Το τέταρτο αισθητήριο που παρουσιάζεται, είναι το αισθητήριο της γεύσεωςκαι γενικά του στόματος. Εδώ βρίσκουμε στ’ αλήθεια ένα πολύ μεγάλο εμπόρευμα! Γιατί αυτό το αισθητήριο, μοιάζει μ’ εκείνο το μεγάλο χάσμα που ανοίχθηκε ξαφνικά στον τόπο της Ρώμης και ήταν τόσο βαθύ, που όση ύλη και αν έριχνε κανείς βυθιζόταν ολόκληρη και ποτέ δεν το γέμιζε, όπως γράφουν οι ιστορικοί˙ γιατί αυτό το αισθητήριο είναι ένας κόλπος τόσο πλατύς, που χωρά όσα εδώδιμα εξάγει η γη και η θάλασσα˙ είναι ακόμα σαν τρύπιο πιθάρι, κατά τον Γρηγόριο Νύσσης, το οποίο συνέχεια γεμίζει και πάντα μένει άδειο˙ και με μία λέξι είναι ακόρεστος Άδης.
Αυτό το αισθητήριο, αν και είναι τέταρτο στη σειρά, λόγω της δύναμής του, εγώ το ονομάζω πρώτιστο όλων των άλλων. Γι’ αυτό, κλείσε έξω από αυτή τη μεγάλη πύλη των αισθήσεών σου τις πολυποίκιλες τροφές έξω τα πλούσια τραπεζώματα˙ τις νοστιμιές των μαγείρων˙ τις τρυφές και τις σπατάλες γιατί για ποιόν άλλο λόγο επενοήθηκαν αυτά; Βέβαια δε μπορείς να πης ότι επενοήθηκαν για κάποια βασική ανάγκη και συντήρησι του σώματος, αλλά μόνο για την επικατάρατη ηδονή του λαιμού. Και τί προξενούν αυτού του είδους οι ποικίλες τροφές;
Βέβαια κανένα αγαθό παρά μόνο πάθη και κακίες της ψυχής και του σώματος. «Η λιχουδιά», ο κορεσμός, η λαιμαργία είναι τα πρώτα τους αποτελέσματα. Να προχωρήσω βαθύτερα; Η μέθη, η αρπαγή, η παχυσαρκία, η ποδάγρα, η παραλυσία˙ να προχωρήσω ακόμη βαθύτερα; Η πορνεία, η αρσενοκοιτία, και γενικά όλα σχεδόν τα σαρκικά και παράλογα πάθη που υποκινούνται από την κοιλιά, αυτά είναι οι πονηροί καρποί της τρυφής.Γι’ αυτό και ο θείος Γρηγόριος Νύσσης έτσι λέει για τη γεύσι: «Η απόλαυσι μέσω της γεύσεως θα μπορούσε να πη κανείς πως είναι η μητέρα όλων των κακών˙ γιατί ποιος δεν γνωρίζει ότι ρίζα σχεδόν όλων των πλημμελημάτων του βίου είναι η ασχολία με το λαιμό; Γιατί απ’ αυτόν εξαρτάται η τρυφή, η μέθη, η λαιμαργία, η ασωτία σχετικά με τη δίαιτα, η πληθώρα, ο κορεσμός, τα συμπόσια, η κτηνώδης και παράλογη τάσι για τα πάθη της ατιμίας». (Τόμ. Α’ Λόγ. ε’ εις το Πάτερ ημών). Και αυτό είναι φανερό από τους Σοδομίτες, οι οποίοι υπέπεσαν σ’ εκείνα τα μιαρά πάθη, γιατί έκαναν σπατάλες και ζούσαν στην ακολασία. Ο θείος Ιεζεκιήλ λέει: «Η υπερηφάνεια ήταν το βασικό αμάρτημα και η κύρια παρανομία των Σοδόμων, της πόλεως αυτής που είναι αδελφή σου. Ζούσαν μέσα στην αφθονία των τροφών και έπλεαν στο κρασί και ασώτευαν, αυτή και οι πόλεις που ήσαν γύρω της» (Ιεζ. 16, 49)˙ αλλά είναι φανερό και από τους Ισραηλίτες, οι οποίοι μετά το φαγητό και το πιοτό, λέει η θεία Γραφή τότε «Ανέστησαν παίζειν» (Έξ. 32, 6). Τι σημαίνει όμως το «παίζειν», σύμφωνα με τον Κύριλλο Αλεξανδρείας, δες στην τυπωμένη σειρά του πρώτου τόμου της Οκτατεύχου˙ και είναι φανερό και από τα λόγια του Αποστόλου, ο οποίος μαζί με τα γλέντια και τα μεθύσια, δηλαδή, τις τρυφές και τα φαγοπότια συγκαταλέγει και τις ασέλγειες και τις πορνείες γιατί αφού είπε «όχι με συμπόσια και μεθύσια», αμέσως συμπληρώνει, «μη κοίταις και ασελγείαις» (Ρωμ. 13,13), όπως ερμήνευσε το ρητό αυτό ο Θεολόγος Γρηγόριος λέγοντας: «Να μη συμποσιάζεστε και μεθάτε γιατί αυτά ξέρω ότι είναι ενωμένα με τις ακολασίες και τις ασέλγειες» (Εφ. 5, 18) (Λόγ. εις τα γενέθλια). Ταιριάζει σ’ αυτό και εκείνο που είπε ένας από τους όσιους γέροντες, ότι αν ο Ναβουζαρδάν, ο αρχιμάγειρας του Ναβουχοδονόσορος, δεν ερχόταν στα Ιεροσόλυμα, ο οίκος του Κυρίου δεν θα είχε καή. «Αυτό σημαίνει ότι αν δεν εισέλθη στην ψυχή η ανάπαυσι της λαιμαργίας, ο νους δεν θα υποκύψη στον πόλεμο του εχθρού» (Εις το Γεροντικόν).
Η τρυφή απομακρύνει από την ευσέβεια και βλάπτει ιδιαίτερα τους νέους
Αλλά τι τα λέω αυτά; Η τρυφή απομάκρυνε και την ίδια την ευσέβεια. Και το φανερώνουν από παλιά οι Ισραηλίτες για τους οποίους είχε λεχθή λιπάνθηκε, πάχυνε, έγινε αλαζόνας και εγκατέλειψε τον Θεό και δημιουργό του» (Δευτ. 32, 15). Μετά από αυτούς εκείνοι για τους οποίους αναφέρει ο θείος Απόστολος στην προς Φιλιππισίους επιστολή, ονομάζοντάς τους εχθρού του σταυρού. Ποιοι είναι αυτοί, Παύλε; «Εκείνοι», λέει, «που ο Θεός τους είναι η κοιλιά και καυχιούνται για την καταισχύνη τους» (Φιλιπ. 3, 19). Και τώρα στην εποχή μας είναι αυτοί που έγιναν ολοκληρωτικά για την τρυφή του λαιμού και όλοι σχεδόν οι λεγόμενοι φυσικοί και οι άθεοι.1 Όλους βέβαια, χωρίς καμμιά εξαίρεσι, τους βλάπτει η τρυφή, αλλά περισσότερο τους νέους και ο λόγος φυσικά είναι φανερός ο νέος είναι από τη φύσι του θερμός και επειδή είναι πυρ, όταν προσλάβη και την ύλη της λιπαρότητας των φαγητών, τι γίνεται τότε; Από τα παχειά φαγητά γίνονται οι παχειοί χυλοί˙ απ’ αυτούς κατόπιν οι παχειοί χυμοί και το παχύ αίμα˙ και από αυτό οι παχειές σάρκες, από τις οποίες γίνεται η πληθώρα σπέρματος και από εκείνο οι βίαιοι ερεθισμοί, και από όλα αυτά γίνεται τότε το ταλαίπωρο σώμα μία φλόγα και ένα καμίνι Βαβυλωνιακό. Εάν το θηρίο του νεανικού σώματος είναι καθαυτό αδάμαστο και με την έλλειψι τροφής, ποιά άραγε αγριότητα προσλαμβάνει όταν χορτάση; Την γνωρίζουν οι νέοι που δοκιμάζουν με την πείρα καθημερινά τις ορμές τους. Γι’ αυτό ο Θεολόγος Γρηγόριος είπε: «Η ταλαιπωρία είναι αρκετή στο σώμα. Γιατί πρέπει να δώσουμε περισσότερη ύλη στη φλόγα, παρά άφθονη τροφή στο λογισμό; «Λόγ. εις την Πεντηκοστήν), και ο Σολομών λέει: «Δεν συμφέρει στον άφρονα η τρυφή». (Παρ. 19, 10), και ο μέγας Βασίλειοςονομάζει τη σάρκα του νέου ασύνετη. Γιατί ερμηνεύοντας το ρητό του Σολομώντα: «Ου συμφέρει άφρονι τρυφή» έτσι, λέει: «Τι είναι πιο ασύνετο από την καλοπεριποιημένη σάρκα και την ασυγκράτητη νεότητα;» Εάν όμως δεν μπορής να κόψης τελείως τα λιπαρά φαγητά, φρόντιζε τουλάχιστον να τρως μία φορά τη μέρα, καθώς πολλοί αρχιερείς αλλά και κοσμικοί άρχοντες τηρούν αυτό το πρόγραμμα˙ γιατί μ’ αυτόν τον τρόπο και το σώμα γίνεται ελαφρύτερο και υγιεινό και ο νους καθαρότερος και πιο άξιος στο να προχωρά στα θεία νοήματα˙ αλλά τότε σε παρακαλώ να μην παραχορταίνης.
Υποσημείωση:
1. Γιατί όμως η τρυφή και τα φαγοπότια σπρώχνουν τους ανθρώπους στα παράλογα πάθη της σάρκας και στην αθεΐα και την ασέβεια; Γιατί οι αναθυμιάσεις και οι καπνοί που εκπέμπουν από την τρυφή, όχι μόνο εμποδίζουν σαν σύννεφα τον υπερφυσικό φωτισμό του Αγίου Πνεύματος και τον διώχνουν από τον νου, αλλά σκοτίζουν και τη φυσική κρίσι του λογικού και καθιστούν τον ταλαίπωρο άνθρωπο σαν άλογο ζώο που ορμά στις κτηνώδεις επιθυμίες. Αυτό βεβαιώνει αφ’ ενός ο μέγας Βασίλειοςλέγοντας: «Οι εκπεμπόμενες νεφελώδεις αναθυμιάσεις από τις λιπαρές τροφές, διακόπτουν σαν πυκνό νέφος τις εκλάμψεις του Αγίου Πνεύματος στον νου» (Λόγ. α’ περί νηστείας)˙ αφ’ ετέρου ο θείος Κύριλλος Αλεξανδρείας λέγοντας «Κάθε κοσμική τρυφή έχει μεν γλυκειά την άμεση γεύσι, συσκοτίζει και μεθά φοβερά αυτόν που την δέχεται (Τόμ. β’ της Οκτατεύχ. Σελ. 918). Πού είσθε λοιπόν τώρα εσείς που ανοηταίνετε και φλυαρείτε λέγοντας: Και τι κακό είναι το να φάη κανείς και να πιή; Τα φαγητά και τα ποτά δεν είναι αμαρτία. Ο Θεός δεν τιμωρεί τον άνθρωπο λόγω του φαγητού και του ποτού και άλλα παρόμοια. Μάθετε όμως από τα παραπάνω πόσο ανόητοι είστε και άσκοπα ομιλείτε εσείς που τα λέτε αυτά, σ’ όποια τάξι και βαθμό και αν ανήκετε και διδαχθήτε την αλήθεια, ότι δηλαδή όλα τα κακά γεννιούνται από την τρυφή και την κοιλιοδουλεία. Και σταματήστε στο εξής να χρησιμοποιήτε τέτοιες προφάσεις, τις οποίες ξέρω ότι τις εφευρίσκετε για να παρηγορήτε τη συνείδησί σας, η οποία σας ελέγχει γιατί δεν πράττετε σωστά. Αυτά όμως σας κλείνουν τη θύρα της μετανοίας και δεν σας αφήνουν να μετανοήσετε. Αρχίστε λοιπόν στο εξής να κατηγορήτε και να μέμφεσθε τον εαυτό σας, γιατί αυτή η αυτοκατηγορία όχι μόνο είναι καθαυτή μέρος της μετάνοιας και της σωτηρίας, όπως λέει ο θείος Τιμόθεος Αλεξανδρείας(καν. ιζ’), αλλά κάποτε μπορεί να σας οδηγήση στην αποχή της τρυφής και στην αληθινή και έμπρακτη μετάνοια.
[Από το βιβλίο: “Συμβουλευτικό Εγχειρίδιο ή περί φυλακής των πέντε αισθήσεων”, του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου. Εκδότης: Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου, Νέα Σκήτη, Αγίου Ορους. Μάιος 2013. Επιμέλεια: Ιερομόναχος Βενέδικτος (Αγιορείτης)]
.
(Πηγή: orp.gr, Η/Υ επιμέλεια: Σοφίας Μερκούρη)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου