Του π. Ηλία Μάκου

Με μεγάλη επιτυχία, και από άποψη συμπερασμάτων, κυρίως όσον αφορά στο βλάχικο γλωσσικό ιδίωμα και τη συνεισφορά του Βλαχόφωνου Ελληνισμού στην ιστορική πορεία της Ελλάδας, και από άποψη συμμετοχής εκλεκτών και διακεκριμένων επιστημόνων, πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη διήμερο επιστημονικό συνέδριο με τον τίτλο «Βλαχόφωνος Ελληνισμός – Ιστορική πορεία και μελλοντικές προκλήσεις».
 
Οι 19 εισηγητές του συνεδρίου,  που οργάνωσε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων (Π.Ο.Π.Σ.Β),   σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων, όλοι διακεκριμένοι στον τομέα τους, μεταξύ των οποίων και ο Μητροπολίτης Περιστερίου Γρηγόριος, που μίλησε για τη Δωρική καταγωγή των Βλάχων, αλλά και ο υφυπουργός Παιδείας Άγγελος Συρίγος, που αναφέρθηκε στις μελλοντικές προοπτικές των Βλάχων,  έδωσαν συγκεκριμένες και τεκμηριωμένες και πειστικότατες και αυθεντικές  απαντήσεις για τους Βλάχους και τα βλάχικα. 

Είναι σημαντικό, σύμφωνα με τους οργανωτές, ότι στο συνέδριο  αυτό αποσαφηνίστηκε ξεκάθαρα το ζήτημα των βλάχικων, γύρω από το οποίο δίνονταν διάφορες ερμηνείες και στηρίχθηκαν διάφορες προπαγάνδες, καθώς έγινε ομόφωνα δεκτή η πρόταση του γλωσσολόγου –λατινιστή ομότιμου Καθηγητή ΑΠΘ  Αντώνη Μπουσμπούκη να ξεκινήσει άμεσα η καταγραφή των ελληνοβλαχικών τοπικών ιδιωμάτων με το ελληνικό αλφάβητο.

Αυτή η εξέλιξη επιτυγχάνει τρεις σκοπούς. Πρώτον,  “βάζει τέρμα”, όπως τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση, “σε οποιεσδήποτε προσπάθειες εγγραμματισμού των βλάχικων ιδιωμάτων, δηλαδή ορισμού άλλου μόνιμου τρόπου γραφής αυτών στο λατινικό ή ρουμανικό αλφάβητο, που υπονομεύει την συνοχή του και το μέλλον του βλαχόφωνου Ελληνισμού, απομακρύνοντάς τον από  την μητέρα όλων των γλωσσών, που είναι κατά διεθνή ομολογία η Ελληνική”. 

Δεύτερον συμβάλλει καθοριστικά στην προφορική διάδοση των βλάχικων, άρα και στη διατήρησή τους, άλλωστε έτσι σώθηκαν μέχρι τις ημέρες μας. 

Και τρίτον, μέσω των βλάχικων, θα αναδειχθούν στοιχεία του πολιτιστικού παρελθόντος του  βλαχόφωνου Ελληνισμού.

Εξάλλου με κατηγορηματικό τρόπο τονίστηκε ότι  “η κοινή συνείδηση της μεγίστης πλειοψηφίας των βλαχόφωνων, του ανήκειν στο ελληνικό έθνος, μη λογιζόμενοι ως εκ τούτου ως μειονότητα  και ότι τοποθετούνται απέναντι  σε κάθε πρωτοβουλία ή προσπάθεια αθεμελίωτου διαχωρισμού των βλαχοφώνων από τον Ελληνισμό”. 

ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ

Οι εισηγήσεις ήταν όλες ενδιαφέρουσες και η καθεμία χωριστά φώτισε με καθαρότητα ζητήματα σχετικά με τους Βλάχους, που μέχρι τώρα δεν ήταν ευρέως γνωστά στην ελληνική κοινωνία, αλλά και γενικά. Γι’αυτό το συνέδριο αυτό μπορεί να χαρακτηριστεί ως σταθμός. 

Εισηγήσεις έκαναν οι:

-Μιχάλης Παλάγκας, Ιστορικός, Msc  Iστορία χωρών χερσονήσου του Αίμου, τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής,  Α.Π.Θ: «Εθνική Ιδεολογία και εκπαίδευση. Απόπειρες διείσδυσης του ρουμανισμού στη Δυτική Μακεδονία: Η περίπτωση της περιοχής Γρεβενών (1859-1913)».
 
-Κωνσταντίνος Γιακουμής, Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστημιακό  Κολλέγιο ΛΟΓΟΣ, Τίρανα: «Κοινωνική Αυτοσυνειδησία και Επαγγελματική Οργάνωση στη Μοσχόπολη του 18ου αιώνα». 
 

-Στεργιάδου  Αναστασία, Αναπληρώτρια καθηγήτρια Α.Π.Θ: «Οδικοί άξονες  και  μετακινήσεις   βλάχικων  καραβανιών στα  μεγάλα αστικά κέντρα (18ος-20ος αιώνας)”.

-Αντώνιος  Μπουσμπούκης, ομότιμος Καθηγητής  Γλωσσολογίας του ΑΠΘ: «Ιστορικά πλαίσια στην διαμόρφωση των νεολατινικών ιδιωμάτων της βαλκανικής». 

-Μιλτιάδης Παπανικολάου, (ομότιμος Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΑΠΘ): «Η αγιογραφία στην  ορεινή Πίνδο. Ο ρόλος των Βλάχων καλλιτεχνών στον Νεοελληνικό Πολιτισμό »

-Βασίλειος Καϊμακάμης, αφ. Καθηγητής Α.Π.Θ : «Προσφορά των Βλαχόφωνων Ελλήνων στην αναβίωση, την χρηματοδότηση και την διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων».

-Κωνσταντίνα  Καρακώστα, Δρ. Ιστορίας, Διδάσκουσα  Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, Πανεπιστήμιο  Πατρών: «Η παρουσία και  προσφορά των Μοσχοπολιτών  Βλάχων στην Αψβουργική  Βιέννη  και Βουδαπέστη».

-Μιχάλης Μαγειρίας, Πρόεδρος ΠΟΠΣΒ και ΠΒΑ: «Η ΠΟΠΣ Βλάχων και η Παγκόσμια Βλαχική Αμφικτιονία».

-Στέργιος Λαΐτσος, Εκπαιδευτικός Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Βιέννης, MAS Ιστορικών Επιστημών Λατινικού Μεσαίωνα, Υποψήφιος Διδάκτωρ, Ινστιτούτο Ιστορίας Πανεπιστημίου Βιέννης: «Οι Βλάχοι της Ρωμανίας. Διαδικασίες συγκρότησή τους. Ιδεολογία και πραγματικότητες»

Νικόλαος  Παπαϊωάννου, Πρύτανης  ΑΠΘ: «Εθνικοί  ευεργέτες»

 -Άγγελος  Συρίγος Υφυπουργός Παιδείας & Θρησκευμάτων Αν. καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο: «Οι μελλοντικές προκλήσεις του βλαχόφωνου ελληνισμού»

 -Γρηγόριος  Παπαθωμάς, Μητροπολίτης  Περιστερίου  Καθηγητής   ΕΚΠΑ:  «Η Δωρική καταγωγή των  Βλάχων».

 -Μιχαήλ Τρίτος, ομ.  Καθηγητής, ΑΠΘ:  «Το Κουτσοβλαχικό  ζήτημα – Ιστορική εξέλιξη-Σημερινή κατάσταση».

 -Φώτης  Κιλιπίρης, Καθηγητής Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος, Πρόεδρος Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας-Θράκης, Πρώην πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων:  «Εγγραμματισμός των ελληνοβλαχικών ιδιωμάτων. Θεωρητικές και πρακτικές προσεγγίσεις».

 -Σταυρούλα  Μαυρογένη, Αναπληρώτρια καθηγήτρια, Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών , Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Διευθύντρια Κέντρου Έρευνας Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης ΙΜΜΑ: «Η εικόνα των Ελλήνων Βλάχων  στη σερβική Λογοτεχνία μέσα από το έργο του Στέφαν Σρέματς».

 -Aleksandar  Ostrogorsky, Professor, Mechanical, Materials and Aeronautical Engineering Dept.  Illinois Institute of Technology, Chicago, IL, USA : «Memories of Fanula Papazoglou and her mother Elpiniki Macalis».

-Δημήτριος Ι. Κωνσταντινίδης, Εκπαιδευτικός –  Ιστορικός Ερευνητής: «Επιχείρηση «Πάνθηρας» Οι Γερμανοί εισβάλλουν και πυρπολούν τα  Βλαχοχώρια  της Πίνδου».

-Αντώνιος  Μπουσμπούκης, (ομότιμος Καθηγητής Γλωσσολογίας του  Α.Π.Θ):  «Πρόταση καταγραφής των ελληνοβλαχικών  γλωσσικών  ιδιωμάτων»

-Στέργιος  Λαΐτσος, «Εκπαιδευτικός Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Βιέννης, MAS Ιστορικών Επιστημών Λατινικού Μεσαίωνα, Υποψήφιος Διδάκτωρ, Ινστιτούτο Ιστορίας Πανεπιστημίου Βιέννης:   «Αρμανισμός: η σιούφειος αναζήτηση ταυτότητας».

Στη στρογγυλή τράπεζα με θέμα “βλαχόφωνος Ελληνισμός και μελλοντικές προκλήσεις”, πήραν μέρος οι  Μιχάλης  Μαγειρίας (Πρόεδρος ΠΟΠΣΒ και ΠΒΑ), Θανάσης  Πότσης (Πρόεδρος  της  Ένωσης Βλάχων Αλβανίας , Αντιπρόεδρος της  Παγκόσμιας   Βλαχικής  Αμφικτιονίας),  Βασίλης Κάγιος (Πρόεδρος της ΔΕΕΕΜ ΟΜΟΝΟΙΑ), Αθανάσιος  Μπαλέρμπας (Γενικός Γραμματέας Ιθαγένειας, Υπ. Εσωτερικών), Αντώνης  Μπέζας (πρώην Υπουργός), Σταύρος  Τσιέπας (Πρέσβης επί τιμή).

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

Στο συνέδριο συμμετείχαν και απηύθυναν χαιρετισμό οι: Νικόλαος  Παπαϊωάννου (Πρύτανης  ΑΠΘΣταύρος Καλαφάτης, Υφυπουργός Μακεδονίας – Θράκης), Άγγελος Συρίγος (Υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, Κατερίνα Νοτοπούλου (εκπρόσωπος ΣΥΡΙΖΑ), Αλέξανδρος  Τριανταφυλλίδης (εκπρόσωπος ΣΥΡΙΖΑ),  Απόστολος Τζιτζικώστας, (Περιφερειάρχης Κεντρικής  Μακεδονίας και πρόεδρος της            Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών), Αλέξανδρος Καχριμάνης (Περιφερειάρχης Ηπείρου), Κωνσταντίνος Ζέρβας (Δήμαρχος  Θεσσαλονίκης), Βασίλης Κάγιος (Πρόεδρος της ΔΕΕΕΜ “ΟΜΟΝΟΙΑ”), ενώ χαιρετισμό έστειλε ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας  Κώστας Αγοραστός.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παρέστησαν εκπρόσωποι του Συλλόγου Βλάχων Γευγελής Μεγλενίτες – Χούμα,  με επικεφαλής τον κ. Γιώργο Γιοβάνοφ, ο Θανάσης Πότσης (Ένωση Βλάχων Αλβανίας), οι Στέλλα Πατσίλη και Αναστάς Τζέγκα (Σύλλογος  Ελληνοβλάχων Κορυτσάς), η Έρβιν Στέφα (Σύλλογος  Βλάχων Φιέρι, Αλβανία) και ο Άρμπεν Λένα (Σύλλογος «Μάνδρα» Κορυτσάς, Αλβανία).

***

Για το βλαχόφωνο Ελληνισμό σ΄ όλα τα Βαλκάνια, αξίζει να καταγραφεί, ότι επί δεκαετίες δίνουν δυναμικό αγώνα με διάφορους τρόπους ο Μετσοβίτης ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ Μιχάλης Τρίτος και ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέκος Καχριμάνης. Με συνείδηση και εσωτερικό συναίσθημα, αλλά και με παρεμβάσεις και πεπραγμένα, ενεργούν, έτσι ώστε να σταθεί όρθιος και αλώβητος. 

Ακόμη ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων Μιχάλης Μαγειρίας εδώ και χρόνια με συστηματική προσπάθεια αναδεικνύει τον πολιτισμικό πλούτο του βλαχόφωνου Ελληνισμού, καθώς και την διαχρονική αξία και σημασία του. Αν και το έργο του είναι αθόρυβο, αποδίδει πολλούς καρπούς, που συμβάλλουν και στην ενότητα και στη ζωντάνια και στην προσφορά του βλάχικου στοιχείου.