«Σήμερον τὰ ἄνω τοῖς κάτω συνεορτάζει, καὶ τὰ κάτω τοῖς ἄνω συνομιλεῖ. Σήμερον ἡ ἱερὰ καὶ μεγαλόφωνος τῶν Ὀρθοδόξων πανήγυρις ἀγάλλεται» (Ευχή αγιασμού των υδάτων).

Του Ντάρα Κωνσταντίνου, Θεολόγου

Στο ποίημα του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Σωφρονίου, που διαβάζει ο ιερέας στην ευχή του αγιασμού, στη γιορτή των Θεοφανείων, αναφέρεται πως τα επίγεια και τα ουράνια ενώνονται, συνεορτάζουν και συνομιλούν. Η Βάπτιση του Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό φέρνει την καταλλαγή του ανθρωπίνου γένους με τον τριαδικό Θεό, την αποκατάσταση της κοινωνίας του πεπτωκότος ανθρώπου με τον αναμάρτητο Θεό και την επάνοδό μας στην πρότερη μακαριότητα του παραδείσου. Για το λόγο αυτό η ορθοδοξία αγάλλεται και πανηγυρίζει, αφού το αιώνιο φως και η αΐδιος αλήθεια, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, ήλθε να φωτίσει τις σκοτισμένες μας ψυχές και να μας βγάλει από το σκοτάδι της πλάνης και της αμαρτίας. 

Αυτό ακούσαμε και στο ιερό ευαγγέλιο σήμερα, Κυριακή μετά των Φώτων, ότι: «ὁ λαὸς ὁ καθήμενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα καὶ τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς…» (Μτ. 4,16). Το φως που μας απομακρύνει από τη χώρα και τη σκιά του θανάτου μας το δίνει ο Χριστός με τα παρακάτω λόγια της ευαγγελικής περικοπής: «Ἀπὸ τότε ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς κηρύσσειν καὶ λέγειν· μετανοεῖτε· ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» (Μτ. 4,17). Η μετάνοια είναι αυτή που θα μας ανοίξει ξανά τις πύλες του παραδείσου και θα μας κάνει κοινωνούς της ουράνιας τρυφής. Μια μετάνοια με την πραγματική της έννοια, όχι ως μια απλή ποίηση κάποιων «θείων εντολών», αλλά μια αληθινή μεταβολή του τρόπου ζωής και σκέψης, αφού μετανοώ σημαίνει κυριολεκτικά μεταβάλλω νου. Μια αλλαγή που θα αφήσει τη ζωή μας στα χέρια του Χριστού μέσα στην εκκλησία και τα μυστήριά της ακολουθώντας το παράδειγμα του Απ. Παύλου: «ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός» (Γαλ. 2,20).

Το μοναστήρι μας στην Κέρκυρα, η αγία Κυριακή, μας έκανε, όπως πάντα, να νιώσουμε αυτήν την ατμόσφαιρα της συνομιλίας και του συνεορτασμού με τα άνω. Με τον ουράνιο τριαδικό μας πατέρα, τις αγγελικές του δυνάμεις και τους αγίους μας πατέρες και μητέρες. Η κατάνυξη που αποπνέει ο χώρος και ο στολισμός με τα δέντρα στο κέντρο του ναού, να πλαισιώνουν το τραπέζι του αγιασμού, έδωσαν μια μεγαλοπρέπεια Βυζαντινού τυπικού, αφού στην Βυζαντινή παράδοση υπήρχε ο στολισμός του ναού, κατά την περίοδο των Χριστουγέννων, με δέντρα. Το δέντρο συμβόλιζε το δέντρο της ζωής, που είναι ο Χριστός, κι ο στολισμός γινόταν, όχι στα σπίτια, αλλά στην εκκλησία. Η εκκλησία ήταν το κέντρο της ζωής για τον ορθόδοξο χριστιανό κι εκεί είχε νόημα η γιορτή κι ο στολισμός για τον καθένα. Γιορτή με όλους τους εν Χριστώ αδελφούς στην εκκλησία και όχι μόνο με την οικογένεια ή λίγους φίλους στο σπίτι, όπως γίνεται σήμερα.

Αυτό διδαχθήκαμε σήμερα μέσα σε αυτήν τη λιτή, αλλά και μεγαλοπρεπή συνάμα, ιερή θεία λειτουργία. Ότι έτσι μόνο έρχεται η κοινωνία με το Θεό. Μέσα από το άνοιγμα και την επικοινωνία με τον άλλον άνθρωπο. Μέσα από τον συνεορτασμό με όλους τους αδελφούς εντός του ναού και όχι με την περιχαράκωση εντός του εγωιστικού εαυτού μας. Άλλωστε είναι πια παράδοση στο μοναστήρι όλες οι γιορτές και ιδιαίτερα οι γιορτές του δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων να εορτάζονται έτσι. Οι ακολουθίες γίνονται βράδυ, δηλαδή τελείται ιερά αγρυπνία και όλοι όσοι εκκλησιάζονται στη μονή γιορτάζουν εκεί και Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά και Θεοφάνεια, όπως ακριβώς ταιριάζει στην ορθόδοξη παράδοση της αγαπητικής συνύπαρξης και του κοινού εορτασμού των μεγάλων γιορτών της πίστεώς μας. Εδώ πραγματικά παίρνει θαυματουργικά σάρκα και οστά η παραπάνω ευχή του αγίου Σωφρονίου, αφού το μοναστήρι γίνεται «ἱερὰ καὶ μεγαλόφωνος τῶν Ὀρθοδόξων πανήγυρις», η οποία «ἀγάλλεται» και τέρπεται ψάλλοντας στο Θεό: «Μέγας εἶ, Κύριε, καὶ θαυμαστὰ τὰ ἔργα σου, καὶ οὐδεὶς λόγος ἐξαρκέσει πρὸς ὕμνον τῶν θαυμασίων σου» (Ευχή αγιασμού των υδάτων).