Στέλιος Ράμφος: κατηγορείται ως αμπελοφιλόσοφος, μνημονιακός γερμανοτσολιάς, φιλόσοφος-μαϊντανός και ων ουκ έστι αριθμός οι μειωτικοί επιθετικοί προσδιορισμοί στο όνομά του. Βεβαίως, ο ίδιος ουδέποτε συστήθηκε ως φιλόσοφος. Φίλος της φιλοσοφίας-αστειευόμενος και συγγραφέας είναι τα μόνα αυτοπροσδιοριστικά που δηλώνει.
ΣΤΕΛΙΟΣ ΡΑΜΦΟΣ
Η νίκη σαν παρηγοριά
εκδ. Αρμός
Ελάχιστοι είναι οι διανοούμενοι που κατέβηκαν, εγκαίρως, από τον ακαδημαϊκό τους Ολυμπο για να αναζητήσουν, μέσα από τη συνάφεια και τη δοκιμασία της καθημερινότητας, αίτια και ερμηνείες για τη σημερινή ελληνική κρίση. Ακόμα λιγότεροι, αυτοί που βγήκαν από τα προστατευόμενα, ναρκισσιστικά τείχη του σιναφιού τους για να μεταφέρουν τη συζήτηση στο χαμηλό επίπεδο ημών, των απλών, αδαών για τα δικά τους βάθη ανθρώπων και για να εκθέσουν τη διάνοια και την υπομονή τους σε κάθε λογής σχολιασμό. Ο Στέλιος Ράμφος το έκανε και συνεχίζει να το κάνει: δίνει συνεντεύξεις, μιλάει σε τηλεοπτικά πλατό, εκθέτει και εκτίθεται. Κατηγορήθηκε και κατηγορείται γι’ αυτό. Αμπελοφιλόσοφος, μνημονιακός γερμανοτσολιάς, φιλόσοφος-μαϊντανός και ων ουκ έστι αριθμός οι μειωτικοί επιθετικοί προσδιορισμοί στο όνομά του. Βεβαίως, ο ίδιος ουδέποτε συστήθηκε ως φιλόσοφος. Φίλος της φιλοσοφίας-αστειευόμενος και συγγραφέας είναι τα μόνα αυτοπροσδιοριστικά που δηλώνει. Αλλά ουδεμία σημασία έχει αυτό για το πλήθος. Και… προκειμένου να κρατήσω κι εγώ τη θέση μου εντός των τειχών των αδαών, θα δηλώσω μια αυθαίρετη σιγουριά: Κανένας από αυτούς που χλευάζουν δεν έχει διαβάσει ούτε μια αράδα του ούτε μια σελίδα ούτε ένα βιβλίο του. Δεν είναι κι εύκολο εξάλλου. Αν είχε διαβάσει, θα ήξερε ότι ποτέ δεν λοξοδρόμησε, ότι η προσπάθεια που κάνει όλα αυτά τα χρόνια για την «ερμηνευτική του Ελληνισμού είναι μια προσπάθεια να βρω τρόπο συνενώσεως των χρόνων στο ιστορικό μας παρόν, ώστε το παρελθόν να συνδεθεί με το μέλλον».
Είναι, όμως, πλέον βέβαιον ότι όσοι διαβάζουν εφημερίδες, παρακολουθούν αρθρογραφία στο Διαδίκτυο και σχολιαστικές εκπομπές στην τηλεόραση έχουν διαβάσει τουλάχιστον ένα άρθρο με αναφορά στην αναζήτηση της σύγχρονης ελληνικής ταυτότητας. Εχουν ακούσει τουλάχιστον μία συζήτηση στη διάρκεια της οποίας αυτή η αναζήτηση συνδέεται με τα πραγματικά αίτια της κρίσης. Και υπήρξα πολλάκις αυτήκοος μάρτυς της χρήσης των επιχειρημάτων του Στέλιου Ράμφου από ανθρώπους που δεν συνειδητοποιούσαν ότι είχαν ενστερνιστεί με κάποιο τρόπο και στο προσωπικό τους πνευματικό βάθος τη «ραμφική» αναζήτηση των αιτίων της κρίσης.
Επί ξύλου κρεμάμενοι
Στο τελευταίο βιβλίο του «Η νίκη σαν παρηγοριά», έχει συγκεντρώσει δημοσιευμένα κείμενα και συνεντεύξεις της περιόδου μεταξύ Απριλίου 2012 και Μαρτίου 2015, «όπως και έναν αδημοσίευτο πολυπρόσωπο διάλογο για θέματα της εργασίας μου και της ιστορικής συγκυρίας, όπως και για εκδηλώσεις ορισμένης ψυχολογίας η οποία μας κάνει να περιμένουμε τη νίκη σαν παρηγοριά, πτωχοαλαζονικά επί ξύλου κρεμάμενοι», όπως σημειώνει ο ίδιος στο μικρό εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου.
Οι έχοντες εμμονή με την κατηγορία ότι «προπαγάνδισε υπερβολικά στο παρελθόν την ορθόδοξη χριστιανική πίστη» μπορούν να βρουν εδώ ενδιαφέρουσες απαντήσεις: «Δεν μας ενδιαφέρει η θρησκεία ως ειδικό κατά περίπτωσιν περιεχόμενο αλλά οι μορφές εκείνων των ψυχικών εγγραφών που αφήνουν τα διάφορα θρησκευτικά μορφώματα […] Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι κάποιος ο οποίος εμβαθύνει σε ένα τέτοιο θέμα είναι υποχρεωμένος να μην είναι, ας πούμε, αγνωστικιστής. Ο πραγματικός άθεος είναι ανοιχτός. Μπορεί να είσαι μεγάλος θρησκειολόγος και να είσαι άθεος. Αλλά αυτό δεν θα σε εμποδίσει να καταλάβεις την τρομακτική σημασία που έχει η θρησκεία για τους ανθρώπους. Είναι ένα πεδίο απ’ όπου αντλούν τα πρέπει τους και τις σημασίες τους […]».
Ορθοδοξία και Αριστερά
Στο ίδιο μονοπάτι σκέψης εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η σύνδεση ανάμεσα στην Ορθοδοξία και την Αριστερά: «Η ψυχολογία του αριστερού είναι θρησκευτική. Είναι πολύ εύκολο ένας αριστερός να γίνει εθνικιστής και θρήσκος, όπως έγινε, για παράδειγμα, ο Μιλόσεβιτς. Ο Στάλιν, μετά από τα σημεία και τέρατα που έπραττε την ημέρα, το βράδυ μαζί με τον Μπέρια και τον Μαλένκοφ, έψαλλαν ύμνους στην Παναγία, όπως γράφει στην αυτοβιογραφία της η κόρη του, Σβετλάνα. Θέλω να πω ότι η ψυχολογία του αριστερού, που αποζητά φαντασιακά την τελική λύση των προβλημάτων της ιστορικής ανθρωπότητος, και η ψυχολογία του θρήσκου, που θέλει επίσης τη βασιλεία των ουρανών, το τέλος του κακού στη γη και μετά θάνατον, είναι τηρουμένων των αναλογιών ίδια. Γι’ αυτό δεν είναι τυχαία η επιρροή που μπορεί να έχουν είτε είχαν τα κομμουνιστικά κόμματα σε χώρες που είναι ορθόδοξες. Αντίθετα, δεν θα βρούμε κομμουνιστικό κόμμα σε προτεσταντική χώρα, ενώ στις καθολικές τα βρίσκουμε στην ηπιότερη μορφή τους. Επομένως είναι πολύ εύκολο ένας νέος να στραφεί στην Αριστερά και εξ ίσου εύκολο, για τους ίδιους λόγους, να την εγκαταλείψει […]».
Και μόνον οι τίτλοι των κεφαλαίων του βιβλίου παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τους φίλους της δουλειάς του, αλλά κυρίως για τους εχθρούς της: «Να στερηθούμε τη νοσταλγία που μας θρέφει», «Χωρίς αλήθεια το μέλλον είναι η κόλασι», «Ελπίζουμε για να μη σκεπτόμαστε», «Κολλημένοι στην εικόνα μας κρυμμένοι απ’ την αλήθεια» είναι μερικοί.
Ο Στέλιος Ράμφος κατάφερε, κάνοντας φίλους της σκέψης του αλλά και αξιόλογους εχθρούς, να φέρει στην επιφάνεια ζητήματα της ατομικής και συλλογικής ελληνικής συμπεριφοράς για ό,τι αφορά την καθημερινότητα αλλά και τις πολιτικές μας επιλογές. Κατάφερε να ανοίξει τη συζήτηση, όπως λέμε, επισημαίνοντας τα μονοπάτια που μπορεί να ακολουθήσει η σκέψη μας προκειμένου εμείς οι ίδιοι να αναζητήσουμε και πιθανόν να βρούμε τον εαυτό μας μέσα στον κόσμο και τον κόσμο που θέλουμε μέσα στον εαυτό μας. Ελεύθερα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου