Του Κώστα Σαμάντη από την Ρήξη φ. 143
«Τουλάχιστον 547 παιδιά, μέλη της περίφημης εκκλησιαστικής χορωδίας του Ρέγκενσμπουργκ (Ρατισβόνη) στη Γερμανία, έπεσαν θύματα κακοποίησης, ακόμη και βιασμού, από το 1945 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990, σύμφωνα με μια έκθεση που δόθηκε την Τρίτη στη δημοσιότητα. Η υπόθεση αφορούσε κυρίως την κακομεταχείριση που υπέστησαν τα παιδιά μεταξύ 1964-1994, την εποχή δηλαδή που επικεφαλής της χορωδίας ήταν ο Γκέοργκ Ράτσινγκερ, ο αδελφός του πρώην πάπα Βενέδικτου ΙΣτ΄. Ο Γκέοργκ Ράτσινγκερ, 93 ετών σήμερα, διαβεβαιώνει ότι αγνοούσε ότι τα παιδιά κακοποιούνταν σεξουαλικά σε αυτήν τη διάσημη χορωδία που ιδρύθηκε τον Μεσαίωνα, το 975 μ.Χ.» (Από τον Τύπο της 9ης Ιουλίου 2017)
Η σοβαρότερη ίσως κατηγορία στο σώμα της καθολικής εκκλησίας αφορά στη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών. Είναι ένα φαινόμενο, διαρκές και παγκόσμιο, το οποίο στη συγκεκριμένη εκκλησία ενέχει πλέον θέση επιδημίας. Για πολλά χρόνια η ηγεσία της καθολικής εκκλησίας είχε επιλέξει την απόκρυψη αυτού του εγκλήματος, όμως πολλές φορές έβγαινε στη δημοσιότητα η ειδεχθής αυτή πράξη. Ο Πάπας Φραγκίσκος, επικεφαλής της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, έχει επιλέξει, κατά δήλωσή του, να αντιμετωπίσει ριζικά αυτό το φαινόμενο. Μένει να αποδειχθεί.
Η «Αμφιβολία» είναι ένα βραβευμένο (2005) με Πούλιτζερ θεατρικό έργο του Τζον Πάτρικ Σάνλεϊ. Μέσα στο αριστοτεχνικά γραμμένο κείμενό του, περιγράφει την αντιπαράθεση στους κόλπους ενός καθολικού σχολείου ανάμεσα στη αδελφή Αλοΰσιους, που είναι επικεφαλής του σχολείου και τον πατέρα Φλυν (ιεραρχικά ανώτερό της) ο οποίος διδάσκει σε αυτό. Η υπόθεση διαδραματίζεται μετά τον πόλεμο των Φόκλαντ, αφορά σε σύγχρονη σχεδόν περίοδο. Η αδελφή Αλοΐσιους είναι εκπρόσωπος του σκληροπυρηνικού συντηρητισμού της καθολικής εκκλησίας. Επιβάλλει στους μαθητές του σχολείου να γράφουν με μολύβι (απεχθάνεται το στυλό διαρκείας), ενώ αντιτίθεται σε οποιαδήποτε προσπάθεια εκσυγχρονισμού. Στο πλαίσιο αυτό έρχεται αντιμέτωπη με τον πατέρα Φλυν, ο οποίος κομίζει νεωτεριστικές ιδέες. Ο πατέρας Φλυν είναι εξοπλισμένος με τις αποφάσεις της 2ας Συνόδου του Βατικανού, που ρυθμίζουν πλέον τις σχέσεις μεταξύ της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας και του συγχρόνου κόσμου. Η προκατάληψή της απέναντι σε αυτόν αρχίζει από την πρώτη στιγμή της συνάντησης τους μιας και την ενοχλούν τα πάντα πάνω του – ακόμη και το μήκος των νυχιών του. Έχει πλέον αποκτήσει μία εχθρική εμμονή απέναντί του. Η σύγκρουση είναι σφοδρή και σαν όπλο και επιχείρημα θα αφήσει να αιωρείται πάνω από το σχολείο η, σίγουρη κατ’ αυτήν, κατηγορία της παιδεραστίας εναντίον του ιερέα.
Το κείμενο του Τζον Πάτρικ Σάνλεϊ είναι πολυεπίπεδο και λειτουργεί, μπορούμε να πούμε, σαν ένας καμβάς ζωγραφικού πίνακα. Σε πρώτο πλάνο καταγράφεται η αυστηρή ιεραρχία η οποία διέπει το καθολικό δόγμα. Είναι χαρακτηριστικό πως τα κύρια πρόσωπα είναι μέλη ενός θρησκευτικού τάγματος, όταν η αντίστοιχη οργανωτική δομή στην ορθόδοξη εκκλησία είναι το ιερό κοινόβιο. Τα πάντα οφείλουν να λειτουργούν μέσα στο πνεύμα αυτής της ιεραρχίας και να την εξυπηρετούν. Ο πίνακας συμπληρώνεται από λεπτές πινελιές μέσα από τις οποίες καταγράφονται οι αντιθέσεις ανάμεσα στο παλιό και το καινούριο, οι διαφορετικές θρησκευτικές προσλήψεις, οι δύο διαφορετικοί κόσμοι που εκφράζονται από τα δύο κύρια πρόσωπα του έργου, αλλά και φιλοσοφικά ερωτήματα πάνω στο ποιος είναι ο αναμάρτητος, ποιος είναι ο κριτής, τι σημαίνει μισαλλοδοξία, πώς λειτουργεί η εμπάθεια. Το σύνολο αυτών των χαρακτηριστικών οδηγεί σε ένα έργο όπου κύρια διάστασή του είναι η καταγραφή ψυχολογικών πτυχών του ανθρώπου. Καθόλου τυχαία το πολυεπίπεδο αυτό έργο γνώρισε την επιτυχία και τη διάκριση.
Μάλιστα, εξαιτίας της επιτυχίας του, είχε την τύχη να μεταφερθεί και στη μεγάλη οθόνη (2008) σε σκηνοθεσία του ίδιου του συγγραφέα και με πρωταγωνιστές τη Μέριλ Στριπ και τον Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν στους αντίστοιχους ρόλους, με την ταινία να διαθέτει τέσσερις υποψηφιότητες βράβευσης στην ετήσια τελετή των Όσκαρ.
Ο σκηνοθέτης Απόλλωνας Παπαθεοχάρης έρχεται αντιμέτωπος με ένα αρκετά δύσκολο κείμενο. Αυτό έχει να κάνει με την υποχρέωσή του να υπερβεί την απλή καταγραφή του πλαισίου μέσα στο οποίο διαμορφώνεται η θεατρική δράση, αλλά και τις εύκολες και εξωτερικές συγκρούσεις ανάμεσα στα δύο κεντρικά πρόσωπα. Ο πυρήνας του έργου βρίσκεται στην ανάδειξη των δύο διαφορετικών ψυχολογικών ταυτοτήτων, όπου καμία τους δεν είναι εντελώς αθώα, όμως ούτε και ένοχη. Κάθε άνθρωπος κουβαλά τα μυστικά και τις «αμαρτίες του», κάθε άνθρωπος κουβαλά ένα κρυφό εσώτερο σκοτεινό εαυτό.
Στη θεατρική του πρόταση συνεργάζεται με δύο σημαντικούς ηθοποιούς του ελληνικού θεάτρου: Τη Ρούλα Πατεράκη και τον Νίκο Κουρή. Η πρώτη μάς προσφέρει μια στιβαρή ερμηνεία, αποδίδοντας πλήρως τον μισανθρωπισμό της αδελφής Αλοΐσιους, σε ένα ρόλο που θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχει γραφτεί για αυτήν. Ο δεύτερος γνωρίζει τον ρόλο και φορτίο που κουβαλά ο πρωταγωνιστής, ενώ μας προσφέρει, μέσω της πολύ καλής ερμηνείας του, τον νεαρό πατέρα Φλυν ως φορέα ενθουσιασμού και δημιουργίας που συνοδεύει συνήθως την ηλικία του. Ταυτόχρονα αποδίδει τις λεπτές αποχρώσεις των ψυχολογικών μεταπτώσεων που κουβαλά ο ρόλος του. Πολύ καλές στους ρόλους τους οι Λίλα Μπακλέση ως αδελφή Τζέιμς και Πηνελόπη Μαρκοπούλου ως κυρία Ουμέρ.
Τα σκηνικά του Παπαθεοχάρη λειτουργούν αποτελεσματικά και επιτυγχάνουν να αποδώσουν τους διαφορετικούς χώρους στους οποίους διαδραματίζεται η υπόθεση. Το ίδιο αποδοτική είναι και η λειτουργία του φωτισμού της Μελίνας Μάσχα.
Το έργο παρουσιάζεται ως δράμα, πολύ περισσότερο ρόλο όμως παίζει η ψυχολογική ανάδειξη του εσώτερου ανθρώπινου κόσμου. Αυτό πιστεύουμε ότι είναι και ο κύριος άξονας του θεατρικού κειμένου. Όσο και αν έχουμε ένα καλό και ισορροπημένο αποτέλεσμα, η ψυχολογική διάσταση του έργου μένει ανολοκλήρωτη. Ειδικά όποιον έχει παρακολουθήσει την κινηματογραφική ταινία.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
Μετάφραση: Αντώνης Γαλέος
Σκηνοθεσία-Σκηνικά-Κοστούμια: Απόλλων Παπαθεοχάρης
Βίντεο: Απόλλων Παπαθεοχάρης-Ραμόν Μαλαπέτσας
Σχεδιασμός Φωτισμών: Μελίνα Μάσχα
Μακιγιάζ: Παντελής Τουτουντζής
Βοηθός Σκηνοθέτη: Δανάη Παπουτσή
Βοηθός Σκηνογράφου: Σωτήρης Μήτσουλας
Φωτογραφίες: Έφη Γούση
ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ: Ρούλα Πατεράκη, Νίκος Κουρής, Λίλα Μπακλέση, Πηνελόπη Μαρκοπούλου
Θέατρο Ροές, Ιάκχου 16, Γκάζι
13.04.2018 – 29.04.2018
Τε: 19:00, Πε, Πα: 21:00, Σα: 18:30 & 21:00, Κυ: 20:00
€16-€18, €12 (μειωμένο)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου