Εισήγηση του προέδρου της ΠΕΘ κ. Κωνσταντίνου Σπαλιώρα στην ειδική Συνεδρίαση της ΔΙΣ (12-01-2016) για το Μάθημα των Θρησκευτικών

Εισήγηση του προέδρου της ΠΕΘ κ. Κωνσταντίνου Σπαλιώρα στην ειδική Συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου (12-01-2016) για το Μάθημα των Θρησκευτικών Μακαριώτατε, Σεβασμιώτατοι, κύριοι καθηγητές, Αφού ευχαριστήσω και συγχαρώ τον Μητροπολίτη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεο για την εμπεριστατωμένη και διαλλακτική του εισήγηση, επιτρέψτε μου να αναφερθώ δειγματικά μόνον σε κομβικά σημεία, που δημιουργούν μεγάλο πρόβλημα στο μάθημα των Θρησκευτικών και στον κλάδο των Θεολόγων καθηγητών και είναι εκείνα, που χαρακτηρίζουν  τα Νέα προτεινόμενα Προγράμματα Σπουδών (2011), (2014) και (2015) και για τα οποία αντέδρασε εξ’ αρχής και αντιδρά η ΠΕΘ. ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΕΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ – ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2014 Το αναθεωρημένο Πρόγραμμα Σπουδών (ΠΣ) του 2014, όπως και το Π.Σ του 2011, συνεξετάζει από την Γ΄ Δημοτικού, την Ορθόδοξη παράδοση, τον Ρωμαιοκαθολικισμό και τον Προτεσταντισμό, ταυτόχρονα και ισότιμα με τον Ιουδαϊσμό, το Ισλάμ, τον Ινδουισμό, το Βουδισμό, τον Ταοϊσμό και τον Κομφουκιανισμό. Πρόκειται δηλαδή για ένα πολυθρησκειακό μόρφωμα, το οποίο στηρίζεται στην τεχνητή-επιφανειακή σύγκλιση μεταξύ των (3) δογμάτων του χριστιανισμού αλλά και του Χριστιανισμού με τα ξένα θρησκεύματα. Έτσι. όμως,  οδηγεί σε εσφαλμένα επιστημονικά και θεολογικά συμπεράσματα, δημιουργεί σύγχυση στους μαθητές, τους οδηγεί στο συγκρητισμό, είναι ασύμβατο με την πίστη της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η δε διδασκαλία του καταργεί τον χριστοκεντρικό προσανατολισμό του ΜτΘ και τον κάνει ανθρωποκεντρικό-συγκρητιστικό.   Οι συντάκτες των παραπάνω ΠΣ τα συνέταξαν αυθαίρετα, χωρίς να ζητηθεί η συμμετοχή της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ούτε των Θεολογικών Σχολών, ούτε η συμμετοχή των ειδικών Παιδαγωγών, ούτε της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων (ΠΕΘ). Σημειωτέον ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία, με βάση το νόμο, έχει λόγο να ελέγχει το περιεχόμενο της διδασκαλίας του ΜτΘ, που αφορά τους ορθόδοξους μαθητές, αν δηλαδή συμφωνεί με τις αρχές της και προάγει στη χριστιανική αγωγή της νεότητας Οι προτάσεις των συντακτών του ΠΣ «Θρησκευτικά για όλους τους μαθητές» και «αναβάθμιση του Θρησκευτικού μαθήματος» αποτελούν παραπλανητικά συνθήματα που, ουσιαστικά, αποδέχονται τις κατηγορίες περί ομολογιακού μαθήματος, αποσκοπούν στην αλλοίωση του χαρακτήρα του μαθήματος και γι΄ αυτό δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές από τη μεγάλη πλειονοψηφία των μάχιμων Θεολόγων και όχι μόνο. Ισχυρίζονται ψευδώς πως το μεγαλύτερο μέρος των προσφερόμενων πληροφοριών, αφορά στον Χριστιανισμό, ενώ το πρόβλημα έγκειται στην ομογενοποιημένη – ταυτόχρονη μείξη ετερόκλητων χαρακτηριστικών. Ισχυρίζονται πως υπάρχουν «τρεις κύκλοι» στο ΠΣ, που ο ένας αναφέρεται στην παράδοση της Ορθόδοξης χριστιανικής Εκκλησίας, ο δεύτερος στη γνωριμία με τις μεγάλες χριστιανικές παραδόσεις και τέλος, ο τρίτος στα μεγάλα θρησκεύματα (ΠΣ. σ.17), ενώ δεν υπάρχουν τρία χωριστά σύνολα πληροφοριών, δεν υπάρχουν τρεις ξεχωριστοί κύκλοι, αλλά τρεις τεμνόμενοι κύκλοι όπου περιπλέκονται όλες μαζί: Η Ορθοδοξία, οι χριστιανικές ομολογίες και οι θρησκείες και καταργούνται οι διακριτές ταυτότητες και διαφορές. Με το ισχύον Αναλυτικό Πρόγραμμα, ως γνωστό, οι θρησκείες διδάσκονται στη Β΄ λυκείου, σε χωριστές από τη Ορθοδοξία και τις χριστιανικές ομολογίες ενότητες, για να υπάρχει προληπτική αντιμετώπιση της σύγχυσης που προκαλεί στους μαθητές ο θρησκευτικός συμφυρμός και συγκρητισμός. Το ΠΣ, προκειμένου να καθιερωθεί ή μάλλον να επιβληθεί η εφαρμογή του, χρησιμοποιεί δύο όπλα α) την παραπλάνηση και β) τις σύγχρονες μορφές διδασκαλίας. Οι συντάκτες, ενώ διαβεβαιώνουν τη «θεμελίωση της ορθόδοξης χριστιανικής μαρτυρίας στη σχολική εκπαίδευση σε ένα υψηλότερο πνευματικό και θεολογικό επίπεδο» (ΠΣ σ. 17), περίτεχνα την αλλοιώνουν και ουσιαστικά την καταργούν. Αναφορικά με το δεύτερο όπλο, οι σύγχρονες μέθοδοι διδασκαλίας είναι ουδέτερες και είναι δυνατόν να εφαρμοστούν και στο ισχύον ΜτΘ, χωρίς αυτό να απολέσει την ορθόδοξη ταυτότητά του. Το ΠΣ συσκοτίζει περίτεχνα την αντίληψη των μικρών μαθητών για το ποιος είναι ο Θεός που σώζει τον άνθρωπο. Η ξεκάθαρη απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα χαρακτηρίζεται «ομολογιακή εμμονή, κατηχητισμός, φανατισμός ή μισαλλοδοξία» (ΠΣ σ. 11, 13). Το ΠΣ, δέσμιο της ιδεολογίας του, «θολώνει τα νερά» - αποκρύπτει σκόπιμα τη θεμελιώδη αλήθεια της χριστιανικής πίστεως, πως ο Χριστός είναι ο μόνος Θεάνθρωπος και Σωτήρας του κόσμου. Λόγω της συνεξέτασης του Χριστιανισμού με τις θρησκείες, στρεβλώνονται θέματα με εντελώς διαφορετική θεολογία, προκειμένου να συνυπάρξουν και να συνδυαστούν σε ένα απαράδεκτο και ακατάλληλο πολτοποιημένο διδακτικό σχήμα για μικρά παιδιά: Π.χ. το ορθόδοξο βάπτισμα, ως αντίστοιχο των τελετών ενηλικίωσης των εβραίων και των μουσουλμάνων (ΠΣ σ. 57). Οι χριστιανοί άγιοι με τα ιερά πρόσωπα θρησκειών (ΠΣ σ. 61).  Η Αγία Γραφή μαζί με τα ιερά βιβλία των θρησκειών, η χριστιανική αλήθεια μαζί με τις μαγείες, τους μύθους, τις δεισιδαιμονίες (ΠΣ σ. 62, 70-71). Εκ των ανωτέρω προκύπτει, σαφώς, ότι οι ορθόδοξοι μικροί μαθητές διδάσκονται άλλη θρησκεία από τη δική τους, ο δε προσηλυτισμός τους είναι εμφανής, μέσα από συγκεκριμένες τακτικές και οδηγίες προς τους διδάσκοντες, οι οποίες περιέχονται στον «Οδηγό Εκπαιδευτικού». Να επισημανθεί ότι, σύμφωνα με την απόφαση 115/2012 του Διοικητικού Εφετείου Χανίων, η διδασκαλία του ορθόδοξου μαθήματος είναι υποχρεωτική για την Πολιτεία, καθώς και η κατάρτιση των προγραμμάτων διδασκαλίας, με ύλη σύμφωνη με τις αρχές του ορθόδοξου χριστιανικού δόγματος, η δε ορθόδοξη διδασκαλία του ΜτΘ δεν αντιτίθεται στις απαιτήσεις του πλουραλισμού, της πολυφωνίας και της πολυπολιτισμικότητας. Είναι σημαντική ως προς τούτο η σχετική Γνωμοδότηση για το μάθημα των Θρησκευτικών, των έγκριτων νομικών κ.κ. Γ. Κρίππα, Π. Δροσίτη, Α. Βλάχου που παραδόθηκε στη Σύνοδο. Συμπεράσματα: Το αναθεωρημένο Πρόγραμμα Σπουδών 2014 είναι: α) αντισυνταγματικό, β) παράνομο, γ) αντίθετο προς τις αρχές τις Ορθόδοξης Εκκλησίας, δ) προσηλυτίζει τους μαθητές σε άλλη πίστη, ε) αντιεπιστημονικό, διότι συμφύρει γνώσεις διαφορετικών χώρων, στ) αντιπαιδαγωγικό, διότι απευθύνεται σε μαθητές μικρής ηλικίας και τους οδηγεί στη σύγχυση και το συγκρητισμό. Οι συντάκτες του ΠΣ δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι οι ορθόδοξοι χριστιανοί μαθητές ανήκουν στους γονείς τους, οι οποίοι τους οδήγησαν στην Ορθόδοξη Εκκλησία και πίστη. Ανήκουν, επίσης, ως βαπτισμένοι χριστιανοί, στον Ιησού Χριστό. Οι συντάκτες κανενός Προγράμματος ΕΣΠΑ δεν έχουν το δικαίωμα να τους οδηγήσουν στην πανθρησκεία και στην πολυθεϊα. Ο Χριστός δεν μπορεί να συσχετίζεται εξισωτικά με τους φιλοσόφους-δασκάλους των θρησκειών. Το θεανθρώπινο πρόσωπό του είναι μοναδικής σημασίας για τη σωτηρία του κόσμου, επειδή Εκείνος είναι ο μοναδικός Θεάνθρωπος και Σωτήρας. Η αντίληψη να θεωρείται αυτή η μοναδική σχέση ως έκφραση μονοφωνίας, είναι αντιχριστιανική. ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΛΥΚΕΙΟΥ 2014 Παρόμοια προβλήματα παρατηρούνται και στο νέο ΠΣ για το ΜτΘ του Λυκείου. Ο τίτλος του μαθήματος στις τάξεις του Λυκείου είναι: (Α΄ Λυκείου: Θρησκεία και σύγχρονος άνθρωπος, Β΄ Λυκείου: Θρησκεία και κοινωνία, Γ΄ Λυκείου: Θρησκεία και σύγχρονος κόσμος). Η «αφαίρεση», που δηλώνεται με τον όρο «Θρησκεία», οδηγεί σε πλήθος ερμηνειών, που παραπέμπουν σε μια φαινομενολογική, κοινωνιολογική ή άλλη θεώρηση, που δεν είναι, πάντως, ούτε θεολογική ούτε θρησκειολογική. Πρόκειται για έναν όρο που δεν εστιάζει στη διαφορετικότητα των θρησκειών, αλλά παραπέμπει σε μια γενικευμένη και αφηρημένη έννοια περί θρησκείας, που τείνει να συμπεριλάβει όλες τις θρησκείες κάτω από μια υπεραπλουστευμένη και θολή εννοιολογική προσέγγιση. Η εισαγωγή του πιο πάνω μοντέλου δημιουργεί μια σειρά από προβλήματα σε ό,τι αφορά στη διδασκαλία του χριστιανισμού και των θρησκευμάτων.  Η άποψή μας αυτή βασίζεται στην αρχή της συνέπειας σε ό,τι αφορά στη λειτουργία ενός συστήματος. Κάθε σύστημα θα πρέπει να διδάσκεται ως ένα οργανωμένο όλο, προκειμένου να διαπιστωθεί η λειτουργικότητα των μερών του. Για παράδειγμα, η Θεία Ευχαριστία δεν μπορεί να νοηθεί εκτός της Εκκλησίας, που με τη σειρά της δεν μπορεί να νοηθεί εκτός της πίστης. Είναι προφανές ότι ένας κατακερματισμός των εννοιών δεν αποκαλύπτει τις ενδοσυστημικές σχέσεις των μερών του συστήματος. Πολύ δε περισσότερο, όταν δεν είναι σαφές, πώς προσεγγίζουμε τις έννοιες αυτές. Δεν είναι σαφές αν κάνουμε λόγο για μια θεολογική, θρησκειολογική, ψυχολογική, ανθρωπολογική ή κοινωνιολογική προσέγγιση. Η πραγμάτευση μη απτών εννοιών δημιουργεί ένα θολό τοπίο, που οδηγεί τους μαθητές σε σύγχυση καθώς δεν αντιλαμβάνονται πώς μπορούν να τις προσεγγίσουν, τη στιγμή, μάλιστα, που κάτι άλλο προσδοκούν από το Μάθημα των Θρησκευτικών. Αντί να υιοθετηθεί μια λιτή και μεθοδική προσέγγιση με συνέπεια σε ό,τι αυτή είναι και περιλαμβάνει, επιλέγεται μια επιφανειακή και επιπόλαιη διαχείριση εννοιών με αμφίβολα αποτελέσματα ως προς την κατάκτηση των απαραίτητων γι’ αυτό το πνευματικό επίπεδο των μαθητών γνώσεων και εμπειριών. Το Ουσιαστικό επομένως πρόβλημα της εφαρμογής αυτών των Προγραμμάτων Σπουδών είναι η αναποτελεσματική διαχείριση των εννοιών αυτών από τους μαθητές, που δεν έχουν ούτε τα απαιτούμενα μεθοδολογικά εργαλεία ούτε την προϋποτιθέμενη γνώση για να τις διαχειριστούν σε βάθος. Η επιφανειακή και πρόχειρη διασύνδεση των εννοιών στις διάφορες θρησκείες αναδεικνύει ένα επιπρόσθετο πρόβλημα, αυτό του θρησκευτικού συγκρητισμού, το ίδιο δηλαδή που παρατηρείται και στο Πρόγραμμα Δημοτικού - Γυμνασίου. Μακαριώτατε, Σεβασμιώτατοι, Μετά από αυτήν την σύντομη υπογράμμιση της ακαταλληλότητας των δύο Προγραμμάτων η ΠΕΘ καταθέτει σήμερα στην σημερινή Διαρκή Σύνοδο  (3) τρεις βασικές θέσεις - δηλώσεις και (1) μία συγκεκριμένη και σαφή πρόταση: 1η Θέση Τα μέλη της ΠΕΘ, που  στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι μάχιμοι Θεολόγοι, που διδάσκουν το μάθημα των Θρησκευτικών στις σχολικές αίθουσες δηλώνουν ξεκάθαρα ότι:    α) Είναι κάθετα αντίθετα με τα Νέα Προγράμματα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών, που έχουν αρχειοθετηθεί στα συρτάρια του Υπουργείου Παιδείας. Οι συντάκτες τους, ωστόσο, επιχειρούν απεγνωσμένα, παρά τις μεγάλες και επί (4) συναπτά έτη αντιδράσεις που αυτά έχουν προκαλέσει, να τα επαναφέρουν σε ισχύ (βλ. με σεμινάρια Σχ. Συμβούλων, με εκπομπές στα ΜΜΕ, με παραφιλολογία εκφοβισμού του θεολογικού κόσμου, κ.λ.π), β) Οι Θεολόγοι δεν πρόκειται να δεχτούν ποτέ να εφαρμόσουν τέτοιου είδους Προγράμματα Σπουδών για το μάθημα των Θρησκευτικών, ακόμα και στην απίθανη περίπτωση, που τυχόν θα ελάμβαναν την έγκριση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, διότι διαλύουν το μάθημά μας, διαστρέφοντας το χαρακτήρα του, τον σκοπό, το περιεχόμενο, την αποστολή και τον ρόλο του. γ) Οι Θεολόγοι θα αντιταχθούν στην εφαρμογή τους με κάθε προσφερόμενο, ενδεικνυόμενο, εφευρετικό και νόμιμο τρόπο (προσφεύγοντας ακόμη και στα Ευρωπαϊκά δικαστήρια), αν ποτέ καταφέρουν οι εμπνευστές τους, παρακάμπτοντας τη θέληση της πλειοψηφίας του θεολογικού κόσμου, να τα εισαγάγουν στο χώρο του σχολείου. Ξεκάθαρα και αποφασιστικά λόγια: Οι Θεολόγοι της πατρίδας μας, δεν θα υποχωρήσουν, δεν θα κάνουν την χάρη κανενός με οποιοδήποτε τίμημα, δεν θα παραβούν το χρέος τους ως θεολόγοι, δεν θα αρνηθούν την ορθόδοξη παράδοσή τους ως βάση της χριστιανικής αγωγής των ορθοδόξων μαθητών. 2η Θέση Δηλώνουμε επίσης, ότι τους εμπνευστές αυτών των απαράδεκτων Νέων Προγραμμάτων Σπουδών για το μάθημα των Θρησκευτικών, ως ανθρώπους, συναδέλφους και επιστήμονες, τους σεβόμαστε και τους τιμούμε. Όμως, το συγκεκριμένο κατασκεύασμά τους, το αρνούμαστε άρδην, όπως και την ολιγομελή συλλογική τους έκφραση τον ΚΑΙΡΟ, την οποία μάλιστα, έγκυροι και έγκριτοι νομικοί την χαρακτηρίζουν με επίσημα έγγραφα, παράνομη.  Ξεκάθαρα και αποφασιστικά λόγια: Αρνούμαστε να τους αποδεχτούμε ως ισότιμους συνομιλητές, παρά το ότι, ειδικά σήμερα, αφενός από σεβασμό και αγάπη Χριστού προς το πρόσωπό σας και τα πρόσωπα όλων των σεβασμίων Συνοδικών Αρχιερέων και, αφετέρου, από υπακοή στην πρόσκλησή σας, είμαστε στην ίδια αίθουσα μαζί τους. Οι λόγοι που δεν τους αποδεχόμαστε είναι οι παρακάτω: α) Δημιούργησαν τεράστιο πρόβλημα στο ορθόδοξο μάθημά μας, συκοφαντώντας το για άγνωστους σ’ εμάς λόγους, ως κατηχητικό και ομολογιακό, με σκοπό, τελικά, να το αποδομήσουν συγγράφοντας και εφαρμόζοντας το πολυθρησκειακό τερατούργημα. β) Διαίρεσαν και δίχασαν τον θεολογικό κόσμο, αποδυναμώνοντας τη θέση του έναντι της πολιτείας. γ) Αρνούνται στην Εκκλησία της Ελλάδος, όπως δήλωσαν σε πρόσφατη ανακοίνωσή τους, το πηγάζον εκ των Συνταγματικών επιταγών και του Καταστατικού Χάρτη, δικαίωμα και χρέος της, να έχει λόγο στην χριστιανική αγωγή της νεότητας. 3η Θέση Η ΔΙΣ της Εκκλησίας της Ελλάδος οφείλει, όπως επανειλημμένα, τα τελευταία τέσσερα χρόνια που αγωνιζόμαστε γι΄ αυτή την υπόθεση της έχουμε ζητήσει, να τοποθετηθεί συλλογικά και εγγράφως, όπως έχει κάνει και για άλλα φλέγοντα θέματα της κοινωνικής επικαιρότητας: α) Απέναντι στα απαράδεκτα για μας Πιλοτικά Προγράμματα Σπουδών. β) Απέναντι στην εκπεφρασμένη θέση του νυν Υπουργού Παιδείας κ. Νικολάου Φίλη για την αλλαγή του μαθήματος των Θρησκευτικών σε καθαρή θρησκειολογία. Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΑΣ Το ΠΣ είναι δομημένο με πολυθρησκειακή δομή. Πρέπει να συνταχθεί εξ αρχής νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών, το οποίο να διδάσκει χωριστά το Χριστιανισμό, με βάση την οντολογία και κοσμοθεωρία του και αντίστοιχα τις θρησκείες με τις δικές τους θέσεις. Ειδικότερα, οι θρησκείες να διδάσκονται συστηματικά σε μαθητές του Λυκείου, ώστε να μπορούν να επεξεργαστούν, με κριτική σκέψη, τις προσφερόμενες γνώσεις, χωρίς να αποκλείεται η απλή πληροφόρηση για το θρησκευτικό φαινόμενο και σε μικρότερες τάξεις, σε ολιγάριθμες θεματικές αλλά ξεχωριστές ενότητες για κάθε θρήσκευμα. Η σύνταξη του νέου ΑΠΣ να γίνει με βάση το ΑΠΣ του 2003 και τα βιβλία του 2003-2006, με τις απαιτούμενες διορθώσεις, βελτιώσεις και εμπλουτισμό με παιδαγωγική και διδακτική μεθοδολογία. Αυτή η εξ΄αρχής σύνταξη νέου ΠΣ θα είναι μία  ενωτική προσπάθεια, που θα πραγματοποιηθεί, αφού συσταθεί μεικτή θεολογική Επιτροπή Παιδείας, χωρίς αποκλεισμούς, με την παρουσία σε αυτήν του Υπουργείου Παιδείας, της Εκκλησίας, των Θεολογικών Σχολών, της ΠΕΘ, και οπωσδήποτε θεολόγων εμπειρογνωμόνων εξειδικευμένων στην Παιδαγωγική και διδακτική του ΜτΘ.

http://www.petheol.gr