ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ
Εν Πειραιεί τη 15η Οκτωβρίου 2017
ΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΣΜΟ Ή ΣΤΗΝ ΝΟΣΗΡΗ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑ;
Ένα από τα χαρακτηριστικότερα γνωρίσματα της ανθρωπίνης φύσεως, για να την ξεχωρίζει από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο, είναι η έμφυτη στροφή και κλίση προς το θείον, ο πόθος δηλαδή του ανθρώπου να στραφεί να επικοινωνήσει και να λατρεύσει κάποιο υπέρτατο όν, το Θεό, από τον Οποίο προέρχονται τα πάντα, ορατά και αόρατα και στον οποίο οφείλει την ύπαρξή του.
Το φαινόμενο της θρησκευτικότητας στον άνθρωπο το συναντούμε από αρχαιοτάτων χρόνων, ακόμη και στους πιο πρωτόγονους και απολίτιστους λαούς, καθ’ όλη την διάρκεια της ιστορικής πορείας της ανθρωπότητας μέχρι σήμερα. Φυσικά από την έμφυτη αυτή νομοτελειακή πραγματικότητα, δεν εξαιρείται ο σύγχρονος άνθρωπος, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως κατ’ εξοχήν θρησκευόμενος, ανεξάρτητα από τη μορφή της θρησκευτικότητας που βιώνει. Βεβαίως αυτή η έντονη απροσδόκητη στροφή στη θρησκευτικότητα του συγχρόνου ανθρώπου προκαλεί την έκπληξη και την απορία πολλών άθεων και υλιστών της εποχής μας, οι οποίοι αδυνατούν να δώσουν απάντηση στο ερώτημα: Πως είναι δυνατόν να υπάρχει σήμερα αναβίωση της θρησκευτικότητας μετά την σαρωτική κυριαρχία πλήθους υλιστικών και αντιθρησκευτικών ιδεολογιών και κοσμοθεωριών, όπως ο Άθεος υπαρξισμός, ο μηδενισμός, ο ιδεαλισμός, ο μαρξισμός, ο νιτσεϊσμός, ο φροϋδισμός, ο δαρβινισμός, κλπ.,καθ’ όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνος; Και κάτι ακόμη. Πως συμβαίνει αυτό το παράδοξο: Ο σύγχρονος άνθρωπος να γίνεται όλο και πιο θρησκευόμενος, ενώ όλες οι παρά πάνω ιδεολογίες και φιλοσοφικά συστήματα, προοδευτικά, να εκμηδενίζονται και σήμερα να ανήκουν πλέον στο παρελθόν; Να έχουν τεθείστο περιθώριο της ιστορίας και χρήσιμες μόνον για τη μελέτη των ειδικών, μη έχοντας να προσφέρουν πλέον τίποτε το ουσιαστικό στον σύγχρονο κόσμο;
Ωστόσο, είναι γεγονός ότι η κατάρρευσή τους άφησε ένα τεράστιο υπαρξιακό κενό, μια χαώδη άβυσσο, στον σύγχρονο άνθρωπο, την οποία φιλοδοξεί να αναπληρώσει μια νέα «κυρίαρχη» ιδεολογία σε παγκόσμιο επίπεδο, η ιδεολογία της «Νέας Εποχής», ή μάλλον η «νέα πνευματικότητα», όπως την χαρακτηρίζουν κάποιοι, της οποίας κύριο γνώρισμα είναι το δόγμα του θρησκευτικού συγκρητισμού. Μέσα στα πλαίσια αυτής της νέας κοσμοθεωρίας, καμία θρησκεία και καμία φιλοσοφική θεωρία δεν έχει ολόκληρη την αλήθεια, αλλά μόνο ένα μέρος της. Όλες οι θρησκείες καλούνται να συνεισφέρουν το «μερίδιό» τους για να βρεθεί ολόκληρη την αλήθεια. Ο σύγχρονος άνθρωπος, βλέποντας έκθαμβος να συγκλίνουν όλες οι θρησκείες στην δημιουργία ενός νέου θρησκευτικού μορφώματος, αυτού της Πανθρησκείας, δεν φαίνεται πρόθυμος να αναπτύξει και να διατυπώσει μια νέα φιλοσοφική κοσμοθεωρία περί Θεού, ανθρώπου και κόσμου, διότι καταλαβαίνει ότι αυτό είναι μια ματαιοπονία.
Αφορμή για την παρούσα ανακοίνωσή μας πήραμε από πρόσφατο δημοσίευμα στην εφημερίδα «Εποχή» (21-5-2017), του κ. Δημήτρη Παπανικολάου, με τίτλο: «Έξι λόγοι για την στροφή στον θρησκευτικό συντηρητισμό». Ο αρθρογράφος επιχειρεί σ’ αυτό να ερευνήσει την απροσδόκητη και ακαταλαβίστικη για τους σύγχρονους αθέους διανοητές ανάπτυξη της θρησκευτικότητας, την οποία βλέπει ως στροφή προς τον θρησκευτικό συντηρητισμό. Γράφει: «Η Νεωτερικότητα χαρακτηρίστηκε από την εμπεδωμένη πίστη των ανθρώπων ότι η ζωή τους μπορεί να αλλάξει και ότι πλέον είναι στα χέρια τους. Ωστόσο, στην εποχή της νεοφιλελεύθερης μετανεωτερικότητας καλλιεργήθηκε η ιδέα πως η ζωή μας δεν μπορεί να αλλάξει, παρόλο που συνεχίζει να είναι στα χέρια μας. Ή μήπως μπορεί να αλλάξει, αλλά είναι στο αόρατο χέρι της Αγοράς να αποφασίσει γι αυτό;». Και συνεχίζει: «Σήμερα την Ιστορία διεκδικούν τρεις διεκδικητές: νεοφιλελεύθεροι, «συντηρητικοί» οπαδοί της Νεωτερικότητας, και θρησκευόμενοι οπαδοί της προνεωτερικότητας (φορείς της μεσαιωνικής ιδέας ότι «η ζωή μας μπορεί να αλλάξει, αλλά είναι στο χέρι του Θεού»)». Είναι ολοφάνερο πως ο αρθρογράφος βλέπει τα πράγματα από την σκοπιά της αθέου κοινωνιολογίας και της οικονομικής επιστήμης. Προφανώς κατανοεί την χρεωκοπία των ανθρώπινων ιδεολογιών, αλλά την αποδίδει σε οικονομικούς παράγοντες, δηλαδή στην επικράτηση του Νεοφιλελευθερισμού, στο κυρίαρχο σήμερα παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, με τις γνωστές και οδυνηρές κοινωνικές και πολιτικές του προεκτάσεις. Δεν θα διαφωνήσουμε απόλυτα μαζί του, αλλά θα προσθέσουμε πως ο Νεοφιλελευθερισμός πήγασε από την ακόρεστη δίψα του σύγχρονου ανθρώπου για συσσώρευση υλικού πλούτου. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στους μεγιστάνες των μεγάλων πολυεθνικών τραστ, αλλά και στον απλό άνθρωπο, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έθεσε ως ύψιστο ιδανικό του την απόκτηση όσο το δυνατόν περισσότερου πλούτου, δύναμης, ηδονής, κοινωνικής προβολής και επιβολής.
Προφανώς δε διαφωνούμε μαζί του για τους τρεις «διεκδικητές» της Ιστορίας, τους θιασώτες του Νεοφιλελευθερισμού, του Συντηρητισμού και της θρησκευτικότητας. Μόνο που αυτοί οι «διεκδικητές» είναι «μπερδεμένοι» στην σύγχρονη κοινωνική Βαβέλ και ιδίως στο δυτικό κόσμο. Βλέπουμε για παράδειγμα στην Αμερική νεοφιλελεύθερους και συντηρητικούς να στηρίζονται από θρησκευόμενους και οι ίδιοι να στηρίζουν την ιδεολογία τους σε θρησκευτικές δοξασίες. Αναφερόμαστε στις χιλιάδες προτεσταντικές «εκκλησίες», οι οποίες παίζουν καθοριστικό ρόλο στους ηγέτες αυτών των ρευμάτων. Ακόμα και στο Λευκό Οίκο: θυμίζουμε πως ο προ προηγούμενος Πρόεδρος των Η.Π.Α. μελετούσε την Αγία Γραφή και την συμβουλεύονταν, ενώ παράλληλα κήρυσσε τον πόλεμο στο Ιράκ, με βάση την «μελέτη» των αγίων Γραφών! Αμέτρητοι προτεστάντες πάστορες και «εκκλησίες» κηρύσσουν τις πιο απίθανες «μεσσιανικές» επαγγελίες για την «μετατροπή της γης σε παράδεισο», όπως λ.χ. η Εταιρεία Σκοπιά, των Μαρτύρων του Ιεχωβά, ή των Μορμόνων. Χιλιάδες άνθρωποι παρασύρονται και εναποθέτουν τις ελπίδες τους σ’ αυτές.
Παράλληλα το ρεύμα της «Νέας Εποχής του Υδροχόου», τείνει να συμπεριλάβει ολόκληρη την ανθρωπότητα στη νέα θρησκεία, την Πανθρησκεία, η οποία θα λύσει, κατά τους προωθητές της, τα μεγάλα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου. Επαγγέλλεται ένα νέο ευαγγέλιο το «ευαγγέλιο» του αρχαικάκου Όφεως, του διαβόλου, ο οποίος υπέβαλε στο πρωτόπλαστο ζεύγος την ιδέα της αυτοθεώσεως, (Γεν.3,5). Πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα χρειάζονται πια το Θεό, για να γίνουν θεοί κατά χάριν, όπως ήταν προορισμένοι, αλλά θεοί με τις δικές τους δυνάμεις. Αυτό άλλωστε αποτελεί ένα από τα θεμελιώδη δόγματα της «Νέας Εποχής»: «Θεός προσωπικός δεν υπάρχει, Θεός είσαι εσύ», φτάνει να το συνειδητοποιήσεις! Και πως θα το πραγματοποιήσεις; Με τη μαγεία και τις «απόκρυφες δυνάμεις της φύσεως», δηλαδή μέσω του διαβόλου και των αγγέλων αυτού! Αλλά πως θα φτάσουμε στο «ποθούμενο», δηλαδή στη «μαγευτική» θρησκεία της «Νέας Εποχής»; Με την συνένωση όλων των θρησκειών και θρησκευτικών δοξασιών σε ένα παγκόσμιο σχήμα, την Πανθρησκεία! Μεγάλη απόδειξη αυτού του στόχου οι σύγχρονοι πυρετώδεις Διαχριστιανικοί και Διαθρησκειακοί διάλογοι και συναντήσεις!
Αυτή είναι δυστυχώς η θρησκευτικότητα του σύγχρονου ανθρώπου, η οποία «στοιβάζεται» αόρατα και αθόρυβα στην ψυχή του, για να καλύψει τα τρομερά και αβυσσώδη πνευματικά του κενά. Γράφει ο αρθρογράφος: «Η αλήθεια είναι ότι άνθρωποι και συλλογικότητες που αντιμετώπιζαν υπέρτερες δυνάμεις, καθώς και ένα ζοφερό παρόν και μέλλον, δύσκολα αντιστάθηκαν στις αποκαλυψιακές ιδέες». Συμφωνούμε πως το σημερινό ζοφερό παρόν και μέλλον ευνοεί την υιοθέτηση τέτοιων «αποκαλυψιακών ιδεών», οι οποίες θωπεύουν τον ατομισμό, τον ηδονισμό και τον ευδαιμονισμό του σύγχρονου ανθρώπου.
Στη συνέχεια τονίζει: «Ο Νίτσε στα τέλη του 19ου αιώνα έγραψε ότι η ανθρωπότητα τους δύο επόμενους αιώνες θα προσπαθεί να βρει ένα νόημα που να πηγάζει από αυτή την ίδια, όχι από Θεούς και άλλα δαιμόνια. Από ό, τι φαίνεται δεν είναι καθόλου εύκολη δουλειά». Ο αρθρογράφος είναι ειλικρινής. Ομολογεί την παταγώδη αποτυχία του αθεϊσμού να «αλλάξει τον κόσμο». Μάλιστα εμείς θα προσθέταμε ότι, αντί να τον καλυτερεύσει, τον οδήγησε σε χειρότερες καταστάσεις. Φτάνει να αναφέρουμε τα εγκλήματα του διαφωτισμού στη Γαλλική Επανάσταση, τους δύο φονικούς παγκοσμίους πολέμους και τα εκατομμύρια των θυμάτων του«μαρξιστικού παραδείσου», τα οποία έγιναν εν ονόματι της επιστήμης και βέβαια ερήμην του Θεού!
