιοποίησή της ἀπὸ κάθε ἔννοια Χριστιανικότητας
σὲ ὅλο τὸ φάσμα τῆς ἰδεολογικῆς, πολιτικῆς καὶ κοινωνικῆς
πραγματικότητάς της, κάτι ποὺ ἐνσαρκώνεται στὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1789. Ἡ
Γαλλικὴ Ἐπανάσταση ἀπέρριψε τὸν Χριστιανισμὸ καὶ τὸν ἀντικατέστησε μὲ
τὴν «θρησκεία τῆς λογικῆς», μὲ τὴν λατρεία τοῦ «Ὑπερτάτου Ὄντος», ποὺ
δὲν ἦταν παρὰ πρόσχημα γιὰ τὴν ἀπόκρουση τῆς κατηγορίας τῆς ἀθεΐας καὶ
στὴν οὐσία τεκτονικὸ ἐφεύρημα (Ροβιεσπέρος). Ἡ «φυσικὴ θρησκεία» ὅμως,
δὲν εἶναι παρὰ ἄρνηση τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καὶ ἀπόρριψή Του. Ἐπισημαίνει
ὅτι πηγὴ τῆς γαλλικῆς ἀθεΐας εἶναι ἡ ἀπουσία τοῦ θείου φόβου
(«ἀφοβοθεΐα») καὶ ἡ «παντελὴς ἀλησμονησία τοῦ Θεοῦ». Ἦταν ἑπόμενο
συνεπῶς, ἡ ἐσωτερικὴ διαστροφὴ νὰ ὁδηγήσει σὲ ψευδεῖς καὶ ἀπατηλὲς
διακηρύξεις γιὰ τὴν ἐξαπάτηση τοῦ κόσμου.
. Σ᾽ αὐτὸ τὸ πλαίσιο βλέπει καὶ τὶς γαλλικὲς διακηρύξεις
γιὰ ἐλευθερία καὶ ἰσότητα. Οἱ κατ᾽ οὐσίαν Χριστιανικὲς αὐτὲς ἔννοιες
ἔχουν λάβει τὴν φόρτιση, ποὺ ἀπορρέει ἀπὸ τὴν γαλλικὴ ἐπαναστατικὴ
ἰδεολογία. Ἡ ψευδὴς ἐλευθερία καθιστᾶ τὸν ἄνθρωπο δοῦλο τῶν ἐπιθυμιῶν του,
ἐνῶ ἡ ἐν Χριστῷ ἐλευθερία, ἀποδεχομένη τὴν «ὑπακοή» στὴν ἐξουσία δὲν
παύει νὰ σώζει τὴν ἐσωτερικὴ ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου (ἀδούλωτο φρόνημα),
ποὺ εἶναι ἡ ἀληθινὴ ἐλευθερία.
. Ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πάριος πολέμησε μὲ σφοδρότητα τὶς
ἰδέες τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Διαφωτισμοῦ, γι᾽ αὐτὸ καὶ ἔγινε στόχος τῶν ἡγετῶν
τοῦ φιλοδυτικοῦ ρεύματος καὶ κυρίως τοῦ «πατριάρχη» του Ἀδαμαντίου
Κοραῆ.
. Ἄς ἀφήσουμε ὅμως τὸ ἴδιο τὸ κείμενο νὰ μᾶς μιλήσει: «Πῶς
μποροῦν δυὸ ἄνθρωποι νὰ λέγονται ἴσοι, ὅταν ὁ ἕνας εἶναι πάμπλουτος καὶ
ὁ ἄλλος στενάζει ἀπὸ τὴν πεῖνα του καὶ ἀναγκάζεται νὰ κλέβει ἐξαιτίας
τῆς φτώχειας του; Αὐτὲς οἱ διακηρύξεις εἶναι ἐφεύρημα ἀνθρώπων πονηρῶν
καὶ ἐπίβουλων, οἱ ὁποῖοι, θέλοντας νὰ ἱκανοποιήσουν τὰ πάθη τους καὶ νὰ
ἐκπληρώσουν τὶς κακές τους ἐπιθυμίες, ἐμφύσησαν στὰ μυαλὰ τῶν ἁπλῶν
ἀνθρώπων τοῦ λαοῦ αὐτὸν τὸν ἀσύστατο ἄνεμο τῆς ἰσότητας, γιὰ νὰ ἔχουν
βοήθεια γιὰ τὴν ἐπίτευξη τοῦ σκοποῦ τους. Μπορεῖ ποτὲ νὰ ὑπάρξει ἰσότητα σὲ κοινωνίες ποὺ κυριαρχεῖ ἡ πλεονεξία, ποὺ βασιλεύουν τὰ πάθη, ποὺ δὲν ἀκούγεται ἄλλη ἔκφραση συχνότερα ἀπὸ «τὸ δικό μου» καὶ «τὸ δικό σου»;
. Ἰσότητα, ναί, πράγματι ὑπῆρξε κάποτε! Ποῦ ὅμως; Στὴν
νεοσύστατη Ἐκκλησία τῶν καλῶν ἐκείνων Χριστιανῶν, τῶν ἁπλῶν καὶ
εὐλαβεστάτων! Ἐκεῖ, ὅπως τὴν περιγράφει ὁ ἱερὸς Λουκᾶς, (Πράξ. Δ, 32),
κανένας δὲν ἔλεγε ὅτι ἔχει κάτι δικό του, ἀλλὰ ἦταν ὅλα κοινά, χρήματα,
ἐνδύματα καὶ τροφές.
. Γιατί ὅμως ἦταν ὅλα κοινά; Γιατί, λέει, ἡ καρδιὰ καὶ ἡ
ψυχὴ τῶν πιστῶν ἦταν μία! Ὅλοι γιὰ τὸν Θεὸ εἶχαν μία γνώμη καὶ ἕνα
θέλημα καὶ ἦταν ὅλοι δεμένοι μεταξύ τους μὲ ἀδελφικὴ ἀγάπη, τόσο σφικτά,
ὥστε, παρ’ ὅλο ποὺ ἦταν πολὺς λαὸς καὶ διαφόρων ἡλικιῶν, ἄνδρες καὶ
γυναῖκες, ἡλικιωμένοι καὶ νέοι, ἦταν ὅλοι τόσο μονιασμένοι ὥστε ἔμοιαζαν
ν’ ἀποτελοῦν ἕνα σῶμα, ποὺ τὸ κινοῦσε μία ψυχή.
. Ἡ ἴδια ἰσότητα καὶ ὁμοψυχία ὑπῆρξε ἐπὶ πολλοὺς αἰῶνες
καὶ στὰ Κοινόβια τῶν παλαιῶν Ὁσίων, τοῦ Παχωμίου, τοῦ Σάββα, τοῦ
Εὐθυμίου, τοῦ Θεοδοσίου καὶ ἄλλων πολλῶν, γιατί καὶ σ’ αὐτοὺς διασωζόταν
ἡ ἀδελφικὴ ἀγάπη καὶ ἡ ὁμοψυχία. Ἐκείνη, πράγματι, ὑπῆρξε ἀληθινὴ
Ἰσότητα!
. Ἡ ἰσότητα ὅμως ποὺ προβάλλουν οἱ νέοι δημοκρατικοὶ εἶναι ψευδεπίγραφη, εἶναι ψιλὸ ὄνομα, ὅπως καὶ ἡ ἐλευθερία τους. Ἔχουν ἐπινοηθεῖ ἀπὸ πονηροὺς ἀνθρώπους, γιὰ νὰ πετύχουν τὰ σχέδιά τους μὲ τὴ δύναμη τοῦ λαοῦ.»
. «Ἂν κάποιος, λοιπόν, ὁδηγηθεῖ στὴν ἔπαρση ἐξαιτίας τῶν
γνώσεών του καὶ ἐπιχειρήσει νὰ ὑποτάξει σὲ κάποιους κανόνες καὶ τὰ
οὐράνια καὶ νὰ κρίνει τὰ ὑπερφυσικὰ μὲ τὸ ἴδιο κριτήριο ποὺ κρίνει καὶ
τὰ φυσικὰ φαινόμενα, τότε ἡ σοφία του αὐτὴ δὲν εἶναι σοφία, ἀλλὰ μᾶλλον
ἀνοησία, ἀφροσύνη καὶ τρέλλα, χειρότερη μάλιστα καὶ ἐπιβλαβέστερη
ἀπὸ κάθε ἄλλη τρέλλα.
. Ἡ ἀνθρώπινη διάνοια ἔχει μάθει νὰ ἐννοεῖ, νὰ κρίνει
καὶ νὰ συλλογίζεται μὲ βάση τὶς ἀρχὲς ποὺ αὐτὴ ἡ ἴδια ἀνακάλυψε καὶ
ρύθμισε. Εἶναι ἀδύνατον, λοιπόν, νὰ κρίνει καὶ νὰ ἐξετάζει ἐκεῖνα ποὺ
τὴν ὑπερβαίνουν καὶ ξεπερνοῦν τὶς δυνατότητές της».
. Ἡ «Ἀπολογία Χριστιανική», τὸ κορυφαῖο αὐτὸ ἀπολογητικὸ
ἔργο ἑνὸς ἀπὸ τοὺς πρωτεργάτες τῆς Φιλοκαλικῆς ἀναγέννησης τοῦ 18ου
αἰῶνα, ἐπίκαιρο ὅσο ποτὲ ἄλλοτε, ἀποτελεῖ τὴν Ὀρθόδοξη ἀπάντηση στὴν πρόκληση τῆς Εὐρώπης.
Εἶναι μιὰ τεκμηριωμένη ἀνασκευὴ τῶν θέσεων τῶν Εὐρωπαίων διαφωτιστῶν,
ποὺ ἐπιχείρησαν νὰ ἀποδομήσουν τὴν Χριστιανικὴ Πίστη καὶ Παράδοση, πίσω
ἀπὸ τὰ ψευδεπίγραφα συνθήματα τῆς ἰσότητας καὶ τῆς ἐλευθερίας.
ΠΗΓΗ: «ΑΛΛΗ ΟΨΙΣ» (ἀπὸ Περιοδικό «ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ,» Μάιος-Ἰούνιος 2015)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου