Ορθοδοξία και «λαϊκό» κράτος

Κείμενο του κ. Κ. Χολέβα, πολιτικού επιστήμονος, σχετικά με την σχέση Εκκλησίας και Κράτους.

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ «ΛΑΪΚΟ» ΚΡΑΤΟΣ

Κατά τις άγιες ημέρες των Χριστουγέννων αρκετοί Έλληνες συνηθίζουν να αξιοποιούν τον χρόνο των αργιών για να διαβάσουν ένα βιβλίο της αρεσκείας τους. Αν με ρωτήσετε, λοιπόν, τι αξιόλογο διάβασα αυτές τις ημέρες, θα σας απαντήσω ότι αυτό που μου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση δεν ήταν ένα βιβλίο, αλλά το αφιέρωμα ενός περιοδικού.

Αναφέρομαι στο μηνιαίο περιοδικό Ελευθερίας και Γλώσσας, όπως δηλώνει, την γνωστή ΕΥΘΥΝΗ, που επιμελείται ο διακεκριμένος λόγιος Κώστας Τσιρόπουλος. Στο τεύχος Δεκεμβρίου 2004 υπάρχει ένα πολύ χρήσιμο και επίκαιρο αφιέρωμα στο μύθο του «Λαϊκού Κράτους», δηλαδή στην άποψη που καλλιεργήθηκε μετά την Γαλλική Επανάσταση ότι η θρησκεία πρέπει να έχει περιθωριακό ρόλο και η Εκκλησία να αντιμετωπίζεται σαν ένα ιδιωτικό σωματείο.

Η ιστορική πραγματικότητα και η άποψη της πλειοψηφίας στη χώρα μας διαφέρει κατά πολύ από τις γαλλικές εμπειρίες και η Ορθοδοξία γίνεται ευρέως αποδεκτή ως ένα από τα θεμελιώδη συστατικά της εθνικής μας ταυτότητας. Ακόμη και ο σοβαρός μαρξιστής ιστορικός Νίκος Σβορώνος είχε την επιστημονική εντιμότητα να αποδεχθεί αυτό τον ιστορικό ρόλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Τούτο φαίνεται και από ένα μέχρι τώρα αδημοσίευτο δοκίμιό του, το οποίο εξεδόθη προσφάτως από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ με τον τίτλο «Το Ελληνικό Έθνος».

Επειδή, όμως, από μερικούς Έλληνες πολιτικούς και διανοουμένους ακούονται κατά καιρούς απόψεις που προσεγγίζουν προς το λεγόμενο «Λαϊκό» Κράτος καλό είναι να

παραθέσουμε δύο ενδιαφέροντα επιχειρήματα από το εν λόγω τεύχος της ΕΥΘΥΝΗΣ.

Στο κείμενο που συνεισφέρει ο επίτιμος Αντιπρόεδρος του Σ.τ.Ε. Τάσος Μαρίνος υπάρχουν και οι εξής πολύ χρήσιμες επισημάνσεις: «Το λαϊκό Κράτος της Γαλλίας έχει τις ρίζες του αφ’ ενός μεν στις άσχημες αναμνήσεις και εμπειρίες, τις οποίες είχε ο γαλλικός λαός από τις επεμβάσεις της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, ιδίως κατά την προ της Γαλλικής Επαναστάσεως περίοδον, και γι’ αυτό η μεγάλη αυτή επανάσταση θέλοντας να κτυπήσει τον κλήρον εκτύπησε την θρησκεία γενικώς, υιοθετήσασα μάλιστα την λατρεία όχι του Θεού αλλά αορίστως του Υπερτάτου Όντος, αφ’ ετέρου δε στα αριστερά κηρύγματα των αρχών του 20ού αιώνος… Στις πιο πάνω χαρακτηριστικές περιπτώσεις υπήρξε, λόγω των κρατουσών τότε κατά περίπτωση ειδικών συνθηκών, αποχρών λόγος θεσπίσεως «λαϊκού» κράτους. Με άλλα λόγια, εάν δεν συντρέχει κάποιος αποχρών λόγος το λαϊκό κράτος δεν έχει δικαιολογία θεσπίσεως, εάν δε έχει θεσπισθεί και εκλείψουν οι δικαιολογούσες αυτό συνθήκες, δεν έχει πλέον λόγον διατηρήσεώς του, όπως συνέβη π.χ. στις χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού».

Η τελευταία επισήμανση του κ. Τάσου Μαρίνου επαληθεύεται από την είδηση της 24^ης Δεκεμβρίου 2004, ότι δηλαδή η Ρωσική Βουλή κατήργησε την επέτειο της Οκτωβριανής Επαναστάσεως που γιορταζόταν στις 7 Νοεμβρίου (διότι το 1917 ίσχυε το παλαιό ημερολόγιο) και στη θέση της καθιέρωσε μία νέα εθνική εορτή, την 4^η Νοεμβρίου. Η επέτειος αυτή, η οποία προτάθηκε από την Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, συμβολίζει την απόκρουση της πολωνικής επιθέσεως στις αρχές του 17ου αιώνος. Η μαρξιστική – λενινιστική ιδεολογία κατέρρευσε πλήρως στη Ρωσία, ενώ η Ορθόδοξη Πίστη επεβίωσε και ισχυροποιείται!

Από το αφιέρωμα του περιοδικού ΕΥΘΥΝΗ επιλέγω ακόμη ένα απόσπασμα, γραμμένο από την έγκριτη γραφίδα του Κώστα Τσιρόπουλου: «Και λησμονεί η Δυτική Ευρώπη πως το «λαϊκό» Κράτος της συνιστά τον καρπό μιας δεινής, αποσβολωτικής κρίσης των δικών της κοινωνιών και όχι «κατόρθωμα» ελευθερίας. Είναι αποτέλεσμα αποτυχίας στην επιτέλεση του ιερού καθήκοντος της αρμονίας που δεσπόζει σε ισορροπημένες ανθρώπινες κοινωνίες, σε κράτη με οργανική υγεία. Επομένως, αποτελεί δείγμα προς αποφυγήν και απόρριψιν, λάθος της Ιστορίας και προσπάθεια κολόβωσης του ανθρωπίνου όντος» .

Στην Γαλλία εφέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ψήφιση του ισχύοντος νόμου περί «λαϊκού» - αθρήσκου Κράτους και ήδη ακούγονται φωνές για κατάργηση του νόμου αυτού. Μία τέτοια φωνή προέρχεται από τον αρχηγό της Κεντροδεξιάς, το Νικολά Σαρκοζί.

Και εν πάση περιπτώσει καλό είναι να θυμόμαστε ότι η γαλλική εμπειρία διαφέρει τελείως από την ελληνική. Οι Γάλλοι απέκτησαν την ελευθερία τους πολεμώντας κατά της Εκκλησίας τους, ενώ οι πρόγονοί μας απέκτησαν ελεύθερο κράτος αγωνιζόμενοι μαζί με την Εκκλησία και εμπνεόμενοι από τη Ορθόδοξη Πίστη. Ας μη συγκρίνουμε, λοιπόν, τα ανόμοια.

Καλή Χρονιά!

Κωνσταντίνος Χολέβας
Πολιτικός Επιστήμων

http://www.xfe.gr