Ὁ Διάκονος τό «Δεηθῶμεν» τό λέει πρῶτα γιά τόν Ἱερέα, καί φυσικά γιά τόν Λαόν — «Τό γάρ, ∆εηθῶμεν, οὐ τοῖς Ἱερεῦσι λέγεται μόνον, ἀλλά καί τοῖς εἰς τόν Λαόν συντελοῦσιν», Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος
Παν. Δ. Παπαδημητρίου, αʹ ἔκδοσις, 22/7/20241
Ὅτι παράλληλα, ταυτόχρονα, ὁ Ἱερεὺς προσεύχεται μυστικῶς τὴν Ἱερατική του Εὐχή,2καὶ ὁ Διάκονος ἐκφώνως τὴν διά Προσφωνήσεως Εὐχή πρός τόν πιστόν Λαόν, ὑποστηρίζεται ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα χειρόγραφα, καὶ ἀπὸ τὸ ἀρχαιότερο σωζόμενο Λειτουργικό χειρόγραφο (8ος αἰ.), τὸ ἀντίγρα φο Κωνσταντινουπολίτικου Ἐπισκοπικοῦ Εὐχολογίου, Barb. Gr. 336, ποὺ λένε στὶς διατάξεις τους, καὶ ἔχουμε ἀναλύσει ἐκτενῶς σὲ ἄρθρο μας μὲ πλῆθος ἀναφορῶν:
Ὁ Ἰωάννης Φουντούλης δυστυχῶς συκοφαντεῖ αὐτὴν τὴν ἀναγραφὴ τῶν ἀρχαίων πρώτων χειρογράφων Εὐχολογίων ποὺ σώζονται ἕως καί 1200 ἔτη πρίν (!), ὡς τάχα φθορά,4ἐνῷ αὐτὴ εἶναι
1 Ἀνάτυπον, ἐκ τοῦ ἄρθρου μας: «Εὐχές τῶν Κατηχουμένων (Εὐχές διά Προσφωνήσεως, Συναπτές)· Πόσοι προσεύχονται παράλληλα καί ταυτόχρονα; Ἀναφορές Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, καί περί Προσευχῆς στήν Λειτουργία», [ΠΠ15].
2 Ὁ Παναγιώτης Ν. Τρεμπέλας (γιὰ τὶς Εὐχὲς τῶν Ἀντιφώνων βέβαια) λέει: «ἑκάστη εὐχή ἀνεγινώσκετο πιθανότατα, ὡς καί σήμερον, κατά τήν διάρκειαν τῆς συναπτῆς», Παν. Ν. Τρεμπέλα, Αἱ Τρεῖς Λειτουργίαι – κατὰ τοὺς ἐν Ἀθήναις κώδικας, ἐκδ. Σωτήρ, 1997, σ. 27. Συναπτές, εἶναι οἱ διὰ Προσφωνήσεως Εὐχές τοῦ Διακόνου.
3 Βλ. τὸ ἄρθρο μας· Ποιοῦντος τοῦ Διακόνου τὴν Εὐχήν, ὁ Ἱερεὺς ἐπεύχεται τὴν Εὐχήν, [PDF]. 4 Τό ὀρθόδοξον κριτήριον τῆς Λειτουργικῆς Παραδόσεως εἶναι τὸ τοῦ Συνοδικοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας: «Ἡ Ἐκκλη σία ὡς παρέλαβεν». Αὐτὸ ποὺ ὁ Φουντούλης καλεῖ τάχα φθορά, φυσικά δὲν εἶναι φθορά, ἀλλὰ εἶναι ἡ ὄντως ἀρχαία Παράδοσις, ποὺ παρελήφθη, ἔφτασε ζῶσα ὡς τὶς ἡμέρες μας, καὶ ποὺ ὑπῆρχε ἀκόμη καὶ στὴν ἐποχή τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου καὶ φυσικά πρίν ἀπὸ αὐτόν. Εἶναι δυνατόν, ἡ συγκεκριμένη τάξις τῶν ἀρχαίων Λειτουργικῶν Χειρογράφων Εὐχολογίων, ἀκόμη καὶ τοῦ ἀρχαιότερου σωζόμενου Λειτουργικοῦ Χειρογράφου, ἀντιγράφου Ἐπισκοπικοῦ Κωνσταντινουπολίτικου Εὐχολογίου, νὰ συκοφαντεῖται ὡς φθορά, 1200 χρόνια μετά
1
Παν. Δ. Παπαδημητρίου, 22/7/2024
ἡ ὄντως ἀρχαία Παράδοσις (!), ποὺ ἀργότερα θὰ δοῦμε καταγράφεται ἀκόμη καί 1600 ἔτη πρίν, ἀπὸ τὸν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο.
Λέει ἀκριβῶς ὁ Φουντούλης: «Βαθμηδὸν ὅμως οἱ διακονικὲς αἰτήσεις ἀναπτύσσονται, ἐνῷ παράλληλα ἄρχίζει νὰ ἐπικρατεῖ ἡ μυστικῶς ἀνάγνωση τῶν Εὐχῶν. Ἔτσι, ἐνῷ ὁ διάκονος λέγει τά αἰτήματα τῆς προσευχῆς, ὁ ἱερεύς ταυτοχρόνως λέγει τὴν εὐχὴ καί μένει μόνον ἡ ἐκφώνηση γιὰ νὰ κατακλείσει εὐχή καὶ διακονικά συγχρόνως. Ἤδη σὲ δύο σημεῖα τῶν λειτουργιῶν τοῦ Μ. Βασι λείου καὶ τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου κατὰ τὸ Βαρβερινὸ Εὐχολόγιο 336 ἔχουμε τὶς πρῶτες μαρτυρίες
γιὰ τὴ φθορὰ [sic] αὐτή.4 Τὰ διακονικὰ δὲν περιέχονται στὸ κείμενο τῶν λειτουργιῶν, ἀλλὰ στὴν εὐχή πρὸ τοῦ Πάτερ ἡμῶν καὶ στὴν εὐχή «μετὰ τὸ πάντας μεταλαβεῖν» μαρτυρεῖται ὅτι, ἐνῷ ὁ διάκονος ἔλεγε τὴν «εὐχὴν» (τὴ συναπτή του δηλαδή), ὁ ἱερεύς «ἐπεύχεται»: «Καὶ τοῦ διακόνου ποιοῦντος τὴν μέσην εὐχήν, ἐπεύχεται ὁ ἱερεύς· “Ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ Θεὸς τοῦ σώζειν...”», «Καὶ μετὰ τὸ πάντας μεταλαβεῖν, λέγοντος τοῦ διακόνου τὴν εὐχήν, ἐπεύχεται ὁ ἱερεύς· “Εὐχαριστοῦμέν σοι...”». Πιό χαρακτηριστικὴ εἶναι ἡ περίπτωση τῶν διακονικῶν καὶ τῆς εὐχῆς πρὸ τοῦ Πάτερ ἡμῶν στὴ λειτουργία τοῦ Χρυσοστόμου: « Ὁ διάκονος· “Πάντων τῶν ἁγίων”. Ὁ ἱερεύς μυστικῶς· “Σοὶ παρακατατιθέμεθα...”. Ὁ διάκονος· “Ἀντιλαβοῦ. Τὴν ἡμέραν πᾶσαν.” Ὁ ἱερεύς· “Καὶ κατα ξίωσον ἡμᾶς... .”» ».5
Ὅμως ἡ ὄντως ἀρχαία Παράδοσις ποὺ προαναφέραμε ὑποστηρίζεται ἐκκωφαντικῶς καὶ ἀπὸ τὸν Ἅγιό μας Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο, Ἀρχιεπίσκοπο (Πατριάρχη μὲ τὰ σημερινά δεδομένα) Κωνσταντινουπόλεως, εἰς ἀναίρεσιν τοῦ Ἰωάννου Φουντούλη, ὅπου λέει ὁ Ἅγιος:6
(!), ὅταν περάσανε τόσοι αἰώνες στήν Ὀρθοδοξία, ὅταν δὲν ὑπάρχουν οὔτε τὰ ἀμέσως ἀρχαιότερα αὐτοῦ Εὐχολόγια πρός σύγκρισιν; Καὶ θὰ δοῦμε παρακάτω, ὅτι ὄντως ἔσφαλλε ὁ Φουντούλης, καθότι θὰ δοῦμε ὅτι καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, 400 ἔτη πρό τοῦ Βαρβερινοῦ κώδικος (!) ἀναφέρει αὐτήν τὴν τάξιν, πού φυσικά ἦταν στὴν Ἐκκλησία καί πρίν ἀπό τόν Ἅγιον!
5Ἰωάννου Μ. Φουντούλη, Ἀπαντήσεις εἰς Λειτουργικὰς ἀπορίας, δʹ τόμος, ἔκδ. αʹ, Ἀποστολικὴ Διακονία 1994, #410, σ. 29.
6[PG 61, 399].
2
Ὁ Διάκονος τό «Δεηθῶμεν» τό λέει πρῶτα γιά τόν Ἱερέα, καί φυσικά γιά τόν Λαόν ...
Καὶ αὐτὸ παραβλέπεται ἀπὸ τόν Ἰωάννη Φουντούλη, ποὺ θεωρεῖ ἐσφαλμένως ὅτι οἱ Συναπτές (τὰ Διακονικά) ἀπευθύνονται μόνον πρὸς τὸν πιστόν Λαόν,7καὶ ἕνα δεύτερο σφάλμα (βλ. καὶ παραπάνω), εἶναι νὰ θεωρεῖ τὴν Εὐχὴ τοῦ Ἱερέως ὅτι τάχα λέγεται μετὰ τὴν τοῦ Διακόνου (τὴν θεωρεῖ ἐν σειρᾷ, στὴν σειρά, καὶ ὄχι παράλληλα-ταυτόχρονα ὅπως εἶναι τὸ σωστό, ὅπως ἔχει ἡ ἀρ
χαία παράδοσις). Θεωρεῖ ὅτι ἡ διὰ Προσφωνήσεως Εὐχὴ τοῦ Διακόνου «εἰσάγει», εἶναι εἰσαγωγή τῶν Ἱερατικῶν Εὐχῶν,8τὸ ὁποῖον εἶναι αὐθαίρετος, λανθασμένη καὶ ἀντι-παραδοσιακή ἀντίληψις.
«Τὸ γὰρ, ∆εηθῶμεν, οὐ τοῖς ἱερεῦσι λέγεται μόνον, ἀλλὰ καὶ τοῖς εἰς τὸν λαὸν συντελοῦσιν». «Ποιοῦντος τοῦ Διακόνου τὴν Εὐχήν, ὁ Ἱερεὺς ἐπεύχεται τὴν Εὐχήν.»
Γιά περισσότερες λεπτομέρειες, βλ. τά ἄρθρα μας, [ΠΠ15], [ΠΠ8].
Σχετικά μας ἄρθρα
(διαθέσιμα εἰς τό Ἀναλόγιον9, καὶ εἰς τό Academia10):
[ΠΠ1] Πῶς ἐτέλεσε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς τὴν «θείαν Εὐχαριστίαν» εἰς τὸν Μυστικὸν Δείπνον, μυστικῶς ἢ εἰς ἐπήκοον;, [PDF], [PDF], 2/12/2020.
[ΠΠ2] Τὰ τρία Ἀμήν (Ἀμήν, ἀμήν, ἀμήν) εἰς τὴν μυστικὴν στιγμὴν τῆς εὐλογήσεως τοῦ Ἁγίου Ἄρτου καὶ τοῦ Ἁγίου Ποτηρίου, [PDF], [PDF], 8/11/2020 (27/10/20).
[ΠΠ3] Ἐπιτρέπεται ἡ Γονυκλισία τὶς Κυριακές; [PDF], [PDF], 2004/5.
[ΠΠ4] Διάταξις τῆς Θείας Λειτουργίας 1334, Ἁγίου Φιλοθέου, V.480 [ΔΘΛ], [PDF], [PDF], πρόχειρον, 23/11/2020.
[ΠΠ5] Διάταξις τῆς Πατριαρχικῆς Λειτουργίας 1386 (Ἁγία Σοφία), παρὰ τοῦ πρωτονοταρίου τῆς Ἁγίας Σοφίας, διακ. Δημητρίου Γεμιστοῦ, V.135 [ΔΘΛ], [PDF], [PDF], πρόχειρον, 22/11/2020. [ΠΠ6] Σύγχρονοι (Ἅγιοι) Γέροντες καὶ οἱ Μυστικὲς Εὐχές, [PDF], [PDF], 8/2/2022. [ΠΠ7] Ὁ ΙΘʹ Κανὼν τῆς Συνόδου τῆς Λαοδικείας (364), καὶ ἡ ἀνάγνωσις τῶν Λειτουργικῶν Εὐχῶν, [PDF], [PDF], 3/4/2022.
[ΠΠ8] Ποιοῦντος τοῦ Διακόνου τὴν Εὐχήν, ὁ Ἱερεὺς ἐπεύχεται τὴν Εὐχήν, [PDF], [PDF], 30/10/2022. [ΠΠ9] Εὐχή διά Προσφωνήσεως (Διακονικά), [PDF], [PDF], 5/12/ 2022.
7Ἰωάννου Μ. Φουντούλη, Ἀπαντήσεις εἰς Λειτουργικὰς ἀπορίας, εʹ τόμος, ἔκδ. αʹ, ἈποστολικὴΔιακονία 2003, #558, σ. 222.
8Ἰωάννου Μ. Φουντούλη, Ἀπαντήσεις εἰς Λειτουργικὰς ἀπορίας, εʹ τόμος, ὅ.π., #571, σσ. 282, 284. 9 analogion.gr/typikon/liturgy-articles.
10 independent.academia.edu/ΠΔΠ/Liturgical.
3
Παν. Δ. Παπαδημητρίου, 22/7/2024
[ΠΠ10]Ἱερατικόν Συλλείτουργον - σύγκρισις διατάξεων, Ἱερατικῶν, καὶ σχόλια, [PDF], [PDF], 21/12/2022.
[ΠΠ11]Ἀνάλυσις τῶν Παλαιοχριστιανικῶν Βασιλικῶν (Ναῶν) τοῦ Δʹ αἰῶνος ἐν Ἑλλάδι, [PDF], 3/2/2024.
[ΠΠ12]Τὸ ἀθέατον τῆς Ἁγίας Τράπεζας, στὴν Κωνσταντινούπολη, στὴν Ἑλλάδα, καὶ ἀπό Ἀνατολή σὲ Δύση, τὴν ὥρα τῆς Ἀναφορᾶς — Τὰς θύρας, τάς θύρας· Ποιὲς θύρες; Τό Ἱερόν Κιβώριον, τά Καταπετάσματα-Παραπετάσματα-Βῆλα, τὸ Φράγμα τοῦ Ἱεροῦ Βήματος, τὸ Φράγμα τοῦ Πρεσβυτερίου (Σολέα), τὸ Σύνθρονον, [PDF], β' ἔκδ. 23/4/2024 (α' ἔκδ. 5/2/2024). Στὴν ἐργασία αὐτὴ ἀναλύουμε ἐκτενῶς καὶ πολλὰ ἐπιμέρους σχετικά θέματα, π.χ.:
i. Κεφ. 5ον, Ὁ διαχωρισμὸς τῶν Φύλων στὸν Ναόν.
ii. Κεφ. 18ον, Τὸ κλείσιμο τῆς Ὡραίας Πύλης τοῦ Ἱεροῦ (τὰ Βημόθυρα καὶ τὸ Καταπέτασμα) στὴν Θεία Λειτουργία στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος.
iii. Κεφ. 19ον, Τό κλείσιμο τῆς Ὡραίας Πύλης τοῦ Ἱεροῦ (τά Βημόθυρα καί τό Καταπέτασμα) στά Ἱερατικά τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας — Σύγκριση, σχόλια.
iv. Κεφ. 77ον, 95ον, Τὸ Καταπέτασμα στὸν Ἅγιο Συμεὼν Ἀρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης (+1429). v. κλπ.
[ΠΠ13]Ἡ ἐξέλιξη τοῦ Καταπετάσματος (Τέμπλου, Εἰκονοστασίου, Φράγματος τοῦ Βήματος) [Βίντεο], 30/4/2024.
[ΠΠ14]Ὅτι τό χαμηλό Τέμπλο κυρίως, καὶ ἡ ἀνοιχτή Ὡραία Πύλη, ἐμποδίζουν τόν πιστόν Λαόν νὰ προσευχηθεῖ, καὶ πόσο κακὸ κάνει στοὺς Ἱερεῖς, [PDF], αʹ ἔκδοσις (v.1.1), 31-30/5/2024. [ΠΠ15] Εὐχές τῶν Κατηχουμένων (Εὐχή διά Προσφωνήσεως, Συναπτή)· Πόσοι προσεύχονται παράλληλα καί ταυτόχρονα; Ἀναφορές Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, καί περί Προσευχῆς στήν Λειτουργία, αʹ ἔκδοσις, 22/7/2024.
Σχετικά Περιληπτικά μας ἄρθρα
(διαθέσιμα εἰς τό Ἀναλόγιον9):
1. Σταματεῖστε τούς Πειραματισμούς στήν Θεία Λατρεία, στήν Θεία Λειτουργία, στό Τυπικόν, αʹ ἔκδοσις, 29/5/2024.
2. Ἀπάντησις στὸν π. Δανιήλ Γ. Αεράκη, γιὰ τὸ «Οὔτε μυστικά, οὔτε ψιθυριστά, οὔτε... ἀνύπαρκτα», αʹ ἔκδοσις, 11/6/2024.
Ο Διάκονος το «Δεηθώμεν» το λέει πρώτα για τον Ιερέα, και φυσικά για τον Λαόν — «Το γαρ, ∆εηθώμεν, ου τοις Ιερεύσι λέγεται μόνον, αλλά και τοις εις τον Λαόν συντελούσιν», Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος
Τέλος, καὶ τῶ Θεῷ
Δόξα πάντων ἕνεκεν
4
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου