Η Εκκλησία εξιλαστήριο θύμα της κρίσης;

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

         Στην Ορθόδοξη Εκκλησία θέλουν ορισμένοι κύκλοι, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, να χρεώσουν την οικονομική κρίση! Αυτό την ώρα που υπάρχει σοβαρή πιθανότητα η εν λόγω κρίση, τους αμέσως προσεχείς μήνες, να εξελιχθεί σε άτακτη και ιδιαίτερα επώδυνη για τους Έλληνες χρεοκοπία και πτώχευση! Θα είναι η εσχάτη πλάνη να θεωρηθεί ότι την ευθύνη δεν την έχουν οι πολιτικοί και οι παρατρεχάμενοι τους, αλλά η Εκκλησία, που τόσα προσέφερε και προσφέρει στους αδύναμους οικονομικά και ανήμπορους σωματικά συνανθρώπους μας.

             Από τη Γαλλία το συντηρητικό περιοδικό "Le Point" εξαπέλυσε σφοδρή, όσο και άδικη, επίθεση σε βάρος της Εκκλησίας της Ελλάδος, με αφορμή την κρίση. Στο τεύχος, αριθμός 2049-2050, της εβδομάδας 22 έως 29 Δεκεμβρίου 2011, φιλοξενείται τετρασέλιδο κείμενο, το οποίο υπογράφει η κυρία Αλεξία Κεφαλά. Αυτό επιχειρεί να οδηγήσει τη σκέψη των αναγνωστών του περιοδικού πως μια από τις αιτίες της κρίσης στην Ελλάδα είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία και πως, την ώρα που ο λαός υποφέρει, οι κληρικοί της ζουν πολυτελώς. Επίσης ο αναγνώστης μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Εκκλησία της Ελλάδος φοροδιαφεύγει ενώ έχει μια τεράστια περιουσία και ότι εξυπηρετεί έκνομες πράξεις. Σημειώνεται πως το εν λόγω γαλλικό περιοδικό δηλώνει πως έχει κυκλοφορία κοντά στα 500.000 αντίτυπα και διαβάζεται από, περίπου, 1.800.000 αναγνώστες. Επίσης

θεωρείται περιοδικό γνώμης και ευρύτερης επιρροής στην κοινή γνώμη. Επομένως τα γραφόμενα αποκτούν μια βαρύτητα, ανεξάρτητα από το περιεχόμενο τους.

          Το κείμενο έχει δισέλιδο τίτλο " Ο μυθώδης θησαυρός της Ελληνικής Εκκλησίας" και υπότιτλο " Ταμπού. Η ισχυρή Ορθόδοξη Εκκλησία, προστατευόμενη από το Σύνταγμα και χρηματοδοτούμενη από το Κράτος, φοροδιαφεύγει". Θάπρεπε, σύμφωνα με τη διεθνώς επικρατούσα δημοσιογραφική  δεοντολογία, το κείμενο να στηρίζει τίτλο και υπότιτλο. Αλλά αυτό, κατά την άποψη μας, δεν συμβαίνει.

          Η κυρία Κεφαλά ξεκινά το κείμενο της περιγράφοντας την πρόσφατη ορκωμοσία της Κυβέρνησης Παπαδήμου από τον Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο. Γράφει: " Ένας αρχιεπίσκοπος, τρεις επίσκοποι και ένας διάκονος, ντυμένοι με πορφυρούς μανδύες, υφασμένους με χρυσές κλωστές και στεφανωμένοι με χρυσωμένες μίτρες ….". Δίπλα ακριβώς στο κείμενο υπάρχει μια ολοσέλιδη φωτογραφία, που δείχνει τη στιγμή της ορκωμοσίας. Από κληρικούς είναι μόνο ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος και δύο διάκονοι! Ο Αρχιεπίσκοπος δεν φορά μίτρα, αλλά το καλυμμαύχι του με επανωκαλλύμαυχο και οι δύο διάκονοι φορούν μόνο το καλυμμαύχι τους. Τα άμφια μπορεί να είναι χρυσαφένιου χρώματος αλλά οι κλωστές είναι φυτικές, βαμμένες σε χρυσαφένιο χρώμα. Το κείμενο αυτοδιαψεύδεται στο σημείο αυτό από τη φωτογραφία, που το συνοδεύει!

          Στη συνέχεια αναφέρεται ότι η Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος " είναι πανταχού παρούσα και παντοδύναμη, σε τέτοιο σημείο που συνεχίζει να φοροδιαφεύγει και, επομένως, να μη συμμετέχει στο πρόγραμμα λιτότητας που έχει επιβληθεί στον πληθυσμό, εδώ και δεκαοκτώ μήνες".  Η κυρία Κεφαλά, για λόγους σφαιρικής και αντικειμενικής   ενημέρωσης, θα έπρεπε να αναζήτησε και να μάθει τη θέση της Εκκλησίας επί του ζητήματος. Ήδη από τις 15 Σεπτεμβρίου 2011 η Ιερά Σύνοδος είχε κυκλοφορήσει δελτίο Τύπου, στο οποίο αναφέρονταν όλοι οι φόροι τους οποίους πληρώνουν τα Νομικά Πρόσωπα της Εκκλησίας. 

Επιγραμματικά η Εκκλησία πληρώνει:

Φόρο 20% επί των ενοικιαζομένων ακινήτων.

Συμπληρωματικό φόρο 3% επί των εισοδημάτων από οικοδομές και μισθώσεις γαιών.

Προκαταβολή φόρου ( για το επόμενο έτος), με συντελεστή 55% επί της αξία του συμπληρωματικού φόρου.

Φόρο 3 ο/οο επί της αντικειμενικής αξίας της ακίνητης περιουσίας τους.

 Φόρο κληρονομιών και δωρεών με συντελεστή 0,5% επί της αξίας τους.

Τέλος χαρτοσήμου και δικαιώματα ΟΓΑ 2,4% σε κάθε ιεροπραξία.

Επίσης πληρώνει φόρο μισθωτών υπηρεσιών για τους εκκλησιαστικούς υπαλλήλους, ΦΠΑ με τους προβλεπόμενους συντελεστές για υπηρεσίες και αγαθά, φόρο εισοδήματος, με συντελεστή 8% σε όλα τα τιμολόγια παροχής υπηρεσιών και φόρο εισοδήματος, με συντελεστή 4% σε όλα τα δελτία αποστολής αγαθών και με συντελεστή 1% για τα υγρά καύσιμα.

Ως προς την απαλλαγή από τον φόρο ακίνητης περιουσίας για τα ακίνητα λατρευτικής, θρησκευτικής και κοινωφελούς χρήσεως, η Εκκλησία της Ελλάδος διευκρινίζει ότι ισχύει από το 2008 για όλα τα θρησκεύματα και δόγματα που έχουν ακίνητη περιουσία εντός Ελλάδος. Σημειώνεται ότι στη Γαλλία, στο πρότυπο κράτος για τους αθέους, οι Ναοί, πλην εξαιρέσεων, ανήκουν στο κράτος και όχι μόνο δεν φορολογούνται, αλλά επιδοτούνται οι επισκευές και οι συντηρήσεις τους. Και πόσα να πληρώσει π.χ. ο Ναός του Αγίου Διονυσίου των Ρωμαιοκαθολικών, στην οδό Πανεπιστημίου, με την έκταση και τη θέση που έχει; Μόνο μια απολύτως εχθρική κυβέρνηση προς τη θρησκεία, τύπου δηλαδή Χότζα στην Αλβανία ή Στάλιν στην ΕΣΣΔ, θα φορολογούσε τους Ναούς, με σκοπό να τους δημεύσει και να τους κατεδαφίσει, ή να τους αλλάξει χρήση.

          Στη συνέχεια η κα Κεφαλά παραθέτει, σε εισαγωγικά, την άπόψη του δημοσιογράφου και εκδότη κ. Γ. Κύρτσου:

"Η Ελλάδα είναι το μόνο Κράτος στον κόσμο, όπου η Ορθοδοξία είναι η επίσημη εκκλησία. Παρεπόμενα όλοι οι κληρικοί είναι υπάλληλοι αμειβόμενοι του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Αυτό σημαίνει ότι το Ελληνικό κράτος καταβάλλει 350 έως 400 εκατομμύρια Ευρώ ετησίως για να πληρώνει τους μισθούς των 8500 ιερέων και των 82 αξιωματούχων, χωρίς να υπολογίζονται τα όσα παίρνουν οι συνταξιούχοι κληρικοί. Και αυτό ενώ η Εκκλησία είναι πολύ πλούσια". Ο ίδιος, κατά την κα Κεφαλά, της είπε ότι η Εκκλησία "θα ήταν επίσης ένας από τους υποκινητές της κοινωνικής αδικίας".

          Είναι περίεργο ο κ. Κύρτσος να είπε τέτοιες ανακρίβειες. Έχει καλή γνώση των οικονομικών, είναι ευφυής και γνώστης της ελληνικής πραγματικότητας. Πρώτον δεν μπορεί να μην γνωρίζει ότι στην Ευρώπη υπάρχουν επίσημες εκκλησίες, με πρώτη την Αγγλία, στην οποία σπούδασε. Επίσης οι Λουθηρανικές χώρες του βορρά έχουν κρατικές εκκλησίες, η Ιταλία έχει στενή συνεργασία με την κυριαρχούσα Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και το ίδιο ισχύει στο Βέλγιο, στην Ιρλανδία, στην Πολωνία  και σε άλλες χώρες  της Ευρώπης.

Ως προς τη δαπάνη του Δημοσίου για τους μισθούς των κληρικών, είναι απίστευτο ο κ. Κύρτσος να είπε αυτά που γράφονται στο κείμενο, ότι δηλαδή γνωρίζει πως, κατά μέσον όρο, οι κληρικοί κοστίζουν στο Δημόσιο από 3400 έως 3900 Ευρώ το μήνα! Ο κ. Κύρτσος γνωρίζει έναν, έστω έναν, κληρικό που να έχει ανάλογο μισθό; Δεν γνωρίζει ότι είναι, οι περισσότεροι, με μισθούς από 700 έως 1200 Ευρώ; Δεν ξέρει ότι ακολουθούν όλα τα μέτρα που έχουν ληφθεί για τους υπαλλήλους του δημοσίου, συμπεριλαμβανομένου και του μέτρου ένας να διορίζεται για πέντε που συνταξιοδοτούνται; δεν του είναι γνωστό ότι το συγκεκριμένο μέτρο επιτείνει το πρόβλημα στην ύπαιθρο, όπου ένας κληρικός, με οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες, εξυπηρετεί έως και τέσσερα χωριά και όπου οι συνταξιούχοι επιστρατεύονται για να εξυπηρετούν τις ανάγκες του λαού; ότι την ώρα που ο δάσκαλος, ο αστυφύλακας, ο κοινοτάρχης, έφυγαν για την πόλη, ο ιερέας παραμένει στο χωριό, μαζί, τον χειμώνα, με δέκα γέροντες; Θα μας προκαλούσε εντύπωση  αν δεν τα ξέρει!

          Πάρα κάτω η κυρία Κεφαλά αναγνωρίζει μεν ότι οι μισθοί των κληρικών έχουν μειωθεί κατά 30% ( σ.σ. να φαντασθεί κανείς πόσος θα ήταν ο, κατά Κύρτσο,  δήθεν μισθός τους πριν από την μείωση…5000;), αλλά σημειώνει ότι δεν πληρώνουν το χαράτσι για τα ακίνητα. Δεν διευκρινίζει ότι αυτό ισχύει μόνο στους Ναούς και στα Κοινωφελή Νομικά Πρόσωπα, που δεν πληρώνουν δημοτικά τέλη και συνεισφέρουν στην κοινωνική συνοχή. Η αλήθεια, που παραθεωρείται,  είναι πως η Εκκλησία δεν πλουτίζει, αλλά προσφέρει και Εκκλησία της Ελλάδος δεν είναι μόνο οι κληρικοί, αλλά και τα εκατομμύρια των Ελλήνων.

Στη συνέχεια η κα Κεφαλά εκτιμά πως η ακίνητη περιουσία της Εκκλησίας είναι ένα δισεκατομμύριο Ευρώ και παρά το ότι "παραχώρησε", το 1987, μέρος της περιουσίας της παραμένει ο δεύτερος ιδιοκτήτης ακίνητης περιουσίας στη χώρα. Η ρεπόρτερ του γαλλικού περιοδικού κακώς ενημερώθηκε ότι το 1987 η Εκκλησία "παραχώρησε" μέρος της περιουσίας της. Αυτή δημεύθηκε από την κυβέρνηση Α. Παπανδρέου, η Εκκλησία προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, όπου  κέρδισε την υπόθεση και, παρά το ότι δικαιώθηκε, δεν πήρε ποτέ πίσω την περιουσία της. Δημεύσεις έχουν γίνει πολλές της εκκλησιαστικής περιουσίας. Πριν από το 1987 μεγάλο μέρος της ακίνητης εκκλησιαστικής περιουσίας είχε δημευθεί στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Και τότε η Εκκλησία είχε διαμαρτυρηθεί έντονα για τις δημεύσεις και είχε πάρει από την τότε πολιτική ηγεσία την υπόσχεση ότι δεν θα ξαναενοχληθεί και ότι η μισθοδοσία των κληρικών θα κατοχυρωθεί… Δημεύσεις και όχι απαλλοτριώσεις γίνονταν και γίνονται μόνο σε αυταρχικά καθεστώτα. Σημειώνεται επίσης πως από τη δημιουργία του Ελληνικού Κράτους ουδέποτε έχει θιγεί η ακίνητη περιουσία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, που δεν είναι μικρή.

Στην ακίνητη περιουσία η κα Κεφαλά αναφέρει ότι η Εκκλησία της Ελλάδος "κατέχει 130.000 εκτάρια ( σ.σ. το 10% της όλης επιφανείας της χώρας) δασών και αγροτολιβαδικών εκτάσεων, χιλιάδες χιλιόμετρα παραλιών, νοσοκομεία, οικοτροφεία, μεγάλα ξενοδοχεία, σταθμούς στάθμευσης αυτοκινήτων και εστιατόρια πολυτελείας". Και προσθέτει: "Αν προστεθούν τα 6 εκατομμύρια των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας, που κατέχει, η περιουσία της, κατά αξιόπιστους κύκλους φτάνει στα 3 δισεκατομμύρια Ευρώ". Πρώτον είναι άξιο απορίας πώς κατέληξε η κα Κεφαλά  στις εκτάσεις  που αναφέρει, χωρίς ακόμη να έχει ολοκληρωθεί   η διαδικασία του κτηματολογίου και ενώ πολλές περιοχές, που η Εκκλησία θεωρεί περιουσία της, θεωρούνται από το κράτος διακατεχόμενες. Ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος, όπως και οι προηγούμενοι, ζητά με επιμονή να δοθεί η δυνατότητα στην Εκκλησία να αξιοποιήσει την περιουσία, που της έχει απομείνει, αλλά δεν εισακούγεται.   Δεύτερον από πού γνωρίζει ότι η Εκκλησία κατέχει "χιλιάδες χιλιομέτρων παραλιακών εκτάσεων"; Σημειώνεται ότι η απόσταση από του δυτικότερου στο ανατολικότερο σημείο της χώρας είναι 990 χλμ και από το νοτιότερο στο βορειότερο είναι 790 χιλιόμετρα. Επίσης, επειδή γράφει ότι γνωρίζει να έχει η Εκκλησία νοσοκομεία, μεγάλα ξενοδοχεία, ή εστιατόρια πολυτελείας, καλόν είναι  να τα κάνει ευρύτερα γνωστά.

 

Η κυρία Κεφαλά  αυξάνει την περιουσία της Εκκλησίας από ένα δισεκατομμύριο, - που καλόν θα ήταν να είχε προσδιορίσει με ποια στοιχεία θεμελίωσε την εκτίμηση της -, σε τρία, προσθέτοντας σ' αυτό τις μετοχές της Εθνικής Τραπέζης, που, όπως γράφει, φτάνουν τα 6 εκατομμύρια. Σήμερα, που γράφονται οι γραμμές αυτές,  η μετοχή της ΕΤΕ αξίζει 1,40 Ευρώ, δηλαδή τα 6 εκατομμύρια μετοχών αξίζουν 8.400.000 Ευρώ. Για να φτάσουμε στα 3 δις. πρέπει να προσθέσουμε 2.991.600.000 Ευρώ!….Αυτά πώς δικαιολογούνται στο λογαριασμό της;

Ένα ακόμη στοιχείο που αναφέρει η κυρία Κεφαλά είναι πως ένας αριθμός απροσδιόριστος του 80% των Ελλήνων που ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ( σ.σ. πάλι δεν αναφέρει πώς το 95% έγινε 80%)  "ανέχεται την σημερινή κατάσταση  γιατί εξυπηρετείται από αυτή" σε έκνομες ενέργειες. Και, ως παράδειγμα, σημειώνει ότι ορισμένοι πολίτες έγραφαν στη ναοδομία, ή στην πολεοδομία πως κτίζουν, κυρίως σε νησιά που η γη είναι πολύ ακριβή και η φορολογία υψηλή,  παρεκκλήσια με προσκτήσματα κι έκτιζαν πολυτελείς κατοικίες με πισίνες. Το σχόλιο μας είναι πως πρώτον παραδέχεται πως αυτή η κομπίνα εξουδετερώθηκε και δεύτερον, επειδή δεν γνωρίζει πόσοι ήσαν αυτοί να εκτιμήσουμε ότι ήσαν εκατό; χίλιοι; μα το 80% των 11.000.000 Ελλήνων είναι 8.800.000. Αυτοί πώς "εξυπηρετούνται" για να "ανέχονται" την Εκκλησία;

Αναφέροντας στη συνέχεια εγκύκλιο του Αρχιεπισκόπου προς τους κληρικούς "να έχουν μια πιο ταπεινή ζωή και να αποφεύγουν τις βυζαντινές φιέστες, που προκαλούν το λαό", η κυρία Κεφαλά σχολιάζει: "Αντίο λοιπόν οι πολυτελείς τζάγκουαρ για τις μετακινήσεις κληρικών στην πόλη, η χρήση ιδιωτικών τζετ, τελειωμένες οι υπερβολικές δαπάνες για συμπόσια μεταξύ των κληρικών". Σε επίρρωση αυτών που γράφει βάζει σε εισαγωγικά την άποψη του Αρχιμανδρίτη Τιμοθέου Άνθη, από το Γραφείο Τύπου της Ιεράς Συνόδου": " Η πλειονοψηφία του κλήρου δεν κάνει τέτοιες υπερβολές" φέρεται ότι απάντησε ο π. Τιμόθεος. Επικοινωνήσαμε μαζί του και του είπαμε ότι η απάντηση του επιτρέπει σε κάποιον να σκεφθεί  πως υπάρχει μια μειονοψηφία του κλήρου, που κυκλοφορεί με τζάγκουαρ, έχει προσωπικό τζετ και  συμμετέχει σε πανάκριβα συμπόσια. Μας διαβεβαίωσε ότι ουδέποτε έδωσε τέτοια απάντηση και ούτε ήταν δυνατό να δώσει, αφού δεν είναι αλήθεια. 

Ότι υπάρχει φιλανθρωπικό έργο από την Εκκλησία δεν το αρνείται η κυρία Κεφαλά, όμως προσθέτει την άποψη του συγγραφέα Πέτρου Τατσόπουλου, πως "κραδαίνει τη φιλανθρωπία για να μην πληρώνει φόρους", δηλαδή όχι ότι αυτή είναι στα βιώματα των μελών της, αλλά το κάνει από συμφέρον και υπολογισμό… Το κείμενο τελειώνει με την άποψη πως η Εκκλησία στην Ελλάδα είναι παντοδύναμη, πως ο δρόμος για τον χωρισμό Εκκλησίας - Πολιτείας ( σ.σ. τύπου Γαλλίας;) είναι μακρύς και πως η πλειονοψηφία των πολιτικών είναι πάντα υπό την επιρροή της Εκκλησίας…. Ο καθένας που γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα και το ποιοι είναι οι κοσμικά ισχυροί στην Ελλάδα μπορεί να αξιολογήσει  την άποψη της κας Κεφαλά….

Κλείνοντας πιστεύω πως εξέθεσα το αυτονόητο για τον μέσο Έλληνα, η ελληνική πραγματικότητα και η Ελλαδική  Εκκλησία, δεν είναι όπως παρουσιάζονται στο περιοδικό "Le point". Κάθε άλλο.-

 

       ΥΓ. Κληρικός στον οποίο μίλησα για το ρεπορτάζ και την πρόθεση μου να απαντήσω, επιχείρησε να με αποτρέψει. "Έλάτε κύριε Παπαθανασόπουλε, που δίνετε σημασία σε τέτοια κείμενα. Αυτοί που τα γράφουν εκτίθενται. Καλύτερα να μην ασχοληθείτε".

Κατά την άποψη μου είναι λάθος αντίληψη. Η Εκκλησία οφείλει να απαντά σε κάθε τι που της καταμαρτυρείται. Είναι παραγγελία του Αποστόλου Πέτρου (Α' Επ. γ' 15-17). Ελπίζω πως η άρνηση, ή η αδιαφορία στο να απαντηθούν οι επικρίσεις και οι άδικες κατηγορίες δεν είναι για να  αποφευχθεί ο κόπος της απάντησης και η βάσανος του διαλόγου, με ανθρώπους μάλιστα που μπορεί να μην είναι καλόπιστοι έναντι της Εκκλησίας. Θα πρότεινα μάλιστα, αν συμφωνεί η Ιερά Σύνοδος, η απάντηση μου να μεταφραστεί στα γαλλικά και να αποσταλεί στο γαλλικό περιοδικό.-