Η Ορθοδοξία το 2018 (Θ΄ Μέρος) Πατριαρχείο της Γεωργίας
Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Γεωργίας είναι επίσης μια μαρτυρική Εκκλησία, όπως όλες οι υπόλοιπες Ορθόδοξες κατά τόπους Εκκλησίες. Και Αυτή, όπως κι όλες οι άλλες, διέσωσε, μέσα στο διάβα των αιώνων, την πίστη στην Ορθοδοξία, την εθνική ταυτότητα του ποιμνίου της και τη γλώσσα του, όταν ήταν σε καθεστώς αιχμαλωσίας, υπό διάφορους κατακτητές.
Στην εποχή του σοβιετικού ολοκληρωτισμού δοκιμάστηκε στο καμίνι του μαρτυρίου της πίστεως και βγήκε αλώβητη μπρος στους απηνείς διωγμούς και στην αθεϊστική προπαγάνδα. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του 2011 στην Γεωργία ζουν 3,8 εκατομμύρια κάτοικοι, από τους οποίους το 89% δήλωσαν Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Οι άλλοι είναι ετερόδοξοι, αλλόθρησκοι και άθεοι. Μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού και την κήρυξη της ανεξαρτησίας της χώρας η μεγάλη φτώχεια του λαού είχε ως αποτέλεσμα την εντυπωσιακή αύξηση της εγκληματικότητας και της διαφθοράς, την έκρηξη της μετανάστευσης, με κάθε μέσον και τρόπο προς τις δυτικές χώρες και, από την άλλη, την εντατικοποίηση της δράσης των σεκτών, που θέλησαν να επωφεληθούν από τη φτώχεια του λαού. Αποτέλεσμα, σήμερα στη Γεωργία να υπάρχουν 18.000 περίπου Μάρτυρες του Ιεχωβά.
Στη Γεωργία ζούσαν πολλοί Έλληνες, στην πρωτεύουσα Τιφλίδα, αλλά κυρίως στην Κολχίδα, περιοχή που έχει παράλια στον Εύξεινο Πόντο και περιλαμβάνει την Αμπχαζία, με πρωτεύουσα και λιμάνι το Σοχούμι, την Αζαρία, με λιμάνι και πρωτεύουσα το Μπατούμι και την Ριζούντα της Τουρκίας. Η περιοχή έχει μακρά ελληνική παράδοση, από τον Ιάσονα και το χρυσόμαλλο δέρας έως τις ημέρες μας. Το 1920 σ’ αυτήν ζούσαν 50.000 Έλληνες. Όταν, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, αυξήθηκαν και έφτασαν έως και τις 250.000 και κινήθηκαν να συγκροτήσουν την εντός της ΕΣΣΔ Αυτόνομη Ελληνική Δημοκρατία της Κολχίδας, η Σταλινική ολοκληρωτική εξουσία έδρασε ανελέητα σε βάρος των Ελλήνων. Προέβη σε εθνοκάθαρση και όσοι γλύτωσαν τον θάνατο μετατοπίστηκαν σε χώρες της κεντρικής Ασίας... Κατά την απογραφή του 2011 στο Σοχούμι ζούν 645 Έλληνες.
Μετά την κατάρρευση του Σοβιετικού καθεστώτος, στις αρχές του 1990, ανακηρύχθηκαν ντε φάκτο ανεξάρτητες δημοκρατίες οι ντε γιούρε ανήκουσες στην Γεωργία περιοχές της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας. Και οι δύο αυτές ντε φάκτο δημοκρατίες είναι υπό την άμεση προστασία της Ρωσίας, η οποία είναι από τις ελάχιστες χώρες που τις έχουν αναγνωρίσει και με την οποία συνεργάζονται ως να είναι μέρος της. Η προσπάθεια γεωργιανών στρατιωτικών δυνάμεων να επαναπροσαρτήσουν, το 2008, τις περιοχές αυτές απέτυχε, λόγω της εμπλοκής στον πόλεμο ισχυρών ρωσικών ενόπλων δυνάμεων. Η Ρωσία στρατηγικά δεν επιθυμεί να χάσει τον έλεγχο των χωρών του Καυκάσου και, επομένως, της Γεωργίας. Οι φιλοδυτικές δυνάμεις που κυβερνούν τη χώρα μετά το 1990 και επιθυμούν την ένταξη της στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ έχουν αποτύχει, λόγω ανικανότητας, διεφθαρμένης διοίκησης και σπάταλης διαχείρισης και βεβαίως λόγω της πίεσης, που ασκεί με ποικίλους τρόπους, η Ρωσία.
Ο Πατριάρχης Γεωργίας Ηλίας Β΄, 85 ετών σήμερα, είναι πρόσωπο – σύμβολο για τους περισσότερους Γεωργιανούς. Εξελέγη το 1977, υπό πλήρη σοβιετική κυριαρχία και υπέστη, όπως όλος ο λαός του, πολλούς διωγμούς. Έχει ισχυρή προσωπικότητα και διεθνή ακτινοβολία, που ουδείς Γεωργιανός πολιτικός διαθέτει. Ως εκ τούτου πολλές φορές υποχρεώνεται από τα πράγματα να πάρει πρωτοβουλίες και να δράσει προς όφελος της χώρας του και στο πολιτικό επίπεδο. Παράδειγμα: Μετά τον πόλεμο της Γεωργίας με τη Ρωσία, του 2008, οι σχέσεις των δύο κυβερνήσεων ήσαν ιδιαίτερα τεταμένες. Ο Πατριάρχης Ηλίας πήρε την πρωτοβουλία και το 2013 μετέβη στη Μόσχα και συνάντησε τον Πρόεδρο Πούτιν. Η συζήτηση μαζί του ήταν θερμή. Είχε προηγηθεί και η συνάντηση με τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο και είχε προλειανθεί το έδαφος. Από τότε οι σχέσεις των δύο χωρών βελτιώθηκαν, έστω λίγο, έστω για λίγο...
Οι δύο εκκλησιαστικοί ηγέτες, σε μια σωστή εκ μέρους τους εκκλησιαστική – διπλωματική κίνηση, συμφώνησαν το Πατριαρχείο της Μόσχας να ακολουθήσει άλλη πολιτική από τη Ρωσική Πολιτεία και οι ντε φάκτο ανεξάρτητες δημοκρατίες της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας να παραμείνουν εκκλησιαστικά υπό το Πατριαρχείο της Γεωργίας. Σε ανταπόδοση ο Πατριάρχης Γεωργίας υποσχέθηκε να τηρεί θετική στάση στα ζητήματα, που αντιμετωπίζει η Ρωσική Εκκλησία. Αυτό φαίνεται στο τρέχον εκκλησιαστικό θέμα της Ουκρανίας. Στις 22 Ιουνίου του 2018 η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου της Γεωργίας έλαβε γνώση των γραμμάτων των Πατριαρχών Βαρθολομαίου και Κυρίλλου, καθώς και του Μητροπολίτου Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Ονουφρίου. Κατόπιν ευρείας συζήτησης και με την αρνητική ψήφο ενός Μητροπολίτου αποφάσισε να στηρίξει το υφιστάμενο κανονικό καθεστώς στην Ουκρανία και τον κανονικό Μητροπολίτη Ονούφριο.
Ο Πατριάρχης Ηλίας κρατάει ισορροπίες και στα εθνικά θέματα. Κοιτάζει να παραμείνουν χωρίς πολεμικές αντιπαραθέσεις οι σχέσεις με τη Μόσχα και θερμές με τις ΗΠΑ. Στις 15 Μαρτίου 2013 δέχθηκε τον αμερικανό πρέσβη στην Τιφλίδα Ιαν Κέλι και τον ενημέρωσε για τις υπηρεσίες, που έχει προσφέρει η Εκκλησία στον Γεωργιανό λαό, σώζοντάς του τη γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμα, τις παραδόσεις του και βοηθώντας τον να αποκτήσει την εθνική του ανεξαρτησία και κυριαρχία. Στη συνέχεια του τόνισε ότι ο προσανατολισμός της χώρας του είναι ευρωπαϊκός – ευρωατλαντικός, αλλά, πρόσθεσε, ότι όλα χρειάζονται χρόνο και υπομονή. Όσον αφορά στη δύναμη που έχει η Ορθόδοξη Εκκλησία στη Γεωργία του σημείωσε ότι αυτή οφείλεται στον ίδιο το λαό, ο οποίος αισθάνεται ευγνωμοσύνη προς την Εκκλησία του, επειδή υπερασπίζεται τον πολιτισμό και τα καλώς εννοούμενα συμφέροντά του.
Επέμβαση του Πατριάρχου Ηλία σε εθνικό θέμα υπήρξε στο θέμα της επίσκεψης του ντε φάκτο (ρώσου) προέδρου της Νότιας Οσετίας Ανατόλι Μπιμπίλοφ στις πολιτικές αρχές και στον Πατριάρχη Ειρηναίο της Σερβίας. Κατά την επίσκεψη στο Πατριαρχικό Μέγαρο της προέδρου του Σερβικού Κοινοβουλίου κας Μάγιας Γκοΐκοβιτς, στις 26 Ιανουαρίου 2018, έλαβε από αυτήν τη διαβεβαίωση ότι δεν υπάρχει ντε φάκτο αναγνώριση της Νότιας Οσετίας από την Σερβία και πως η επίσκεψη χαρακτηρίστηκε από τη Σερβική κυβέρνηση και από το Σερβικό Πατριαρχείο άτυπη και ανεπίσημη. Η κα Γκοΐκοβιτς σημείωσε στον Πατριάρχη Γεωργίας ότι η Σερβία είναι ευαίσθητη σε ζητήματα κατοχής περιοχών από ξένες χώρες, αφού και η Σερβία αντιμετωπίζει το ίδιο πρόβλημα στο Κοσσυφοπέδιο και στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη.
Συχνές είναι και οι κοινωνικές παρεμβάσεις του Πατριάρχου Γεωργίας. Στις 5 Αυγούστου 2018 το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας αποφάσισε να επιτρέψει τη χρήση ινδικής καννάβεως για προσωπική χρήση. Ο κ. Ηλίας χαρακτήρισε «μεγάλο λάθος» την απόφαση και κατηγόρησε τους δικαστές, που τάχθηκαν υπέρ της χρήσης της καννάβεως, ότι υποχώρησαν στις πιέσεις, που τους ασκήθηκαν. Προ ολίγων ημερών και συγκεκριμένα στις 24 Αυγούστου 2018, ο Πατριάρχης λόγω της έως σήμερα τρικυμιώδους πολιτικής καταστάσεως στη χώρα του και εν όψει της αναθεωρήσεως του Συντάγματος της σημείωσε σε δήλωσή του: «Το Σύνταγμα πρέπει να υπηρετεί τους πολίτες και όχι τα Κόμματα». Και πρόσθεσε: « Όλοι μας πρέπει να μάθουμε να ζούμε μέσα στα πλαίσια του Συντάγματος».
Στα εσωτερικά εκκλησιαστικά πράγματα η Γεωργία έχει σημαντικό αριθμό ζηλωτών. Αυτοί δεν θέλουν οποιαδήποτε σχέση με τη Δύση και τα ήθη και τα έθιμά της. Υπάρχει και μία μερίδα θεολόγων που είναι υπέρ του ανοίγματος προς τη Δύση. Κείμενο δεκατριών από αυτούς κοινοποίησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο στη Σύνοδο της Κρήτης, το 2016. Στο εν λόγω κείμενο οι συγκεκριμένοι θεολόγοι κατακρίνουν τους παραδοσιακούς κληρικούς και λαϊκούς της χώρας τους, ότι έχουν συγκροτήσει ομάδες «φουνταμενταλιστικές και υπερσυντηρητικές», που τις χαρακτηρίζουν «καταστροφικές». Αντίθετα το Πατριαρχείο και οι παραδοσιακοί κληρικοί, μοναχοί και λαϊκοί τονίζουν ότι αμύνονται στον οικουμενισμό, ο οποίος θα καταστρέψει το Ορθόδοξο ήθος στους πιστούς της χώρας τους.
Στη Σύνοδο της Κρήτης, όπως είναι γνωστό, δεν συμμετέσχε το Πατριαρχείο της Γεωργίας, για λόγους κανονικούς και μη τηρήσεως του Κανονισμού των προσυνοδικών διαδικασιών και της ίδιας της Συνόδου. Ήταν μαζί με τα Πατριαρχεία Αντιοχείας, Μόσχας και Βουλγαρίας, που απέσχον. (Σημ. Για το θέμα βλ. σχ. Γεωργίου Ν. Παπαθανασοπούλου «Η Σύνοδος στην Κρήτη – Εκκλησία-Προκαθήμενοι – Γεωπολιτική», Εκδ. «Τήνος», Αθήναι 2017, σελ. 126-129). Tο Πατριαρχείο της Γεωργίας παραιτήθηκε από μέλος του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών από το τέλος της δεκαετίας του 1990 και έχει γενικά επιφυλάξεις στους θεολογικούς διαλόγους με τους ετεροδόξους.
Με την Εκκλησία της Ελλάδος, το Πατριαρχείο της Γεωργίας παραδοσιακά έχει καλές σχέσεις. Οι σχέσεις αναπτύχθηκαν επί Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου, με την βοήθεια, που προσέφερε η Εκκλησία της Ελλάδος, στη χειμαζόμενη Εκκλησία της Γεωργίας. Οι αδελφικές σχέσεις επισφραγίστηκαν όταν ο Πατριάρχης Ηλίας επισκέφθηκε επίσημα την Εκκλησία της Ελλάδος, όταν ο Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος με την περί αυτόν διευρυμένη Σύνοδο είχαν αποφασίσει την διακοπή της κοινωνίας με τον Μακαριστό Αρχιεπίσκοπο. Προσφάτως ο κ. Ηλίας, σε επιστολή του προς τον Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο, εξέφρασε τη βαθιά του θλίψη για τα θύματα των καταστροφικών πυρκαγιών στην Αττική. Επίσης η Εκκλησία της Γεωργίας έχει άριστες σχέσεις με την Εκκλησία της Κύπρου. Το 2017 ο Πατριάρχης Ηλίας κατήγγειλε την Τουρκία, διότι στα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου καταστρέφει, ή αφήνει να καταστραφούν Ορθόδοξοι Ναοί και Μονές, μεγάλης πολιτισμικής αξίας και που είναι συνδεδεμένοι με την Παράδοση και την Πίστη του Κυπριακού Ελληνισμού.
Όπως προηγουμένως γράφτηκε ο Πατριάρχης Γεωργίας είναι 85 ετών και τον περασμένο Ιούλιο ανησύχησε το Γεωργιανό λαό μια αιφνίδια αδιαθεσία του. Οι γιατροί – θεράποντές του πάντως ήσαν καθησυχαστικοί. Όμως η ηλικία είναι δεδομένη και τον Νοέμβριο του 2017 ο Πατριάρχης Γεωργίας όρισε «σύνθρονό» του τον μητροπολίτη Σενάκι Σίο (Μουτζίρι), ο οποίος θεωρείται ικανός και πνευματικός κληρικός. «Σύνθρονος» σημαίνει ότι ο εν λόγω Μητροπολίτης μπορεί να εκπροσωπεί παντού τον Πατριάρχη και όταν απουσιάζει να παίρνει αποφάσεις. Το ότι είναι «σύνθρονος» μπορεί να δίνει στον Μητροπολίτη Σίο ένα προβάδισμα έναντι των άλλων Μητροπολιτών για τον Πατριαρχικό θρόνο, όμως δεν τον έχει εξασφαλίσει.
Με το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης οι σχέσεις του Πατριαρχείου Γεωργίας είναι τυπικές και στα θέματα των διαλόγων και των ανοιγμάτων του προς τη Δύση είναι αρνητικές. Το Πατριαρχείο της Γεωργίας επιδιώκει να λάβει την πέμπτη θέση στα Δίπτυχα της Ορθόδοξης Εκκλησίας, διότι Αυτοκέφαλη φέρεται ότι αναδείχθηκε το 484. Το εγχείρημά της δεν είναι καθόλου εύκολο. Υπενθυμίζεται ότι πέμπτο στη σειρά των πρεσβείων και μετά τα τέσσερα πρεσβυγενή Πατριαρχεία είναι το Πατριαρχείο της Μόσχας.
Ως προς τις σχέσεις του Πατριαρχείου Γεωργίας με τους ετεροδόξους, αυτές είναι σε νεκρό σημείο. Σημειώνεται ότι, μετά από πολλές συζητήσεις και ενστάσεις εκ μέρους του Πατριαρχείου της Γεωργίας και τελικά με κρατική παρέμβαση, ο Πάπας Φραγκίσκος επισκέφθηκε τη Γεωργία και είχε συνάντηση με τον Πατριάρχη Ηλία. Σημειώνεται ότι η εν λόγω επίσκεψη προκάλεσε πολλές απορίες, αφού στη Γεωργία Ρωμαιοκαθολικοί ουσιαστικά δεν υπάρχουν. Κατά την τελευταία απογραφή είναι κάτω του 0,5% του συνολικού πληθυσμού. Όμως το Βατικανό επέμεινε στην επίσκεψη, αφού ανεξαρτήτως αριθμού πιστών, επιδιώκει ο Πάπας να εμφανίζεται ως ο παγκόσμιος ηγέτης όλων των χριστιανών.-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου