Η τραγωδία της Συρίας και των εκεί χριστιανών

Η τραγωδία της Συρίας και των εκεί χριστιανών

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Η τραγωδία της Συρίας δεν λέει να τελειώσει. Άρχισε το 2011, με την «αραβική άνοιξη», που γρήγορα μετατράπηκε σε εφιαλτική εποχή, γεμάτη θάνατο και δυστυχία. Όλο και περισσότεροι εμπλέκονται στο Συριακό ζήτημα, για να αποκτήσουν οφέλη, να αποτρέψουν επιρροές, να εξυπηρετήσουν τα γεωπολιτικά συμφέροντά τους. Έως τώρα έχουν εμπλακεί οι ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Ιράν, Χεζμπολά του Λιβάνου, Τουρκία, Ισραήλ, Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, Κατάρ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, οι Κούρδοι. Εκεί είχαν ( και έχουν;) δράση και οι τρομοκράτες ισλαμιστές του «Ισλαμικού Κράτους». Όλοι οι εμπλεκόμενοι έχουν μεγαλύτερη ή μικρότερη ευθύνη για τις δολοφονίες εκατοντάδων χιλιάδων αμάχων και γιατί εξαναγκάζουν εκατομμύρια πολιτών της Συρίας να γίνουν πρόσφυγες.

Μεταξύ των τραγικών θυμάτων του διεξαγόμενου πολέμου στη Συρία οι χριστιανοί της. Υπερήφανοι που ο Χριστός, όπως λένε, μιλούσε την δική τους γλώσσα, την αραμαϊκή, και έχοντας έναν πολιτισμό με παράδοση χιλιάδων ετών, εξοντώθηκαν είτε από τους τρομοκράτες του «Ισλαμικού Κράτους», είτε από τους ισλαμιστές αντάρτες, που είναι εναντίον του Σύριου προέδρου Άσαντ και υποστηρίζονται, μεταξύ άλλων, από την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ.

Σε κοινή δήλωσή τους οι χριστιανοί ηγέτες της Συρίας, στις 16 Απριλίου 2018, τονίζουν ότι η χώρα τους «βρίσκεται υπό την οδύνη ενός βίαιου και ταραχώδους εμφυλίου πολέμου από το 2011, ο οποίος έχει στοιχίσει περίπου μισό εκατομμύριο ανθρώπινες ζωές και έχει οδηγήσει δέκα εκατομμύρια ανθρώπων να εκτοπισθούν από τις πατρογονικές τους εστίες». Σημειώνεται ότι ο πληθυσμός της Συρίας, πριν από το 2011, ήταν 18,4 εκατομμύρια και από αυτούς περίπου το 10% ήσαν Χριστιανοί. 

Στη δήλωση, την οποία υπογράφουν οι Πατριάρχες Αντιοχείας της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας, της Συριακής Ορθόδοξης (μονοφυσίτες) και της Ελληνο - Μελκιτικής Καθολικής (ουνίτες) σημειώνουν ότι η πρόσφατη επίθεση κατά της Συρίας με πυραύλους έγινε από χώρες (ΗΠΑ, Αγγλία και Γαλλία), στις οποίες ουδέποτε επιτέθηκε η Συρία και επομένως αυτή η επίθεση αποτελεί «καθαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου και του Χάρτου του ΟΗΕ, διότι εγένετο αναιτίως και αδίκως σε κυρίαρχο κράτος, μέλος του ΟΗΕ». Επισημαίνουν ακόμη ότι οι επιθέσεις αυτές «το μόνο που προκάλεσαν είναι να αποθρασύνουν τους τρομοκράτες και να προκαλέσουν περαιτέρω καθυστέρηση στην ειρηνική επίλυση του προβλήματος της χώρας τους». 

Σήμερα οι Χριστιανοί στο Χαλέπι και στην Χομς της Συρίας έχουν σχεδόν εκλείψει και παραμένουν πολύ λίγοι στη Δαμασκό. Για λόγους ασφαλείας σημαντικό μέρος της δραστηριότητας του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου της Αντιοχείας έχει μεταφερθεί από τη Δαμασκό στη Βηρυτό του Λιβάνου, όπου και η θεολογική του σχολή, του Μπαλαμάντ. Είναι η δεύτερη εξορία του Πατριαρχείου. Η πρώτη ήταν όταν απομακρύνθηκε από τη φυσική έδρα του, που περιήλθε υπό την εξουσία της Τουρκίας, και κατέφυγε στη Δαμασκό. 

Στο δράμα των κατοίκων της Συρίας και ιδιαίτερα των χριστιανών, δεν συγκρούονται μόνον οι γεωπολιτικές των εμπλεκομένων χωρών. Εμπλέκονται και αυτές των Ορθοδόξων Πατριαρχείων, τα οποία διασυνδέονται με τις πολιτικές εξουσίες, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Αντιοχείας υποστηρίζει τον πρόεδρο Άσαντ. Πρώτον γιατί αλλιώς κινδυνεύει με πλήρη αφανισμό και δεύτερον γιατί προτιμά την δικτατορία του αλαουίτη Άσαντ από τον ολοκληρωτισμό των σουνιτών ανταρτών, που υποστηρίζονται από τη Σαουδική Αραβία, την Τουρκία και το Κατάρ.

Το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, για λόγους ευνοήτους, ακολουθεί ανοικτά στα ζητήματα της Μέσης Ανατολής την γεωπολιτική του Προέδρου Ερντογάν. Προσφάτως ο Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος επισκέφθηκε στην Άγκυρα τον Τούρκο πρόεδρο. Από τη συνάντηση ανακοινώθηκαν μόνον τα τυπικά. Άγνωστο το τι ακριβώς διαμείφθηκε μεταξύ τους. Σημειώνεται ότι μετά το Πατριαρχείο των Αρμενίων στην Κωνσταντινούπολη, το οποίο χαιρέτησε την πολυαίμακτη εισβολή της Τουρκίας στη Συρία και ειδικότερα στην περιοχή του Αφρίν και ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος την χαιρέτησε, προκαλώντας εύλογη πικρία στο Πατριαρχείο Αντιοχείας και απορίες για την ανάμιξη του υπέρ της τουρκικής πολιτικής στη Συρία.

Το Πατριαρχείο της Μόσχας έχει εναρμονίσει την τάση του προς ηγεμονία επί των Ορθοδόξων με την γεωπολιτική του Κρεμλίνου. Στο θέμα της Συρίας ο Πατριάρχης Μόσχας κ. Κύριλλος ήρθε σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πάπα της Ρώμης Φραγκίσκο, ο οποίος του δήλωσε ότι στηρίζει την έκκλησή του για ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Τη δήλωση – παρέμβαση του Πατριάρχου Μόσχας συνυπέγραψαν οι Πατριάρχες της περιοχής, Αλεξανδρείας Θεόδωρος, Αντιοχείας Ιωάννης και Ιεροσολύμων Θεόφιλος. Ο κ. Κύριλλος δεν απευθύνθηκε στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, αφού, κατά την άποψη του, η υποστήριξη του κ. Βαρθολομαίου στην εισβολή της Τουρκίας στη Συρία δεν βοηθά στην ειρήνευση της περιοχής. 

Μέχρι πρόσφατα η πολιτική του Φαναρίου έναντι του Πατριαρχείου της Μόσχας και της Ρωσίας συμβάδιζε με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ και της Τουρκίας. Όμως τελευταίως άλλαξαν τα δεδομένα. Πρόσφατα οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ρωσία κατέστησαν από εχθρικές θερμότατες. Ο πρόεδρος Πούτιν τον περασμένο μήνα επισκέφθηκε την Άγκυρα και υπέγραψε συμφωνίες με τον Πρόεδρο Ερντογάν για την εκ μέρους της Τουρκίας αγορά ρωσικών πυραύλων εδάφους – αέρος S400 και την εκ μέρους της Ρωσίας κατασκευή στο Ακούγιου (Περιοχή Μερσίνας, νότια περιοχή της Τουρκίας, απέναντι από την Κύπρο) μεγάλου πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενεργείας. Με το δεδομένο αυτό το Φανάρι φαίνεται λογικό να μην προβεί σε ενέργεια σε βάρος του Πατριαρχείου της Μόσχας, π.χ. στο Ουκρανικό ζήτημα, διότι αυτή, κατ’ επέκταση, θα προκαλέσει την αντίδραση του Προέδρου Πούτιν και μπορεί να έχει επιπτώσεις στις σχέσεις του με τον Τουρκικό καθεστώς. 

Σημειώνεται ότι οι πρόεδροι της Ρωσίας, της Τουρκίας και του Ιράν συναντήθηκαν στην Αστάνα του Καζακστάν και συμφώνησαν, για τους δικούς του λόγους ο καθένας, να κινηθούν ανεξάρτητα από τις διαπραγματεύσεις, που διεξάγονται στη Γενεύη, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, προς επίλυση του Συριακού προβλήματος. Η Ρωσία και το Ιράν, όπως σημειώθηκε προηγουμένως, υποστηρίζουν τον πρόεδρο Άσαντ, ενώ η Τουρκία τους εναντίον του σουνίτες αντάρτες. Ενδεικτικό όμως της εξέλιξης στις σχέσεις των τριών είναι πως Ρωσία και Ιράν δείχνουν ανοχή προς την Τουρκία, για την εισβολή και κατοχή εδάφους της Συρίας, όπως επίσης και στις επιθέσεις της σε βάρος των Κούρδων της Συρίας. Η Τουρκία πάλι δείχνει τελευταία να μειώνει τις ενισχύσεις της προς τους αντάρτες της Συρίας και τις επιθέσεις της εναντίον του προέδρου Άσαντ... Ο πόλεμος στη Συρία φαίνεται χωρίς τέλος, προς δυστυχία των κατοίκων της και ιδιαίτερα των Χριστιανών.-