ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΑ ΝΕΑ (;) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ 2

ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΑ ΝΕΑ (;) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ 2

Διαβάσαμε, συγκρίνοντας, τα νέα αναλυτικά προγράμματα των Θρησκευτικών και για το Λύκειο. Καταγράφουμε τις παρατηρήσεις μας, επιφυλασσόμενοι για ένα συνολικό κείμενο πλέον.

1. Τα προγράμματα του Σεπτεμβρίου 2016 και τα προγράμματα του Ιουνίου 2017 δεν έχουν απολύτως καμία αλλαγή, ούτε και λεκτικά (μόνο η λέξη «αξιοποίηση» απαλείφεται σε κάποια σημεία)

2. Επειδή τα παιδιά του Λυκείου είναι μεγάλα και πολύ πιο ώριμα σε σχέση με τα παιδιά του Γυμνασίου η εννοιοκρατική προσέγγιση είναι καλή επιλογή, όπως και το γενικότερο πλαίσιο στο οποίο τα θέματα τίθενται.

3. Θα περιμένουμε, βεβαίως, το υποστηρικτικό υλικό, στο οποίο υπάρχουν θέματα «πλίθων και κεράμων ατάκτως ερριμμένων», όπως διεφάνη από την κριτική που έγινε το περασμένο φθινόπωρο. Όμως το πρόσωπο του θεολόγου είναι κομβικό σ’ αυτό το σημείο. Διότι μπορεί αυτός να επιλέξει από το υλικό στοιχεία και να τα αξιοποιήσει. Βεβαίως, θα ήταν ευχής έργον, μετά από τόση κριτική οι υπεύθυνοι των προγραμμάτων να αποφασίσουν να δώσουν κάποιες διευκρινίσεις και κάποιες προτάσεις στην χρήση του υποστηρικτικού υλικού, αλλά ας μην τα θέλουμε και όλα δικά μας.

4. Αυτό που διαφαίνεται ξεκάθαρα από την στοχοθεσία των νέων προγραμμάτων είναι η απουσία του όρου «εθνική ταυτότητα». Είναι ξεκάθαρα συνειδητή επιλογή να μην χρησιμοποιείται ο όρος, αλλά ούτε και το περιεχόμενο. Αποσυνδέεται με αυτόν τον τρόπο η ορθόδοξη χριστιανική παράδοση από την σύνδεση με την πατρίδα. Το ελληνόπουλο θα είναι μέλος της πολυπολιτισμικής κοινωνίας, της οικουμενικής ανθρωπότητας, αλλά δεν πρέπει να έχει «χτες». Μόνο «σήμερα» και «αύριο». Προφανώς αυτός είναι ο δρόμος της πίστης μας. Όμως ο άνθρωπος είναι ιστορικό υποκείμενο. Δεν εμφανίζεται ανεξάρτητος από πατρίδα και παρελθόν. Η ιστορικότητά του τον βοηθά να ξέρει πού πατά και με βάση ποια κριτήρια μπορεί να προσεγγίσει το σήμερα. Οι συντάκτες των νέων προγραμμάτων δηλώνουν ξεκάθαρα ότι η πολιτεία πλέον δεν αποσκοπεί στην διατήρηση της «ελληνικότητας», αλλά στην καλλιέργεια ενός σύγχρονου διεθνιστή με στοιχεία ελληνικότητας.

5. Κατανοούμε την αντίληψη αυτή. Θα ήταν όμως πιο τίμιο εάν ο λαός μας το ήξερε αυτό και το επέλεγε συνειδητά. Το ίδιο και οι γονείς για τα παιδιά τους. Οι συντάκτες των νέων προγραμμάτων υπηρετούν καθαρά αυτή την αντίληψη. Ας μην απορήσουμε γιατί σε μερικά χρόνια, όχι μόνο από τα Θρησκευτικά, αλλά και από άλλα μαθήματα, θα προκύψουν άνθρωποι χωρίς μνήμη. Άνθρωποι οι οποίοι δεν θα ξέρουν γιατί είμαστε διαφορετικοί ως χριστιανοί και ως Έλληνες από τους μουσουλμάνους ή τους βουδιστές και από τους άλλους λαούς. Και αν αυτό υπηρετούσε μία βυζαντινή χριστιανική οικουμενικότητα, θα το συζητούσαμε. Η παρουσία όμως των μεταναστών από την μία και από τη άλλη ο παγκοσμιοποιημένος πολιτισμός με την ισοπέδωση της ετερότητας (στην οποία ομνύει κατά τα άλλα), θα έπρεπε να μας κάνουν πολύ επιφυλακτικούς σε τέτοιες πορείες.

6. Από την συνολική εξέταση των προγραμμάτων διαφαίνεται πλέον ολοκάθαρα ότι η προοπτική τους εξυπηρετεί μία συγκεκριμένη πολιτική στόχευση: ανθρώπους χωρίς διαφορετικότητα, χωρίς μνήμη, χωρίς ιστορικότητα. Ανθρώπους οι οποίοι στον νου τους θα έχουν έννοιες πρωτίστως. Ας μην μας λένε όμως ότι δεν είναι ιδεολογικοποιημένος αυτός ο χριστιανισμός...

7. Μένουμε ή φεύγουμε από τα Θρησκευτικά; Το «φεύγουμε» δεν είναι επιλογή, κατά την γνώμη μας. Μένουμε, αλλά ο θεολόγος, ο γονιός, ο μαθητής καλούμαστε να παλέψουμε να βρούμε και να χτίσουμε ταυτότητα, ακόμη και μέσα από αυτά. Τώρα θα παίξει ρόλο η παράδοσή μας. Ο τρόπος με τον οποίο η Εκκλησία θα αγωνιστεί να ξαναχτίσει τις ενοριακές της κοινότητες. Γιατί τα «νέα Θρησκευτικά» οδηγούν στον ατομοκεντρισμό ή σε κοινότητες στις οποίες είτε ανήκουμε είτε όχι δεν θα έχει κάποια ιδιαίτερη συλλογική σημασία, αλλά μόνο στο «να περνάμε καλά» και να κάνουμε «ακτιβισμό».

8. Αναμένουμε με ενδιαφέρον την στάση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αν αποφασίσει, πέρα από κινήσεις εντυπωσιασμού, να ασκήσει επιτέλους αυθεντική κριτική στο νέο κοσμοείδωλο και αν αποφασίσει να ασκήσει αυθεντική αυτοκριτική τόσο για την επανάπαυσή μας μέχρι τώρα στο ζήτημα της κατήχησης, όσο και στην απουσία γνήσιων κοινοτήτων, οι οποίες θα λειτουργούν αφυπνιστικά και όχι μόνο ως παρεούλες για καφέ την Κυριακή ή για λίγη φιλανθρωπία.

π. Θ.

Διαβάστε και: ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ (;) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