«Γλωσσολογική προσέγγιση της γλώσσας της λατρείας»

Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Ομότιμος Καθηγητής του Πα­νε­πι­στη­μί­ου Α­θη­νών

Ξε­κί­νη­σαν χθες 19 Σεπτεμ­βρί­ου οι ερ­γα­σί­ες του ΙΓ’ Πα­νελ­λη­νί­ου Λει­τουρ­γι­κού Συμ­πο­σί­ου Στε­λε­χών Ι­ε­ρών Μη­τρο­πό­λε­ων, το ο­ποί­ο δι­ορ­γα­νώ­νει η Ι­ε­ρά Σύ­νο­δος της Εκ­κλη­σί­ας της Ελ­λά­δος στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, με τη συμμετοχή 95 εκπροσώπων από 55 Ιερές Μητροπόλεις. Γε­νι­κό θέ­μα του Συμ­πο­σί­ου, το ο­ποί­ο έ­χει θέ­σει υ­πό την αι­γί­δα του ο Μα­κα­ρι­ώ­τα­τος Αρ­χι­ε­πί­σκο­πος Α­θη­νών και Πά­σης Ελ­λά­δος κ. Ι­ε­ρώ­νυ­μος, εί­ναι:

«Ο ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΗΜΕΡΑ» 

Η πρώ­τη Ει­σή­γη­ση εί­χε ως θέ­μα : «Γλωσσολογική προσέγγιση της γλώσσας της λατρείας». Ο ει­ση­γητής Ελ­λο­γι­μώτατος κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Ομότιμος Καθηγητής του Πα­νε­πι­στη­μί­ου Α­θη­νών, ο ο­ποίος πα­ρου­σί­α­σε πτυ­χές του θέ­μα­τoς, τό­νι­σε μεταξύ άλλων τα ε­ξής: 

«Από κειμενογλωσσολογικής απόψεως τα κείμενα λατρείας υπάγονται σ’ έναν τύπο κειμένων που έχουν καθαρώς τελετουργικό και μυστηριακό χαρακτήρα με ύφος και ήθος που δεν συνάδουν με την τετριμμένη χρηστική γλώσσα της καθημερινότητας, η οποία θα χρησιμοποιούνταν στη μετάφραση.

Συγχρόνως, από γλωσσο-ιστορικής απόψεως, τα κείμενα της λατρείας της Ορθόδοξης Εκκλησίας συνεχίζουν μια γλωσσική παράδοση αιώνων η οποία δεν μπορεί να αγνοηθεί στο όνομα μιας χρηστικής αντίληψης που θα αντικαθιστούσε το πρωτότυπο κείμενο τής Θ. Λειτουργίας με μια μετάφρασή του.

Πολύ περισσότερο – θα προσθέσουμε – που αντίθετα προς ό,τι συμβαίνει με άλλες γλώσσες (τη Λατινική λ.χ. σε σχέση με τη Γαλλική, την Ισπανική, την Αγγλική ή τη Γερμανική), για λόγους που συνδέονται με την ιστορία της ελληνικής γλώσσας (αδιάσπαστη συνέχεια χρήσεως, επιβίωση και αναβίωση τού λεξιλογίου), η σχέση του σύγχρονου Έλληνα με τα παλαιότερα Ελληνικά μας είναι διαφορετική και, ως εκ τούτου, η γλώσσα του κειμένου είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό κατανοητή.

H Ορθόδοξη Εκκλησία, ως θεματοφύλακας της ορθόδοξης παράδοσης, είναι από τη φύση της συντηρητικός θεσμός με την έννοια όχι μιας έμμονης προσκόλλησης, αλλά μιας συνειδητής διαφύλαξης των συστατικών της ορθόδοξης παράδοσης, ιδιαίτερα στον καίριο χώρο της Θ. Λειτουργίας.

Και δεν νοείται ορθόδοξη παράδοση στον χώρο τής λατρείας ερήμην της γλώσσας, στην οποία έχει διατυπωθεί και στην οποία εκφράζεται επί αιώνες ∙ ερήμην της ελληνικής γλώσσας, της γλώσσας του Ευαγγελίου, της γλώσσας των Πατέρων της Εκκλησίας, της γλώσσας της εκκλησιαστικής υμνογραφίας».

http://www.romfea.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=9256:2011-09-20-08-44-59&catid=23:2009-12-18-08-37-13