Περικοπές στους μισθούς των κληρικών και επιστροφή στους δυο τενεκέδες στάρι;

Του Νίκου Παπαχρήστου

Σήμερα απομένει ένα πολύ μικρό τμήμα από την αρχική εκκλησιαστική περιουσία

Πριν δύο Κυριακές η εφημερίδα «Το Βήμα», στις οικονομικές στήλες της, δημοσίευσε την πληροφορία πως μια από τις προτάσεις που εξετάζει το υπουργείο Οικονομικών είναι η περικοπή κατά 50% των μισθών των κληρικών. Το άλλο μισό της μισθοδοσίας, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, θα αναλάβουν οι κατά τόπους Μητροπόλεις. Η είδηση προκάλεσε συζητήσεις στο εσωτερικό της εκκλησιαστικής διοίκησης. Ιεράρχες και κληρικοί προσπαθούσαν να μάθουν αν ισχύει. Το Συνοδικό μέγαρο και η Αρχιεπισκοπή κράτησαν χαμηλούς τόνους αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι πληροφορίες αυτές δεν έχουν βάση. Την περασμένη Κυριακή, όμως, η εφημερίδα επανήλθε στο θέμα αναφέροντας πως την απόφαση αυτή θα αναλάβει να ανακοινώσει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός.

 

Δεν γνωρίζω τα σχέδια της Κυβέρνησης. Όπως δεν φαίνεται να τα γνωρίζουν και οι περισσότεροι μητροπολίτες με τους οποίους επικοινώνησα. Ουδείς είναι σε θέση να κάνει ασφαλείς εκτιμήσεις.

Διερωτώμαι όμως βάσει ποιων κριτηρίων το υπουργείο Οικονομικών - εφόσον φυσικά επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες - προσανατολίζεται να περικόψει, σε τέτοια έκταση μάλιστα, τον μισθό μιας κατηγορίας μισθοδοτούμενων από το Δημόσιο, δηλαδή των περίπου 10.000 κληρικών.

Μήπως γιατί η Εκκλησία, που είναι ΝΠΔΔ, διαθέτει σημαντική ακίνητη περιουσία;

Στην πραγματικότητα το μεγαλύτερο μέρος αυτής της περιουσίας δημεύτηκε από το Δημόσιο με διαδοχικές δημεύσεις, από την εποχή του Όθωνα μέχρι τα νεότερα χρόνια. Και για την δημευθείσα περιουσία το Δημόσιο ουδέποτε αποζημίωσε την
Εκκλησία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η «ασυνέπεια» του έναντι της Εκκλησίας, το 1952, όταν δεν της κατέβαλε την προβλεπόμενη, από την σχετική Σύμβαση Εκκλησίας - Πολιτείας, για την τεράστια ακίνητη περιουσία της που απαλλοτρίωσε τη χρονιά εκείνη.

Σήμερα απομένει ένα πολύ μικρό τμήμα από την αρχική εκκλησιαστική περιουσία, η οποία συγκεντρώθηκε από τις δωρεές των πιστών μελών της. Αξιοποιήσιμο είναι ένα πολύ μικρό μέρος της. Τα περισσότερα από τα ακίνητα που μπορούν να αξιοποιηθούν παραμένουν «δεσμευμένα» από την Πολιτεία, παρά τις δικαστικές αποφάσεις που δικαιώνουν την Εκκλησία της Ελλάδος. Μάλιστα τα εκκλησιαστικά ΝΠΔΔ καταβάλουν φόρο για την ακίνητη περιουσία τους, ακόμα και για εκείνα τα ακίνητα που παραμένουν «δεσμευμένα» και κατά συνέπεια αναξιοποίητα. Και εδώ θα πρέπει να διευκρινιστεί πως όταν μιλάμε για εκκλησιαστική περιουσία δεν αναφερόμαστε σε κάτι ενιαίο αλλά σε ακίνητα που ανήκουν σε περίπου 6.500 εκκλησιαστικά ΝΠΔΔ με ανεξάρτητη διοίκηση όπως είναι Ιεροί Ναοί, Μητροπόλεις, η Ιερά Σύνοδος, εκκλησιαστικά ιδρύματα κ.α.

Οπότε η διοίκηση της Εκκλησίας, είτε γιατί δεν εφάρμοσε μέχρι τώρα ένα μακρόπνοο επενδυτικό πρόγραμμα είτε γιατί κάποιοι -συνήθως εκτός Εκκλησίας- με περισσή υποκρισία πάντοτε καταδίκαζαν την όποια προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση, δεν έχει αξιοποιήσει την ακίνητη εκκλησιαστική περιουσία με τέτοιο τρόπο ώστε να της αποφέρει υψηλά έσοδα.

Άρα πως θα μπορέσει να καλύψει άμεσα το 50% της μισθοδοσίας των κληρικών; Μήπως από τα αποθεματικά της; Μάλλον δύσκολο αφού μόλις πριν μερικούς μήνες ενημερώθηκε πως ως ΝΠΔΔ οφείλει να έχει κατατεθειμένα τα χρηματικά διαθέσιμά της σε ειδικό λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος έτσι ώστε εκείνη αποκλειστικά να διαχειρίζεται και να επενδύει τα εν λόγω ποσά σε κινητές αξίες του ελληνικού Δημοσίου (π.χ. ομόλογα). Με λίγα λόγια κάθε εκκλησιαστικό ΝΠΔΔ, δηλαδή Ιεροί Ναοί, Μητροπόλεις και η Ιερά Σύνοδος οφείλουν να καταθέσουν τις οικονομίες τους στην Τράπεζα της Ελλάδος.

Μήπως θα εξασφαλίσει τους πόρους από το μετοχικό χαρτοφυλάκιο της;

Η πτώση του Χρηματιστηρίου οδήγησε αναπόφευκτα και στη δραματική μείωση της χρηματιστηριακής αξίας των τραπεζικών μετοχών που διαθέτει η Εκκλησία.

Το ερώτημα λοιπόν παραμένει. Αν η Κυβέρνηση αποφασίσει την περικοπή των μισθών των κληρικών κατά 50% - πέρα από τις μειώσεις που κάνει σε όλους τους μισθοδοτούμενους από το Δημόσιο - πως θα μπορέσει η Εκκλησία να το καλύψει;

Μήπως θα αναλάβει η κάθε ενορία την αποζημίωση των ιερέων της; 

 
Αν δεν πρόκειται για ανέκδοτο τότε είναι εξαιρετικά σαδιστικό να συμβεί κάτι τέτοιο. Δηλαδή σε μια περίοδο όπου οι πολίτες καλούνται να πληρώνουν όλο και περισσότερους φόρους, την ώρα που μειώνονται οι μισθοί τους, που η ανεργία διογκώνεται, η Κυβέρνηση - αν φυσικά επιβεβαιωθούν οι δημοσιογραφικές πληροφορίες που μέχρι σήμερα δεν έχουν διαψευσθεί - θα περικόψει το 50% των μισθών των κληρικών και θα μετακυλήσει εντέχνως την κάλυψη του ποσού αυτού στους πιστούς, δηλαδή και πάλι στους πολίτες.

Και αν υποθέσουμε ότι στις πόλεις όπου διαβιοί το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, άρα και των πιστών, θα καταστεί δυνατή η κάλυψη μέρους της μισθοδοσίας των κληρικών, τι θα συμβεί στην επαρχία; Στα χωριά όπου ζουν ελάχιστοι κάτοικοι και το παγκάρι δεν γεμίζει για να εξασφαλίσει έστω και το 50% του μισθού ενός κληρικού, πως θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα; Μήπως το ΔΝΤ σκέπτεται μαζί με κάποιες δημόσιες υπηρεσίες να ζητήσει να γίνουν συγχωνεύσεις σε ενορίες, να κλείσουν Ναοί και να απολυθούν κληρικοί;

Αλλά αυτό που δεν μπορώ να καταλάβω - αν φυσικά έχουν βάση οι πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας - είναι πως και με ποια νομικά ερείσματα μπορεί να περικοπεί η μισθοδοσία των κληρικών. Μήπως το μέτρο θα αφορά και τις άλλες δύο θρησκευτικές κοινότητες, της μουσουλμανικής και ισραηλιτικής, που αναγνωρίζονται ως ΝΠΔΔ; Θα γίνουν ανάλογες αιφνιδιαστικές περικοπές και σε άλλες ειδικές κατηγορίες μισθοδοτούμενων από το Δημόσιο όπως είναι οι καθηγητές Πανεπιστημίου ή οι Δικαστικοί;

Ο μακαρίτης ο παππούς μου, ο παπά-Νικόλας, διακονούσε ένα πολύ φτωχό χωριό της Μητρόπολης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου. Όλο το βιός του ήταν ένα χωραφάκι που ίσα-ίσα του έδινε λίγα λαχανικά να θρέψει τα 11 στόματα της οικογένειας του. Ήταν και εκείνος ένας μικρός ήρωας της ζωής, ανάμεσα σε χιλιάδες άλλους, ο οποίος ποτέ δεν έλλειψε από το Ναό και τους ενορίτες του, αλλ' ούτε και από την οικογένεια του. Ποιος όμως ήταν ο μισθός του; Κάθε χρόνο μια φορά γυρνούσε τα σπίτια για να λάβει την «λογία», την οικονομική βοήθεια για τον ιερέα του χωριού. Όχι βέβαια σε όλα τα σπίτια, παρά μόνο σε εκείνα που ήξερε ότι είχαν τη δυνατότητα. Και του έδιναν 2 τενεκέδες στάρι η κάθε οικογένεια. Από αυτό το στάρι έβγαζε το πενιχρό εισόδημά του. Ο πατέρας μου με πικρία θυμάται εκείνα τα χρόνια. Ήταν μια διαδικασία ταπεινωτική, μια μορφή ζητείας.

Είναι λοιπόν δυνατόν να σκέπτονται κάποιοι να ανατρέψουν την ζωή των 10.000 κληρικών και των πολυμελών, τις περισσότερες φορές, οικογενειών τους και να τους οδηγήσουν σε καταστάσεις αναξιοπρέπειας και ζητιανιάς; Γιατί φοβούμαι πως εκεί θα οδηγηθούν τα πράγματα. Και αν συμβεί κάτι τέτοιο θα αποτελέσει μια μεγάλη προσβολή για τους λειτουργούς της Εκκλησίας που πάντοτε βρέθηκαν στο πλευρό του χειμαζόμενου λαού.

Άραγε οι εμπνευστές αυτού του σχεδίου θα ήθελαν κάτι τέτοιο; «Κυριακή κοντή γιορτή!». Σύντομα θα ανοίξουν τα χαρτιά τους.

Υ.Γ.1: Σήμερα ο Έβρος και ιδιαίτερα το βόρειο τμήμα του, όπου και διακόνησε ο παππούς μου, βιώνει την οικονομική ερήμωση και την εγκατάλειψη της Πολιτείας. Εργοστάσια δεν υπάρχουν - οι επιδοτήσεις του '80 πήγαν «υπέρ πίστεως» αφού η Πολιτεία στην πράξη δεν στήριξε τις αναπτυξιακές προσπάθειες - ενώ οι νέοι φεύγουν για σπουδές και δεν επιστρέφουν. Οι Ιερείς όμως - με τις οικογένειες τους μένουν εκεί - εξυπηρετώντας τις λατρευτικές ανάγκες των ακριτών της πατρίδας μας.

Υ.Γ.2: Με την ευκαιρία αξίζει να αναφέρω ότι το Βέλγιο, που φυσικά δεν έχει ιστορικούς δεσμούς με την Ορθοδοξία, καταβάλει τους μισθούς των λειτουργών όλων των αναγνωρισμένων θρησκειών - άρα και της τοπικής Ορθοδόξου Εκκλησίας - καθώς επίσης και μέρος των λειτουργικών δαπανών των Ναών όπως για παράδειγμα συνδράμει στον εξοπλισμό τους, ενισχύει τις κοινότητες, βοηθάει ακόμα και στην αγορά αμφίων για τους θρησκευτικούς λειτουργούς.

Υ.Γ.3: Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στους 10.000 κληρικούς συμπεριλαμβάνονται όσοι διακονούν στην Εκκλησία της Ελλάδος, στην ημιαυτόνομη Εκκλησία της Κρήτης, και στις Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου, που υπάγονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, καθώς και όσοι υπηρετούν στο εξωτερικό, αποσπασμένοι στις μητροπόλεις του  Οικουμενικού Πατριαρχείου, και των άλλων πρεσβυγενών  Πατριαρχείων εξυπηρετόντας τις ανάγκες των ομογενών σε διάφορα μέρη του κόσμου.

skai.gr/ 07/06/2011

"Αξιοσημείωτο είναι ότι στο πακέτο των μέτρων εξακολουθούν να βρίσκονται οι προτάσεις για μείωση κατά 50% των μισθών των κληρικών που καταβάλλονται από το Δημόσιο. Η τρόικα προτείνει να αναλάβει η Εκκλησία την αναπλήρωση των απωλειών".

2/10/2011http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=422799