Στη συνέχεια προσθέτει: «Η επιστροφή της θρησκευτικότητας συμβαδίζει με την αδυναμία της Δύσης να παράξει νέες σημασίες, γεγονός που είχε εντοπίσει ο Καστοριάδης ήδη από τη δεκαετία του ‘80».Συμφωνούμε πως ο σημερινός δυτικός άνθρωπος είναι αδύναμος να παράξει νέες ιδέες, διότι είναι εγκλωβισμένος σε αδιαπέραστα στεγανά πνευματικής αφασίας, τα οποία αναλύσαμε παραπάνω. Σήμερα. κυρίαρχο λόγο έχει η νοσηρή θρησκευτικότητα, η οποία πνίγει κάθε δυνατότητα του συγχρόνου ανθρώπου να απεγκλωβιστεί από αυτή. Κι’ αυτό, διότι έτσι το θέλουν εκείνοι, οι οποίοι κινούν τα νήματα της πολιτικής και της οικονομίας και χαράσσουν το μέλλον της «νέας ανθρωπότητας». Το ομολογεί και ο αρθρογράφος: «Η πολυπλοκότητα της σύγχρονης ζωής και η επίταση αυτής στην εποχή του πολλαπλασιασμού της πληροφορίας γιγάντωσε το γνωστικό χάος στο οποίο ζούμε, με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να νιώθουν ότι δεν μπορούν να ελέγξουν ούτε στοιχειωδώς την πραγματικότητα μέσα στην οποία καλούνται να δράσουν. Η ύπαρξη ενός κέντρου ή μιας αρχής που να συγκροτεί (και άρα να απλοποιεί) τη χαοτική πραγματικότητα φαντάζει βολική λύση. Ο Θεός αναμφίβολα μπορεί να παίξει, να ξαναπαίξει ή να συνεχίσει να παίζει αυτό το ρόλο. Το ίδιο και κάθε λογής θεωρίες συνωμοσίας». Μόνο που εδώ ο Θεός, δεν είναι ο αληθινός Τριαδικός Θεός, αλλά η παραφθαρμένη εικόνα του Θεού από τον δυτικό αιρετικό Χριστιανισμό, Παπισμό και Προτεσταντισμό και ο απρόσωπος «θεός», η χρηστικότητα της «Νέας Εποχής», πολύ βολικές εικόνες του Θεού για τον σύγχρονο άνθρωπο.
Στη συνέχεια ο αρθογράφος αναφέρεται στο φαινόμενο Ισλάμ και στην αλματώδη διείσδυσή του στις σύγχρονες κοινωνίες, με το γνωστό βίαιο τρόπο. Το αποδίδει στους οικονομικούς πόρους των ισλαμικών κοινωνιών, οι οποίοι χρηματοδοτούν το εξτρεμιστικό Ισλάμ, στην πτώση του αραβικού εθνικισμού και στιςαμαθείς μάζες των αραβικών λαών. Νομίζουμε ότι είναι πολύ επιφανειακή αυτή η προσέγγιση, η οποία δε μπορεί να εξηγήσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο των δυτικών κυβερνήσεων στην πτώση του αραβικού εθνικισμού και στην αρωγή τους για την ανάπτυξη του ισλαμικού εξτρεμισμού. Δε μπορεί να εξηγήσει το πρωτόγνωρο στην ανθρώπινη ιστορία φαινόμενο της μετανάστευσης αποκλειστικά μουσουλμάνων στις δυτικές χώρες και από χώρες, όπου δεν υπάρχει πόλεμος και εμφύλιες διαμάχες, όπως η περιοχή του Μαγκρέπ. Δε μπορεί να εξηγήσει επίσης τη φρικιαστική πρόβλεψη ότι σε λιγότερο από τρεις δεκαετίες οι χριστιανοί θα είναι μειοψηφία στην Ευρώπη!
Και καταλήγει: «Όπου επιτρέπεται στο λαό να εκφραστεί ελεύθερα, αυτός το κάνει μέσα από τη δική του γλώσσα: τη θρησκεία». Όντως σωστή παρατήρηση, από έναν προφανώς μη θρησκευόμενο, αλλά ειλικρινή άνθρωπο. Η ανελευθερία που εφάρμοσαν οι διάφορες εκδοχές και μορφές του ευρωπαϊκού διαφωτισμού και αθέου ουμανισμού, κατέπνιξαν κυρίως το δικαίωμα του ανθρώπου να πιστεύει και να λατρεύει ελεύθερα τον Θεό του. Ομολογεί σαφέστατα πως αυτό που ονομάζουμε «πρόοδο», υπήρξε και είναι (όπου είναι), συνώνυμο με την τυραννία. Βλέπε διώξεις των μαρξιστικών καθεστώτων κατά της Εκκλησίας και των πιστών, με εκατομμύρια θύματα τον 20ο αιώνα. Μέσα από τους ποταμούς των αιμάτων και τις σύγχρονες κατακόμβες, μετά την κατάρρευση των κόκκινων μαρξιστικών τυραννικών καθεστώτων αναδύθηκε ένας νέος κόσμος, η εύρωστη Ορθοδοξία, η οποία κυριαρχεί στις χώρες του πρώην «υπαρκτού σοσιαλισμού».
Εδώ θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι μαζί με τη στροφή προς τη νοσηρή θρησκευτικότητα, υπάρχει και η στροφή προς την υγιή θρησκευτικότητα και μάλιστα προς την Ορθοδοξία, την μόνη σώζουσα πίστη. Όπως αναφέραμε, στις χώρες των πρώην μαρξιστικών καθεστώτων, η Ορθόδοξη Εκκλησία ζει ημέρες θριάμβου. Αλλά και σε άλλες χώρες, ακόμα και σε κατ’ όνομα «χριστιανικές» η δίψα για την Ορθοδοξία μας είναι μεγάλη. Με χαρά και αγαλλίαση πληροφορηθήκαμε πως στην «παπική» Λατινική Αμερική, ολόκληρες επαρχίες ασπάζονται την Ορθοδοξία μας. Ας μην ξεχνάμε την πρόρρηση του σύγχρονου αμερικανού οσίου Σεραφείμ Ρόουζ, πως η«θρησκεία του μέλλοντος θα είναι η Ορθοδοξία» και του μακαριστού μεγάλου άγγλου βυζαντινολόγου Στήβεν Ράνσιμαν πως «η θρησκεία του 21ου αιώνα θα είναι η Ορθοδοξία»!
Περαίνοντας την ανακοίνωσή μας συνοψίζουμε τα εξής: Συμφωνούμε με τον αρθρογράφο ότι στην ταραγμένη εποχή μας έχει αποτύχει η προσπάθεια του ανθρώπου να αυτοπραγματωθεί με τις δικές του δυνάμεις. Ιδιαίτερα έχει καταρρεύσει ο ουτοπικός αθεϊστικός «μεσσιανισμός», φέρνοντας τα αντίθετα αποτελέσματα: οδηγώντας το σημερινό άνθρωπο στην θρησκευτική πίστη και την εναπόθεση της ελπίδας του στο Θεό! Επισημάναμε ότι αυτή η στροφή προς τη θρησκευτικότητα δεν είναι υγιής, αλλά νοσηρή, διότι εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με στροφή προς τον αληθινό Τριαδικό Θεό, που μας αποκάλυψε ο Σαρκωμένος Λόγος Του, αλλά με στροφή προς τον θρησκευτικό κυκεώνα του συγκρητισμού της «Νέας Εποχής». Για μας ο Ιησούς Χριστός είναι, (πρέπει να είναι), ο μοναδικός σωτήρας και λυτρωτής μας και η αγία Του Εκκλησία, το πνευματικό θεραπευτήριο των ψυχών μας. Δεν έχουμε ανάγκη από θρησκείες, αλλά από σωτηρία, την οποία μας χαρίζει ο Θεάνθρωπος Χριστός μας, ο Οποίος είναι «χθές και σήμερον, ο αυτός και εις τους αιώνας» (Εβρ.13,8) και ως εκ τούτου οι όροι: συντήρηση, προνεωτερικότητα, προοδευτισμός, νεωτερικότητα, μετανεωτερικότητα, νεοφιλελευθερισμός, κλπ είναι εγκόσμια σχήματα, με ημερομηνία λήξεως, τα οποία δεν μπορούν να καθορίσουν, ούτε την πίστη μας, ούτε την πορεία μας. Ο κόσμος δεν θα αλλάξει με τοιούτου είδους πεπερασμένα σχήματα, ούτε με μαγικούς τρόπους και ευχολόγια, αλλά με τον αγώνα το δικό μας και τη χάρη του Θεού!
Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και των Παραθρησκειών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου