«ΜΑΘΗΜΑ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ» ΒΗΜΑ - ΒΗΜΑ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Του Κυριάκου Διαμαντόπουλου
Κάποιος μοναχός έχει πει ότι η Αγιογραφία είναι «Η Τέχνη των Τεχνών». Δεν έχει άδικο! Είναι μεγάλο Χάρισμα από το Θεό, η ικανότητα του να αποτυπώνεις κατ’ ανθρώπινη δυνατότητα, με χρώματα πάνω σε ένα άψυχο αντικείμενο -το ξύλο- την μορφή ακόμη και του Ίδιου του Χριστού, της Θεοτόκου και τόσων άλλων Αγίων και να δίνεις δύναμη και ζωή στο άψυχο ξύλο.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι και τεχνικές ώστε να μπορέσεις να αγιογραφήσεις... Ένας τρόπος αγιογράφησης εικόνων είναι και αυτός παρακάτω που δείχνουμε βήμα – βήμα τα στάδια αγιογράφησης μέχρι και το τελικό αποτέλεσμα, χρησιμοποιώντας ακρυλικά χρώματα. Οι φωτογραφίες συνοδεύονται με συμβουλές για την κατανόηση του τρόπου αγιογράφησης.

Μην ξεχνάμε, ότι κάθε φορά πρίν αγιογραφήσουμε πρέπει να διαβάζουμε την ειδική Προσευχή του αγιογράφου (την οποία προσθέσαμε στο τέλος του άρθρου).

Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, το μάθημα!


Εικόνα 1η

Έχουμε ήδη κάνει ένα σωστό περίγραμα προσώπου. Στην φωτογραφία αυτή  έχουμε δύο χρώματα (στάδια).  Τον προπλασμό  και τα γραψίματα του προσώπου.

Για να φτιάξουμε τον προπλασμο του προσώπου χρησιμοποιούμε τα παρακάτω χρώματα:
~ Ώχρα
~ Κίτρινο νάπολης
~ Κεραμιδι
~ Λίγο πράσινο
~ Λίγο λευκό
(Ένα καλό λευκό ακρυλικό, έχει την ιδιότητα, να συγκρατεί και να δυναμώνει τα υπόλοιπα χρώματα του προπλασμού) Προσοχή όμως στις αναλογίες. Σκοπός είναι να κάνουμε ένα χρώμα που να μην  παραπέμπει σε καμία απόχρωση αλλά να είναι αδιάφορο (βλέπε φωτο). Θέλουμε αδιάφορο χρώμα προπλασμού (να μην κοκκινίζει - να μην πρασινίζει) για να έχουμε την ευχαίρια μετά, να δώσουμε ένα καλό κοκινάδι ή και έναν ωραίο γλυκασμό.

Για να φτιάξουμε τα γραψίματα του προσώπου χρησιμοποιούμε τα παρακάτω χρώματα:
~ Κόκκινο
~Μαύρο
~ Ώχρα
~ Και οπωσδήποτε λίγο προπλασμό, για να μην είναι ξένα το ένα με το άλλο.

Σ’ αυτήν τη φάση γίνεται το σημαντικότερο μέρος του προσώπου. Τα χαρακτηριστικά. Εδώ δίνουμε αυτό που λέμε έκφραση. Αν δεν έχουμε πετύχει την έκφραση με τα γραψίματα, το χρώμα ελάχιστα έχει να συνεισφέρει.

Δουλεύουμε πολύ καλά αυτά τα δύο χρώματα. Στο στάδιο του προπλασμού του προσώπου θα πρέπει να υπάρξει πολύ καλό στρώσιμο του χρώματος.  Ίσως χρειαστεί και 3 χέρια.

Χρησιμοποιούμε το καφε χρώμα (γράψιμο) σαν μολυβι και τον προπλασμό σαν σβήστρα. Κανουμε τα χαρακτηριστικά του προσώπου διορθώνοντας διαρκώς με τον προπλασμό, έως ότου δώσουμε την κατάλληλη έκφραση.
Ίσως χρειαστεί αρκετός χρόνος. Το τελείωμα κάθε στάδιου να είναι τόσο τέλειο, σαν να τελειώνει εκεί η εικόνα μας.

Εικόνα 2η

Αφού έχουμε τελειώσει με τον προπλασμό και το γράψιμο συνεχίζουμε με το Σάρκωμα (βλέπε φωτο).

Για να φτιάξουμε το σάρκωμα χρησιμοποιούμε τα παρακάτω χρώματα:
~ Κίτρινο άαπολης
~ Λιγο κίτρινο καδμίου
~ Λιγο πορτοκαλί (Προσοχή σε αυτό το χρώμα)
~ Λιγο λευκό

Το χρώμα του σαρκώματος που θα βγάλουμε ας είναι λίγο αδιάφορο, παρα να πορτοκαλίζει έντονα. Αν μας ξεφύγει η απόχρωση, πολύ δύσκολα μπορούμε να την επαναφέρουμε.

Τα έντονα χρώματα, όπως το πορτοκαλί και το κίτρινο καδμίου, καλό είναι να χρησιμοποιούνται με μέτρο, για να έχουμε μετά την δυνατότητα, να τα προσθέσουμε μόνο σε μερικά σημεία.

Στην αρχή δεν κάνουμε απόλυτη πινελιά. Τωρα, σε αυτό το στάδιο, μας ενδιαφέρει μόνο να κάνουμε έναν «οδηγό» , που θα υπάρχει σάρκωμα.
Επίσης, σ’ αυτό το στάδιο, η πινελιά είναι οδηγός για το που θα κάνουμε στρογγυλάδα, που κατακόρυφη γραμμή και που οριζόντια. Αυτήν την πινελιά θα ακολουθήσουμε μετά για να αναδείξουμε τους όγκους του προσώπου και την κατεύθυνση των μυών.

Εικόνα 3η

Σε αυτό το στάδιο έχουμε τον Γλυκασμό.

Για να φτιάξουμε τον γλυκασμό χρησιμοποιούμε τα παρακάτω χρώματα:
~ Πράσινο χρωμίου
~ Προπλασμός
~ Λιγο σάρκωμα

Εδώ πρέπει να προσέξουμε πολύ!!! Επειδή ο γλυκασμός είναι ψυχρό χρώμα, γι’ αυτό ακόμα κι αν είναι στην ίδια ένταση με ένα θερμό που είναι δίπλα του, το ψυχρό χρώμα, δηλαδή ο γλυκασμός, μοιάζει να είναι πιο φωτεινό, πιο ανοιχτόχρωμο από το θερμό.
Δεν θέλουμε όμως σε καμία περίπτωση, ο γλυκασμός να είναι πιο ανοιχτός και να μοιάζει σαν γαλάζια λωρίδα στην άκρη του προσώπου. 
Γι’ αυτό, βάζουμε μέσα και λίγο σάρκωμα.  Έτσι, κατά κάποιον τρόπο, το καθιστούμε  λιγότερο ψυχρό.
Συμπερασματικά,  το μείγμα του γλυκασμού να είναι πάντοτε σε χαμηλότερη ένταση από το σάρκωμα (όπως για παράδειγμα το σάρκωμα, είναι σε χαμηλότερη ένταση από ότι το πρώτο φως).
Τον γλυκασμό δεν τον βάζουμε παντού.
Αν υποθέσουμε ότι έχουμε μία πηγή ψυχρού φωτός πλαγίως από δεξιά, τότε μόνο κάποια σημεία φωτίζονται από αυτό το φως.
Και εδώ δεν κάνουμε ολοκληρωμένη δουλειά, παρά ένα υποτυπώδες στρώσιμο χρώματος.

Εικόνα 4η

Τώρα έχουμε το στάδιο για το Κοκκινάδι.

Για να φτιάξουμε το κοκκινάδι  χρησιμοποιούμε τα παρακάτω χρώματα:
~ Κόκκινο καδμίου ανοιχτό
~Σάρκωμα

Στα αριστερά, είναι η σκοτεινή πλευρά (βλέπε φωτο) του προσώπου και μπαίνει το κοκκινάδι που έχει επίσης θέση σκιάς.
Δεν χρησιμοποιούμε οποιοδήποτε κόκκινο. Το κόκκινο καδμίου ανοιχτό, είναι καταλληλότερο επειδή είναι πιο συγγενή με το σάρκωμα.
Όμως στα όρια του προσώπου και στην άκρη της μύτης από την αριστερή πλευρά πάντα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, κόκκινο καδμίου το σκούρο, για να κάνουμε την πιο σκούρα σκιά (μόνο μία γραμμή και όχι απλωμένο χρώμα). Αυτό το σκούρο κόκκινο μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε και στο πάνω βλέφαρο, όπως επίσης και στην γραμμή διαχωρισμού των χειλιών.

Εικόνα 5η

Σε αυτήν τη φάση στρώνουμε λίγο το σάρκωμα και κάνουμε μία καλή αφομοίωση του σαρκώματος με το κοκκινάδι.

Εικόνα 6η

Εδώ στρώνουμε με πολύ προσοχή τον γλυκασμό, έτσι ώστε να είναι το τέλειο υπόστρωμα για το σάρκωμα που θα μπει από επάνω. Το στρώνουμε τόσο καλά ώστε να μην χρειαστεί να γυρίσουμε πίσω για να το διορθώσουμε. Δεν πρέπει να μας  τρομάζει η έντονη απόχρωσή του. Όταν στην επόμενη φάση μπει το σάρκωμα θα ζεστάνει την ψυχρώτητα του πράσινου και απλώς θα φεγγίζει από κάτω, αρκετά πιο θερμό και δεμένο με το σάρκωμα.

Εικόνα 7η

Εδώ αρχίζουμε να στρώνουμε το σάρκωμα χωρίς να βιαζόμαστε. Δουλεύουμε δυνατά εκεί που το σάρκωμα θα είναι συμπαγές και αρκετά αραιωμένο και

σκουπισμένο από το πολύ χρώμα, όσο πλησιάζουμε στον γλυκασμό.

Εικόνα 8η

Εδώ τελειοποιούμε το σάρκωμα.
Με πολύ προσοχή, «καλύπτουμε» τον γλυκσμό, αφήνοντάς τον μόνο να φέγγει από κάτω. Εδώ θέλει πολύ προσοχή!!!
Δεν κάνουμε άλλο μείγμα χρώματος μεταξύ σαρκώματος και γλυκασμού. Χρησιμοποιούμε το ίδιο σάρκωμα αρκετά αραιωμένο με νερό και δουλεύουμε με την άκρη του πινέλου. Πιο δυνατά κοντά στην περιοχή του σαρκώματος και πιο απαλα, σχεδόν στον αέρα το πινέλο, εκεί που υπάρχει ο γλυκασμός.
Αν δεν τελειοποιηθεί δεν πάμε στο επόμενο στάδιο, γιατί αν τελειοποιούμε την καθε φάση εξασφαλίζουμε το τέλειο αποτέλεσμα.

Εικόνα 9η

Τώρα έχουμε το Πρώτο Φώτισμα.
Σε αυτήν την εικόνα έχει χρησιμοποιηθεί σκέτο το Κίτρινο Νάπολης.

Το δουλεύουμε καλά. Εκεί που θα μπούνε οι ψιμιθιές περνάμε ξανά και ξανά. Όσο απομακρυνόμαστε από την περιοχή που θα μπούνε οι ψιμιθιές, δουλεύουμε με αραιωμένο το χρώμα, με την άκρη του πινέλου.

Εικόνα 10η

Εδώ έχουμε το Δεύτερο Φώτισμα.

Για να φτιάξουμε το δεύτερο φώτισμα χρησιμοποιούμε τα παρακάτω χρώματα:
~Κίτρινο νάπολης
~Λευκό

Δουλεύουμε και πάλι δίνοντας βαρύτητα στα σημεία που θα μπούνε οι ψιμιθιές.
Επίσης, σε αυτην τη φάση περνάμε και το δεύτερο πιο σκούρο χρώμα στις σκιές.

Εικόνα 11η

Ήρθε το στάδιο της ψιμιθιάς.
Χρησιμοποιούμε μόνο λευκό.

Πριν όμως βάλουμε τις ψιμιθιές κάνουμε ένα τελευταίο υπόστρωμα. Με λευκό αραιωμένο χρώμα περνάμε ξανά στα σημεία που θα μπούνε οι ψιμιθιές. Ίσως χρειαστεί και δύο και τρία χέρια, όχι λόγω της αραίωσης αλλα της διαφάνειας του ακριλικού.
Κάνουμε τις ψιμιθιές απαλά χωρίς να χρησιμοποιούμε πολύ χρώμα. Μετά περνάμε ακριβώς πάνω από τις ίδιες γραμμές ξανά και ξανά μέχρι να δώσουμε την ένταση της ψιμιθιάς που θέλουμε.
Προσοχή!!!
Η ψιμιθιά είναι λεπτή και αδύναμη στα δύο άκρα της και πολύ δυνατή στο κέντρο της γραμμής. Επίσης σε καμία περίπτωση οι ψιμιθιές δεν πρέπει όλες να είναι στο ίδιο μήκος και στην ίδια ένταση.

Εικόνα 12η

Τελικό αποτέλεσμα!!!


Υ.Γ.
Όλες αυτές οι οδηγίες αφορούν την συγκεκριμένη εικόνα με ακριλικά χρώματα.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αγιογραφήσουμε ένα πρόσωπο. Αυτός εδώ είναι ένας τρόπος. Δεν είναι ο απλούστερος γιατί απαιτεί χρόνο λόγω της διαφάνειας των χρωμάτων, αλλά το αποτέλεσμα είναι απαλό και πολύ όμορφο.

Καλή επιτυχία!!!


http://www.agioritikovima.gr

Διαβάστε και:

Πως Ζωγραφίζουμε Μιά Αγιογραφία-Δεύτερο Στάδιο (video με αγιογράφηση εικόνας του Χριστού)

 

 

Η Ορθόδοξη Εικόνα: Η παράδοση της πίστεως στην εκκλησιαστική τέχνη

Προσευχὴ Ἁγιογράφου

Ἀπὸ τὸ βιβλίο: Ἑρμηνεία τῆς ζωγραφικῆς τέχνης - 

Διονυσίου ἱερομονάχου τοῦ ἐκ Φουρνᾶ Εὐρυτανίας

Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ ἀπερίγραπτος ὑπάρχων τῇ φύσει τῆς Θεότητος καὶ διὰ τὴν σωτηρίαν τοῦ ἀνθρώπου ἐπ᾿ ἐσχάτων ἐκ τῆς Παρθένου καὶ Θεοτόκου Μαρίας ἀφράστως σαρκωθεὶς καὶ ἀξιώσας περιγράφεσθαι· ὁ τὸν ἅγιον χαρακτῆρα τῆς ἀχράντου ὄψεως ἐν τῷ ἁγίῳ μανδηλίῳ τυπώσας καὶ δι᾿ αὐτοῦ τὴν νόσον τοῦ τοπάρχου Αὐγάρου ἰασάμενος καὶ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ φωτίσας εἰς τὴν ἐπίγνωσιν σου τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ ἡμῶν· ὁ διὰ τοῦ Ἁγίου σου Πνεύματος συνετίσας τὸν θεῖον Ἀπόστολόν σου καὶ Εὐαγγελιστὴν Λουκᾶν τὴν μορφὴν τῆς παναμώμου σου Μητρὸς διαγράψαι, φερούσης σε ὡς βρέφος ἐν ταῖς ἀγκάλαις αὐτῆς, καὶ τὸ «Ἡ χάρις τοῦ ἐξ ἐμοῦ τεχθέντος δι᾿ ἐμοῦ μετ᾿ αὐτῶν» εἰπούσης, αὐτὸς Δέσποτα Θεὲ τῶν ὅλων, φώτισον, συνέτισον τὴν ψυχὴν τὴν καρδίαν καὶ τὴν διάνοιαν τοῦ δούλου σου (δεῖνος) καὶ τὰς χεῖρας αὐτοῦ εὔθυνον πρὸς τὸ ἀμέμπτως καὶ ἀρίστως διαγράφειν τὸ εἶδος τῆς ἐμφερείας σου καὶ τῆς παναχράντου σου Μητρὸς καὶ πάντων σου τῶν ἁγίων, εἰς δόξαν σὴν καὶ εἰς φαιδρότητα καὶ ὡραϊσμὸν τῆς ἁγίας σου Ἐκκλησίας καὶ εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν τῶν σχετικῶς αὐτὰς προσκυνούντων καὶ μετ᾿ εὐλαβείας ἀσπαζομένων καὶ τὴν τιμὴν ἐπὶ τὸ πρωτότυπον ἀναφερόντων. Λύτρωσαι δὲ αὐτὸν ἐκ πάσης διαβολικῆς ἐπηρείας προκόπτοντα ἐν πάσαις ταῖς ἐντολαῖς σου πρεσβείαις τῆς παναχράντου Μητρός σου, τοῦ ἁγίου ἐνδόξου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ καὶ πάντων τῶν ἁγίων. Ἀμήν.