Η πλάνη της συχνότατης Θείας Κοινωνίας των σημερινών χριστιανών

Είναι όντως ένα δύσκολο και περίπλοκο ζήτημα και δύσκολα μπορεί όποιος καταπιαστεί με αυτό να αποφύγει τις παρεξηγήσεις. Παλαιότερα η αμάθεια, η έλλειψη κατήχησης, ο τουρκικός ζυγός και πολλά άλλα συνετέλεσαν στον περιορισμό της Θείας Μεταλήψεως τρεις φορές τον χρόνο: Πάσχα, Χριστούγεννα και τον Δεκαπενταύγουστο. Έτσι γεννήθηκε το κίνημα των Κολλυβάδων Πατέρων που μίλησαν και έγραψαν για τη συχνή προσέλευση στη Θεία Ευχαριστία, επαναφέροντας την αρχαία παράδοση της Εκκλησίας.

Σιγά σιγά λοιπόν και με τον σταδιακό επανευαγγελισμό του ελληνικού λαού αποκαταστάθηκε η τάξη της συχνής Θείας Κοινωνίας. Σε αυτό συνετέλεσαν και οι πνευματικοί - εξομολόγοι που ωθούν στη συχνότερη Μετάληψη τα πνευματικά τους παιδιά. Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός πως σε αγρυπνίες κυρίως και σε άλλες θείες λειτουργίες βλέπεις μαζική προσέλευση των πιστών στο άγιο Ποτήριο. Τι γίνεται όμως όταν και μια τόσο ευλογημένη πράξη καταστεί συνήθεια και περάσουμε στο αντίθετο άκρο από την εποχή των Κολλυβάδων: στην υπερβολή ως προς την προσέλευση;

Η συχνή Θεία Κοινωνία – δυο με τρεις φορές την εβδομάδα – ίσχυε στους αρχαίους χριστιανούς, προφανώς μέχρι και τα χρόνια του Μ. Βασιλείου – και συνεχίζεται σήμερα σε πολλά Μοναστήρια. Μιλάμε για ανθρώπους που είχαν τότε πολύ περισσότερη ευλάβεια και πνευματικό αγώνα από μας σήμερα. Επίσης δεν μπορεί να εξισωθεί ο αγώνας των μοναχών με αυτόν των λαϊκών. Η προσωπική μου παρατήρηση για τη συχνότατη προσέλευση των κοσμικών χριστιανών με οδήγησε σε αυτό το άρθρο. Το θεωρώ και αυτό το έτερο άκρο σε σύγκριση με την αραιότατη προσέλευση των παλαιοτέρων. Δεν ξέρω αν αυτό το φαινόμενο παρατηρείται μονάχα στη δική μου περιοχή. Φαντάζομαι πως είναι γενικευμένο.

Θα πει κάποιος: και τι πειράζει; Η συνήθεια αυτή είναι λίαν ευεργετική. Δεν αντιλέγω ότι η Θεία Κοινωνία είναι φάρμακο αθανασίας. Είναι το παν. Δεν νοείται πνευματική ζωή άνευ της μεταλήψεως του Σώματος και Αίματος του Κυρίου. Ωστόσο, όπως και η συχνή προσέλευση στο μυστήριο της Εξομολόγησης, έχει κατά τη γνώμη μου υποκαταστήσει τον πνευματικό αγώνα και δημιουργεί μια ψευδαίσθηση πνευματικής αυτάρκειας, η οποία δεν ανταποκρίνεται συνήθως στην πραγματικότητα.

Τρανό παράδειγμα οι ιερείς που μεταλαμβάνουν όσες φορές λειτουργούν. Θα έπρεπε να είναι σχεδόν άγιοι. Δυστυχώς, όμως, βλέπουμε το αντίθετο… Μάλιστα, ο απόστολος Παύλος τονίζει τις τραγικές επιπτώσεις που έχει στους αναξίως προσερχομένους. Ο Ιούδας κοινώνησε και αμέσως δαιμονίστηκε και έτρεξε να προδώσει τον Χριστό! Τα πράγματα λοιπόν δεν είναι τόσο απλά όσο θα θέλαμε μέσα στην πνευματική μας ραθυμία για πρόοδο στην εν Χριστώ ζωή.

Ο Πνευματικός μπορεί να ρυθμίσει με σοβαρότητα τη συχνότητα προσέλευσης στα Μυστήρια. Επίσης είναι πολύ ωραία η τοποθέτηση του γέροντος Ιερωνύμου Αιγίνης που παρομοίαζε τη σωματική πείνα με την αγιοπνευματική, να κοινωνάμε δηλαδή όποτε αισθανόμαστε πείνα για Χριστό. Εδώ βέβαια μπορεί να παρεισφρήσει και πάλι ο κίνδυνος της ατομικής αυθαιρεσίας. Οπότε το άριστο είναι η συμβουλή του πνευματικού πατέρα εκάστου.

Τα άκρα πάντα είναι προβληματικά. Σκοπός στην πνευματική ζωή δεν είναι η λήψη, αλλά η αφομοίωση της Χάρης. Και αυτό γίνεται μέσα από τον ασκητικό αγώνα και την ταπείνωση σε συνδυασμό με τη μετοχή στα ιερά Μυστήρια. Αυτά τα ξεχάσαμε οι σημερινοί χριστιανοί και επηρεαζόμενοι από το πνεύμα της εποχής (εύκολη και γρήγορη απόκτηση των πάντων) απολέσαμε το εκκλησιαστικό ασκητικό πνεύμα: δος αίμα και λάβε Πνεύμα. Οι fast track διαδικασίες δεν χωράνε στην εν Χριστώ ζωή…

Κ. Ν.

Λάρισα, 20/7/2024