Ουδέν φως για το Φανάρι από επίσκεψη Τσίπρα

Ουδέν φως για το Φανάρι από επίσκεψη Τσίπρα 

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου 

Η επίσκεψη του πρωθυπουργού Αλ. Τσίπρα στην Τουρκία ουδέν απτό αποτέλεσμα είχε. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που είπε και που χαρακτηρίζει το ταξίδι του: «Δεν έχουμε να υπογράψουμε μια συμφωνία σήμερα. Μπορεί να υπάρξουν συμφωνίες στην επόμενη επίσκεψή μας». Εκείνο που φάνηκε από τα όσα είπαν οι κ.κ. Τσίπρας και Ερντογάν ήταν πως ο Τούρκος πρόεδρος ήταν περισσότερο προετοιμασμένος από τον Αλ. Τσίπρα για τη συνάντηση. Τον αιφνιδίασε με την επικήρυξη των καταφυγόντων στην Ελλάδα Τούρκων αξιωματικών, και με συγκεκριμένο τρόπο του έθεσε όλα τα ζητήματα που η Τουρκία θέλει να προωθήσει, σε διμερές και σε διεθνές επίπεδο. Αντίθετα ο Αλ. Τσίπρας μίλησε με στρογγυλεμένο λόγο, με αόριστες ευχές και με παραπομπή προγραμματισμών στο μέλλον... 

Ως προς το εκκλησιαστικό μέρος της επίσκεψης Τσίπρα στην Άγκυρα και στην Κωνσταντινούπολη. Ο κ. Ερντογάν προσκάλεσε στην Άγκυρα τον Οικουμενικό Πατριάρχη στο επίσημο δείπνο, που παρέθεσε προς τιμήν του Έλληνα πρωθυπουργού,. Όμως, με βάση την πάγια τουρκική πολιτική έναντι του Πατριαρχείου, τον έβαλαν να καθίσει σε άλλο τραπέζι από αυτό των επισήμων, μαζί με άλλους λαϊκούς προσκεκλημένους. Κατά την Τουρκία, που το υποδήλωσε για μιαν ακόμη φορά, παρουσία μάλιστα του πρωθυπουργού της Ελλάδος, το Πατριαρχείο δεν είναι Οικουμενικό, δεν είναι το πρωτόθρονο μεταξύ όλων των άλλων τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών, αλλά απλώς είναι το «Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο του Φαναρίου». Τίποτε άλλο. 

Ο Αλ. Τσίπρας μετά την Άγκυρα μετέβη στην Κωνσταντινούπολη και επισκέφθηκε το Ναό της Αγίας Σοφίας, που οι Τούρκοι τον έχουν μετατρέψει σε Μουσείο. Τον συνόδευσε ο εκπρόσωπος Τύπου του Τούρκου Προέδρου Ιμπραήμ Καλίν και άλλοι Τούρκοι αξιωματούχοι. Ξεναγός η εντεταλμένη από την τουρκική κυβέρνηση. Τον πλησίασε και μία μαύρη γάτα, που κατοικεί εντός του Ναού, όπως του είπαν... Όλα αυτά μπορούν να θεωρηθούν ως πράξεις φιλοξενίας και αβροφροσύνης. Είναι όμως και μια σημείωση ποιος σήμερα κατέχει τον σπουδαιότερο ναό της Χριστιανοσύνης και πώς του συμπεριφέρονται. 

Στη συνέχεια ο Αλ. Τσίπρας μετέβη στη νήσο Χάλκη και επισκέφθηκε την εκεί Θεολογική Σχολή, η οποία παραμένει κλειστή από το 1971. Όλοι, συμπεριλαμβανομένων και των τουρκικών ΜΜΕ, χαιρέτισαν την εκεί επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού. Έγραψαν μάλιστα ότι ήταν η πρώτη επίσκεψη πρωθυπουργού μετά από εκείνη του Ελ. Βενιζέλου, το 1933. Πρόκειται περί ανακριβείας. Ο Ελ. Βενιζέλος επισκέφθηκε την Τουρκία από τις 25 έως τις 31 Οκτωβρίου του 1930. Τότε η Σχολή ήταν σε λειτουργία. Έλληνας πρωθυπουργός, όταν έκλεισε, το 1971, δεν είχε λόγο να πάει και επί πλέον, σύμφωνα με το εκάστοτε πρόγραμμα, η επίσκεψη γινόταν πάντα στο Φανάρι. Αυτή τη φορά έτυχε η επίσκεψη του Αλ. Τσίπρα να είναι την ημέρα της εορτής του Ιερού Φωτίου, ιδρυτού της Ι. Μονής Αγίας Τριάδος Χάλκης και ο Πατριάρχης ήταν εκεί για τον εορτασμό. Θεωρήθηκε καλό να την επισκεφθεί ο Πρωθυπουργός, για να αναδειχθεί το θέμα της κλειστής Σχολής. Η επίσκεψη έγινε πάλι με την παρουσία του εκπροσώπου Τύπου του Προέδρου Ερντογάν και προσωπικού του συμβούλου Ιμπραήμ Καλίν. 

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ήταν προσεκτικός, όπως πάντα, στην ομιλία του επί του θέματος του ανοίγματος της Σχολής. Είπε ότι αυτό δεν είναι διμερές μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδος, όπως παγίως υποστηρίζει η Ελλάδα. Δεν είπε όμως ότι είναι διεθνές, όπως επίσης υποστηρίζει η Ελλάδα, αλλά απορρίπτει η Τουρκία. Είπε ότι «εμπίπτει εις τα πλαίσια του ευρωπαϊκού κεκτημένου και δη της θρησκευτικής ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ευρύτερον». Ο Αλ. Τσίπρας εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι είναι κοντά η ημέρα, που στις αίθουσες της Θεολογικής Σχολής «θα υπάρξουν και πάλι χαρούμενα γέλια φοιτητών και μαθητών....». 

Ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν είπε πού στηρίζει την αισιοδοξία του. Ο Τούρκος Πρόεδρος ήταν σαφέστατος: «Δώστε μας τους Μουφτήδες να εκλέγονται (Σημ. Από την Τουρκία, μέσω του Προξενείου της Κομοτηνής και έτσι να είναι τουρκική η πολιτικοθρησκευτική ηγεσία των μουσουλμάνων και πλέον να είναι πλησιέστερα η αυτονόμηση της περιοχής) και βελτιώστε (Σημ. κατά τη θέλησή μας) τις συνθήκες των μουσουλμάνων της Θράκης και εμείς θα ανοίξουμε τη Σχολή». Η αισιοδοξία του κ. Τσίπρα για το άνοιγμα της Σχολής της Χάλκης δικαιολογείται μόνο αν στους μήνες που του απομένουν στην εξουσία θελήσει να ικανοποιήσει το αίτημα του κ. Ερντογάν και να λύσει το θέμα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, όπως αυτό των Σκοπίων... 

Ο Αλ. Τσίπρας στη Χάλκη ήταν παρών στη Θεία Λειτουργία, στην οποία χοροστάτησε ο κ. Βαρθολομαίος. Στον ρεπόρτερ της εφημερίδας Hurriyet Daily News ( πρώτη σε κυκλοφορία στην Τουρκία) έκανε εντύπωση η στάση του πρωθυπουργού. Έγραψε: «Αφού άναψε συμβολικά το κερί του παρακολούθησε τη Λειτουργία πλάϊ στον Πατριάρχη, χωρίς να προσευχηθεί». Προφανώς δεν τον είδε να συμμετέχει στη Λειτουργία, αλλά να την παρακολουθεί ως ένα θέαμα, όπως και εκείνος, ως μουσουλμάνος. 

Στο δελτίο Τύπου του Οικουμενικού Πατριαρχείου αναφέρεται ότι στη Χάλκη ο Πατριάρχης είχε «κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδος». Η συνάντηση ήταν περίπου είκοσι λεπτών και προφανώς ουδέν το σημαντικό θα μπορούσε να εξετασθεί. Εξάλλου υπήρξε συνάντηση της αντιπροσωπείας του Οικουμενικού Πατριαρχείου με τον Υπουργό Παιδείας κ. Κώστα Γαβρόγλου, αλλά και αυτή σύντομη. Η αντιπροσωπεία αυτή την εβδομάδα θα έρθει στην Αθήνα για να εκθέσει τις απόψεις του Πατριαρχείου επί της αναθεώρησης του Συντάγματος και της μισθοδοσίας των κληρικών. Και στα δύο αυτά ζητήματα το Φανάρι είναι αντίθετο προς τις κυβερνητικές επιδιώξεις και μόνο ο παραδοσιακός τρόπος ομιλίας του Πατριάρχου προς τους επίσημους φιλοξενουμένους του μπορεί να δικαιολογήσει την ένθερμη προσφώνησή του.