Πασχάλιος ἱκεσία καί ἐνδόμυχοι εὐχαί (Μητροπολίτου Κυθήρων Περί του Ουκρανικού ζητήματος)

Πασχάλιος ἱκεσία καί ἐνδόμυχοι εὐχαί

Παναγιώτατε καί Μακαριώτατοι ἅγιοι Προκαθήμενοι  τῶν Αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν,

Σεβασμιώτατοι Ἀρχιεπίσκοποι καί Σεβασμιώτατοι  καί Πανιερώτατοι Ἀδελφοί Μητροπολῖται,

                                                                                      Εὐλογεῖτε˙

Κατ’ ἔτος, ἀπό τῆς ἐλέῳ Θεοῦ ἐκλογῆς καί χειροτονίας μου εἰς Ἐπίσκοπον καί Μητροπολίτην Κυθήρων, στοιχῶν τῇ ἀπό τοῦ κατηξιωμένου καί Πανορθοδόξου παραδοχῆς καί ἀκτινοβολίας ἀειμνήστου Γέροντός μου Μητροπολίτου Ὕδρας, Σπετσῶν καί Αἰγίνης κυροῦ Ἱεροθέου παραδόσει, ἀπέστελλον ἐπί ταῖς ἁγίαις ἑορταῖς τῆς τοῦ Χριστοῦ Θείας Ἐπιφανείας καί τοῦ Ἁγίου Πάσχα ταπεινάς εὐχετηρίους προσρήσεις εἰς Ὑμᾶς τούς ἁγίους Προκαθημένους τῶν κατά τόπους Αὐτοκεφάλων τοῦ Θεοῦ Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί λοιπούς Πρωθιεράρχας, Σεβασμιωτάτους καί Πανιερωτάτους Μητροπολίτας, ἐκζητῶν ἐν ταὐτῷ τάς θεοτίμους Ὑμῶν εὐχάς καί προσευχάς ὑπέρ τῆς ταπεινότητός μου καί τῆς θεόθεν λαχούσης μοι Ποίμνης τοῦ Χριστοῦ.

Ἐφέτος, ἐπικειμένων τῶν θείων καί κοσμοσωτηρίων ἑορτῶν τοῦ Ἁγίου Πάσχα, ἐθεώρησα ἐπιτακτικόν καί ἐπάναγκες νά ἀπευθύνω ἐκ μέσης καρδίας καί ἐν βαθείᾳ ταπεινώσει καί συστολῇ Πασχάλιον ἱκεσίαν καί ἐνδομύχους εὐχάς εἰς ὅλους Ὑμᾶς, ὡς ὁ ἔσχατος καί ἐλάχιστος τῶν Ἐπισκόπων, μή διανοούμενος τό παράπαν νά διδάξω οὐδένα, ἀλλά διά νά συμπροβληματισθῶμεν καί συναγωνισθῶμεν ἅπαντες ἐν ταῖς προσευχαῖς¹ τήν ὑστάτην αὐτήν καί κρίσιμον ὥραν, ὅτε ἐπαπειλεῖται σοβαρῶς καί διακυβεύεται ἡ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἑνότης, ὁμοφροσύνη καί ἀλληλοπεριχώρησις πασῶν τῶν Ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν, τῶν συγκροτουσῶν τήν Μίαν, Ἁγίαν, Καθολικήν καί Ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν, ἐξ ἀφορμῆς τοῦ ὡς μή ὤφειλε ἀνακύψαντος καί διατηρουμένου ἐν ἐξάρσει καί ὀξύτητι σοβαροτάτου ἐκκλησιολογικοῦ προβλήματος ἐκ τῆς καθ’ ὅν τρόπον παρεχωρήθη καί εἰς οὕς ἐδόθη ἡ Αὐτοκεφαλία ἐν τῇ χώρᾳ τῆς Οὐκρανίας.

Λόγῳ τῆς κρισιμότητος καί τῶν ἀπεριορίστων διαστάσεων τοῦ φλέγοντος τούτου Οὐκρανικοῦ κανονικοῦ καί ἐκκλησιολογικοῦ ζητήματος, τό ὁποῖον ἐπιφέρει φρικτάς κανονικάς συνεπείας καί ἐπιπτώσεις εἰς ἅπαν τό ἀπό τῶν περάτων ἕως τῶν περάτων τῆς Οἰκουμένης Ὀρθόδοξον Χριστεπώνυμον Πλήρωμα, -διό καί ἐκφεύγει τῶν ὁρίων μιᾶς τοπικῆς ἐκκλησιαστικῆς δικαιοδοσίας-, θά ἐπιχειρήσω συντόμως, ἐν ἀγωνίᾳ κορυφουμένῃ, «ἀληθεύων ἐν ἀγάπῃ»² καί μή προσβλέπων εἰς πρόσωπα ἀνθρώπων, ἀλλ’ ὡς κατενώπιον Θεοῦ ἱστάμενος, νά καταθέσω τήν ἐλαχίστην μου ταύτην μαρτυρίαν καί ἔνθερμον ἔκκλησιν.

΢υνέχει ὅλους ἡμᾶς ἡ σπουδαία καί βαρυσήμαντος Ἀρχιερατική τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ Προσευχή, ἡ πρό τοῦ ΢ταυρικοῦ Πάθους ἀναπεμφθεῖσα τῷ Θεῷ καί Πατρί, καθ’ ἥν ἐναγωνίως προσηύχετο ὁ Μέγας Οὗτος Ἀρχιερεύς˙ «Πάτερ ἅγιε τήρησον αὐτούς ἐν τῷ Ὀνόματί Σου ᾧ δέδωκάς μοι, ἵνα ὦσιν ἕν καθώς ἡμεῖς»³. Ὁ Ἀρχηγός τῆς Πίστεως καί τῆς ΢ωτηρίας ἡμῶν ἐνουθέτησε τούς αἰτουμένους πρωτοκαθεδρίαν δύο αὐταδέλφους Μαθητάς Σου, εἰπών˙ «ὅς ἐάν θέλῃ ἐν ὑμῖν μέγας γενέσθαι, ἔσται ὑμῶν διάκονος, καί ὅς ἐάν θέλῃ ἐν ὑμῖν εἶναι πρῶτος, ἔσται ὑμῶν δοῦλος»⁴. Ὁ Θεῖος Διδάσκαλος ταπεινούμενος «λαβών λέντιον διέζωσεν ἑαυτόν … καί ἤρξατο νίπτειν τούς πόδας τῶν Μαθητῶν (καί εἶπε)˙ εἰ ἐγώ ἔνιψα ὑμῶν τούς πόδας ὁ Κύριος καί ὁ Διδάσκαλος, καί ὑμεῖς ὀφείλετε ἀλλήλων νίπτειν τούς πόδας»⁵. Καί ἀφοῦ «ὅτε ἀπῆλθον ἐπί τόν τόπον, τόν καλούμενον Κρανίον, ἐκεῖ ἐσταύρωσαν αὐτόν …»⁶, κενώσας ἑαυτόν καί καταδεξάμενος τήν ἄκραν ταπείνωσιν, «ἡμῖν ὑπολιμπάνει ὑπογραμμόν ἵνα ἐπακολουθήσωμεν τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ»⁷.

Εὐκτέον εἶναι ἡ κορυφαία αὕτη καί ἀπαράμιλλος θυσιαστική θεία ἀγάπη καί ἡ ἄκρα ταπείνωσις τοῦ Δεσπότου τῶν ἁπάντων Ἰησοῦ Χριστοῦ νά πληρώσουν, συνέξουν καί δονήσουν τάς Ἀρχιερατικάς ἡμῶν καρδίας οὕτως, ὥστε ἐν σοφίᾳ καί συνέσει καί χάριτι πολλῇ νά βιώσωμεν τήν ὑπερφυᾶ καί ἐναγώνιον ἐκείνην Ἀρχιερατικήν Προσευχήν˙ «ἵνα πάντες ἕν ὦσι, καθώς σύ Πάτερ ἐν ἐμοί κἀγώ ἐν σοί, ἵνα καί αὐτοί ἐν ἡμῖν ἕν ὦσιν…»⁸, κατά τόν ἐνεστῶτα κρίσιμον καιρόν τῆς δοκιμασίας τῆς ἑνότητος τοῦ καθόλου ἁγίου καί ἱεροῦ Σώματος τῆς Ἁγιωτάτης ἡμῶν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

Σαπεινῶς καί ἐμπόνως φρονῶ ὅτι τό ἀνακῦψαν πελώριον κανονικόν πρόβλημα τῆς οὕτω πως γενομένης ἀποκαταστάσεως καί ἀναγνωρίσεως ὡς «Αὐτοκεφάλου Οὐκρανικῆς Ἐκκλησίας» τῶν ὑφισταμένων δύο σχισματικῶν μερίδων, συνιστωσῶν τήν συντριπτικήν μειονότητα τοῦ Χριστεπωνύμου Πληρώματος (Ἱεροῦ Κλήρου καί Λαοῦ) τῆς Οὐκρανίας, ἀρθείσης προηγουμένως ἀντικανονικῶς τῆς κανονικότητος τοῦ παρά πασῶν τῶν Αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ἀνεγνωρισμένου ὡς κανονικοῦ Μητροπολίτου Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας κ.Ὀνουφρίου, ὑπερβαίνει πᾶν προηγούμενον ἐν τῇ Ἐκκλησιαστικῇ Ἱστορίᾳ (βαθύτερον καί πολυπλοκώτερον καί αὐτοῦ τοῦ Μελιτιανοῦ σχίσματος, τό ὁποῖον πάντως ἐπελύθη κατ’ ἄκραν οἰκονομίαν ὑπό τῆς Α’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου) καί τυγχάνει δαιδαλῶδες καί εὐρυδιάστατον. Ἡ ἀποκατάστασις συλλήβδην ὡς κανονικῶν Ἐπισκόπων καί Κληρικῶν καθῃρημένων, ἀναθεματισμένων καί σχισματικῶν, ἀλλά καί τῶν ὑπ’ αὐτῶν, (ὄντων καθῃρημένων, ἀναθεματισμένων καί σχισματικῶν), κεχειροτονημένων, προδήλως δέ καί ἀναμφιβόλως ἐστερημένων τῆς Θείας Χάριτος καί τοῦ δικαιώματος τοῦ Ἱερουργεῖν καί Ἱεροπράττειν, εἶναι τι τό ἀδιανόητον καί πάντῃ ἀσύμβατον πρός τούς Θείους καί Ἱερούς Κανόνας καί τό Κανονικόν Δίκαιον τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.Ὁ προσφάτως ἀνυψωθείς εἰς «Προκαθήμενον τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας» κ.Ἐπιφάνιος «ἐχειροτονήθη» καί εἰς τούς τρεῖς βαθμούς τῆς Ἱερωσύνης (Διακόνου, Πρεσβυτέρου καί Ἐπισκόπου) ὑπό τοῦ πρώην Κιέβου κ.Φιλαρέτου, ὄντος καθῃρημένου, ἀναθεματισμένου καί σχισματικοῦ, διό καί τυγχάνει κατά τούς Ἱερούς Κανόνας καί τήν μακραίωνα Ἐκκλησιαστικήν Παράδοσιν ἄμοιρος παντός ἱερατικοῦ βαθμοῦ, μή μεταλαβών τῆς Χάριτος τοῦ Παναγίου Πνεύματος ὑπό καθῃρημένου καί ἀκοινωνήτου Ἀρχιερέως καί μή δυναμένου αὐτοῦ τοῦ τετελεσμένου γεγονότος νά θεραπευθῇ ἐξ ὑστέρου, οὕτως ἐχόντων τῶν πραγμάτων.

Ἐνδεικτικῶς, ὁ Μέγας Βασίλειος σαφέστατα δηλοῖ ὅτι «οἱ τῆς Ἐκκλησίας ἀποστάντες, οὐκ ἔτι ἔσχον τήν Χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐφ’ ἑαυτοῖς˙ ἐπέλιπε γάρ ἡ μετάδοσις τῷ διακοπῆναι τήν ἀκολουθίαν»⁹. Καί εἰς τόν αὐτόν Κανόνα προσθέτει : «… οἱ δέ ἀπορραγέντες, λαϊκοί γενόμενοι, οὔτε τοῦ βαπτίζειν, οὔτε τοῦ χειροτονεῖν εἶχον ἐξουσίαν, οὔτε ἠδύναντο Χάριν Πνεύματος Ἁγίου ἑτέροις παρέχειν, ἧς αὐτοί ἐκπεπτώκασι» ¹⁰ . Ὁ δέ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἀναφερόμενος εἰς τά δεινά τοῦ σχίσματος, σημειώνει ὅτι : «Τοῦ εἰς αἵρεσιν ἐμπεσεῖν τό τήν Ἐκκλησίαν σχίσαι οὐκ ἔλαττον ἐστι κακόν»¹¹, ἐπικαλεῖται δέ γνώμην ἁγίου ἀνδρός, ὑποστηρίζοντος ὅτι «οὐδέ αἷμα μαρτυρίου ἀποπλύνει τό σχίσμα»¹².

Αἱ διατυπωθεῖσαι ἐν τῷ Πατριαρχικῷ περιβάλλοντι θεωρίαι περί τοῦ Πρωτοθρόνου Προκαθημένου καί Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ὡς ὄντος «primus sine paribus» καί περί τοῦ ἄλλως, ἀστόχως ἑρμηνευομένου, ὑπερφυεστάτου καί πρωταρχικοῦ Μυστηρίου τῆς Ἁγίας Σριάδος καί τῆς ἐν αὐτῇ Σριαδικῆς κοινωνίας, τοῦ «δυσθεωρήτου καί Ἀγγέλων ὀφθαλμοῖς»¹³, πειρῶνται στῆσαι πρωτεῖον οὐχί τιμῆς, ἀλλ’ ἐξουσίας ἐν τῇ Ἁγιωτάτῃ ἡμῶν Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ, (ὅπερ προδήλως προσιδιάζει μόνον εἰς τόν «κατ’ αὐστηρόν καί ἀποκλειστικῶς μοναρχικόν σύστημα»¹⁴ διοικοῦντα ἄρχοντα τοῦ Βατικανοῦ), διό καί ἀφίστανται τῆς ἀληθείας, ἀποπροσανατολίζουσαι τούς ἀποδεχομένους αὐτάς.

Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ἑρμηνευτής καί σχολιαστής τῶν Ἱερῶν Κανόνων τοῦ Ἱεροῦ Πηδαλίου, ἐπικαλούμενος καί τήν γνωμοδότησιν τοῦ διακεκριμένου Κανονολόγου Ζωναρᾶ, καθορίζει τά δικαιώματα καί τάς δικαιοδοσίας ἐπί τῶν ἐκκλήτων τοῦ τε Οἰκουμενικοῦ καί τῶν λοιπῶν Πατριαρχῶν˙ «μόνον τῶν ὑποκειμένων τῷ Κωνσταντινουπόλεως ἔχει ὁ Κωνσταντινουπόλεως τάς ἐκκλήτους, ὥσπερ καί τῶν ὑποκειμένων τῷ Ρώμῃς ἔχει ὁ Ρώμης τάς ἐκκλήτους» καί «οὐ πάντων τῶν Μητροπολιτῶν πάντως ὁ Κωνσταντινουπόλεως καθεῖται δικαστής, ἀλλά τῶν ὑποκειμένων αὐτῷ»¹⁵.

Παναγιώτατε,

Μακαριώτατοι,

Σεβασμιώτατοι καί Πανιερώτατοι Ἅγιοι Πατέρες καί Ἀδελφοί,

Ὁ Θεῖος Δομήτωρ τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, οἱ Χριστοκήρυκες Ἅγιοι Ἀπόστολοι καί οἱ Ἅγιοι Θεοφόροι Πατέρες καί Διδάσκαλοι τῆς Οἰκουμένης παρέδωκαν διά τῆς Θείας Γραφῆς καί τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν καί Τοπικῶν Συνόδων τῇ Ἁγιωτάτῃ ἡμῶν Ἐκκλησίᾳ τό Ἱερόν Πηδάλιον Αὐτῆς καί τήν βαρύτιμον Ὀρθόδοξον Παράδοσιν καί Κληρονομίαν. Τό Συνοδικόν σύστημα, λειτουργοῦν ἀρίστως ὑπό τό Θεῖον φῶς καί τόν φωτισμόν τῶν Θείων καί Ἱερῶν Κανόνων, διευθετεῖ θεαρέστως ἅπαντα τά ἀναφυόμενα διοικητικά καί πνευματικά ἐκκλησιαστικά θέματα. Σό Θεῖον Σύνταγμα τῶν Ἱερῶν Κανόνων καθορίζει καί προβλέπει τά ὅρια καί τάς δικαιοδοσίας ἑκάστης τῶν κατά τόπους Ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν. Ὁ καθ’ ὑπέρβασιν τῶν Ἱερῶν Κανόνων ἐπεκτατισμός εἰς ἀλλοτρίας διακεκριμένας ἀπ’ αἰώνων ἐκκλησιαστικάς δικαιοδοσίας καί ὁ Συνοδικῶς κατακεκριμένος Ἐθνοφυλετισμός θεωροῦνται παντελῶς ἀποδοκιμαστέοι καί ἀποφευκτέοι. «Ἔθνος ἅγιον» ¹⁶ καί «λαός περιούσιος»¹⁷ εἶναι σύμπας ὁ Ὀρθόδοξος Χριστώνυμος λαός τοῦ Θεοῦ, τοῦθ’ ὅπερ καταδικάζει τήν αἵρεσιν τοῦ Ἐθνοφυλετισμοῦ. Ἀλλά καί ἡ δεινή παναίρεσις τοῦ Οἰκουμενισμοῦ συνιστᾶ σύγχρονον μάστιγα.

Ἀντί ἄλλων πασχαλίων εὐχῶν ἄς μοῦ ἐπιτραπῇ νά ἑνώσω τήν φωνήν μου μεθ’ ὅλων τῶν Ἁγίων κατά τόπους Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, αἱ ὁποῖαι ἄχρι τοῦ νῦν ἐμφρόνως δέν ἀποδέχονται ἐν τῇ λειτουργικῇ πράξει τήν ἀποδοθεῖσαν εἰς τάς μερίδας τῶν σχισματικῶν τῆς Οὐκρανίας Αὐτοκεφαλίαν διά τήν ὅλως ἰδιάζουσαν αὐτήν περίπτωσιν καί αἰτοῦνται τήν σύγκλησιν Πανορθοδόξου Συνόδου εἰς ἀντιμετώπισιν τοῦ ὀξυτάτου προβλήματος τοῦ διχασθέντος Οὐκρανικοῦ λαοῦ καί τῆς ὁσημέραι ἐπιτεινομένης ἐντάσεως τῶν διωγμῶν τῆς Κανονικῆς Ὀρθοδόξου Οὐκρανικῆς Ἐκκλησίας ἐν 21ῳ αἰῶνι, τῶν διωκτῶν ἐρειδομένων εἰς τήν ἰσχύν τῆς Οὐκρανικῆς Πολιτείας καί τήν συμπαράστασιν τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας. Ἐάν διά διαφόρους λόγους καθίσταται δυσχερής ἡ σύγκλησις Πανορθοδόξου Συνόδου, ἄς συσκεφθῇ συνοδικῶς, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι, ἑκάστη κατά τόπους Αὐτοκέφαλος Ἐκκλησία καί μετά ἀβίαστον καί ἀδιάβλητον ψηφοφορίαν ἄς κομίσῃ ὁ ἑκασταχοῦ σεπτός Προκαθήμενος τό ἀποτέλεσμα καί τήν ἀπόφασιν της εἰς τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον.Μόνον ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι καί ὄχι διά παρεμβάσεων καί πιέσεων δύναται νά ἐπιλυθῇ θεοφιλῶς καί θεαρέστως τό φλέγον τοῦτο ζήτημα.

Περαίνων τήν παροῦσαν Πασχάλιον παρέμβασιν καί παράκλησίν μου ἐπιθυμῶ νά εὐχηθῶ ἀπό καρδίας νά διδαχθῶμεν καί ἐμπνευσθῶμεν ἅπαντες ἐκ τοῦ λεντίου, τῆς ἄκρας ταπεινώσεως καί κενώσεως τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου μας καί τῆς ὑπερφυοῦς Ἀρχιερατικῆς Προσευχῆς Του καί νά διέλθωμεν τάς ἁγίας καί κοσμοσωτηρίους ἑορτάς τοῦ Ἁγίου Πάσχα ἐν τῷ Θείῳ καί Ἀνεσπέρῳ Φωτί τῆς Ἀναστάσεως, τῇ Ἀναστασίμῳ χαρᾷ καί ἀγάπῃ καί ἡ Χάρις τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου καί Θεοῦ ἡμῶν νά πληροῖ τάς Ἀρχιερατικάς ἡμῶν καρδίας. Καί προεχόντως νά παρέχωμεν εἰς τόν σύγχρονον κόσμον τήν ζῶσαν ὀρθόδοξον μαρτυρίαν ἐν τῇ ἁγίᾳ ἑνότητι καί τῇ ἀγάπῃ τοῦ Ἀναστάντος Θείου Λυτρωτοῦ μας, τοῦ Θεοῦ τῆς Ἀγάπης, τῶν οἰκτιρμῶν καί τῆς φιλανθρωπίας.

Ἐπί δέ τούτοις, ἐξαιτούμενος τήν Ὑμετέραν κατανόησιν καί τάς θεοπειθεῖς

Ὑμῶν εὐχάς ἐπί τήν ἐλαχιστότητά μου καί τό ἡμέτερον Ποίμνιον, διατελῶ, Μετά βαθυτάτου σεβασμοῦ καί ἀγάπης Χριστοῦ

†Ὁ Κυθήρων Σεραφείμ

Σημείωσις : Τό ὡς ἄνω κείμενον κοινοποιεῖται σήμερον, τήν 2αν Μαΐου ἐ.ἔ. ἑορτήν τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τοῦ Μεγάλου, Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας καί στύλου τῆς Ὀρθοδοξίας, εἰς τό Ὀρθόδοξον Χριστεπώνυμον Πλήρωμα εἰς προάσπισιν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησιολογίας, τῶν Θείων καί Ἱερῶν Κανόνων, τοῦ Συνοδικοῦ

Συστήματος καί τῆς Κανονικῆς Σάξεως ἐν τῇ Ἁγιωτάτῃ ἡμῶν Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ καί ἐν ἑνί λόγῳ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησιαστικῆς Παραδόσεως καί Κληρονομίας. Ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία παράγει Ἱερούς Κανόνας καί Δογματικούς Ὅρους, ἐάν δεήσῃ, οὐδέποτε ὅμως καταργεῖ καί ἀλλοιώνει Ἀποφάσεις, Δογματικούς Ὅρους καί Ἱερούς Κανόνας τῶν Οἰκουμενικῶν καί τῶν ὑπ’ αὐτῶν ἀναγνωρισθεισῶν Σοπικῶν Συνόδων. Διότι ἄλλως, ἐάν ἑκάστοτε θεσπίζῃ νέους «δογματικούς ὅρους» καί καινοφανεῖς «ἱερούς κανόνας», ἀθετοῦντας καί ἀγνοοῦντας τό πνεῦμα καί τό γράμμα τῶν αὐθεντικῶν ἐκείνων τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν Συνόδων ἀνοίγεται ἡ θύρα τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καί τῶν παντοειδῶν αἱρέσεων.

†Κ.Σ. 

                                                          

¹        Πρβλ. Ρωμ. ιε’ 30.

²        Πρβλ. Ἐφεσ. δ’ 15.

³        Ἰωάν. ιζ’ 11.

⁴        Ματθ. κ’ 26-27.

⁵        Ἰωάν. ιγ’ 4-5, 14.

⁶        Λουκ. κγ’.

⁷        Πρβλ. Α’ Πετρ. β’ 21.

⁸        Ἰωάν. ιζ’ 21.

⁹        Μ. Βασιλείου Κανών Α’, Ἱερόν Πηδάλιον, ἐκδ.οἶκος «Ἀστήρ», Ἀθῆναι 1990, σελ.587.

¹⁰    Αὐτόθι.

¹¹    Ἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου, εἰς Ἐφεσίους, Ὁμιλία 14, 4. PG 62, 87.

¹²    Αὐτόθι.

¹³    Πρβλ. α’ οἶκον τῶν Χαιρετισμῶν εἰς τήν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον.

¹⁴    Ἁμίλκα Ἀλιβιζάτου (†), Οἱ Ἱεροί Κανόνες, ἔκδ. Σρίτη, Ἀποστολική Διακονία, 1997, σελ.19.

¹⁵    Ἱερόν Πηδάλιον, Κανών Θ’ τῆς Δ’ Οἰκουμ. ΢υνόδου, Ἀθῆναι 1841, σελ.108.

¹⁶    Α’ Πετρ. β’, 9.

¹⁷    Σιτ. β’, 14.