Οι Χερουβικοί ύμνοι

Οι Χερουβικοί ύμνοι

Ιερομόναχος Ιουστίνος

Εκτός από τον γνωστό Χερουβικό ύμνο «Οι τα Χερουβείμ μυστικώς εικονίζοντες», υπάρχουν δυο άλλοι παρόμοιοι ύμνοι που χρησιμοποιούνται σαν Χερουβικά και τους οποίους θα δούμε με συντομία. Είναι το «Σιγησάτω πάσα σαρξ βροτεία» του Μεγάλου Σαββάτου και το «Νυν αι δυνάμεις» των Προηγιασμένων – τη Μεγάλη Πέμπτη ψάλλεται σαν (τέταρτος και τελευταίος) Χερουβικός ύμνος το γνωστό «Του δείπνου σου του μυστικού». Και πρώτα:

«Σιγησάτω πάσα σαρξ βροτεία και στήτω μετά φόβου και τρόμου και μηδέν γήϊνον εν εαυτή λογιζέσθω· ο γαρ βασιλεύς των βασιλευόντων και κύριος των κυριευόντων [Α’ Τιμ. 6.15] προσέρχεται σφαγιασθήναι και δοθήναι εις βρώσιν τοις πιστοίς· προηγούνται δε τούτου οι χοροί των αγγέλων μετά πάσης αρχής και εξουσίας, τα πολυόμματα Χερουβείμ και τα εξαπτέρυγα Σεραφείμ, τας όψεις καλύπτοντα και βοώντα τον ύμνον· αλληλούϊα» .

Μεταφράζουμε: «Ας σιγήσει κάθε σάρκα θνητή και ας σταθεί με φόβο και τρόμο, και τίποτε γήινο να μη συλλογίζεται μέσα της· γιατί ο βασιλιάς των βασιλευόντων και κύριος των κυριευόντων προσέρχεται να σφαγιασθεί και να δοθεί προς βρώση στους πιστούς. Προηγούνται δε πριν από Αυτόν οι χοροί των αγγέλων με όλες τις [αγγελικές] Αρχές και Εξουσίες, τα Χερουβείμ με τα πολλά μάτια και τα Σεραφείμ με τις έξι φτερούγες, που καλύπτουν τις όψεις [τους] και αναφωνούν τον ύμνο αλληλούια».

Προκαλεί εντύπωση η ομοιότητα με το καθ’ αυτό Χερουβικό. Υπογραμμίζει επίσης την αναγκαιότητα της ευλαβικής σιωπής, εξωτερικής και εσωτερικής, την ανύψωση επάνω από το χώμα, και το ιερό δέος στην συνταρακτική κηδεία του αιώνιου Παντοκράτορα – αλίμονο και πάλι αλίμονο σε όσους συζητούν, χαριεντίζονται, θορυβούν, ασεβούν και αμαρτάνουν σε τέτοιες στιγμές και καταστάσεις.

Ο άλλος ύμνος: «Νυν αι δυνάμεις των ουρανών συν ημίν αοράτως λατρεύουσιν· ιδού γαρ εισπορεύεται ο βασιλεύς της δόξης. Ιδού θυσία μυστική τετελειωμένη δορυφορείται. Πίστει και πόθω προσέλθωμεν, ίνα μέτοχοι ζωής αιωνίου γενώμεθα. Αλληλούϊα».

Μεταγλωττίζουμε: «Τώρα οι δυνάμεις των Ουρανών μαζί μας λατρεύουν αόρατα· γιατί ιδού εισπορεύεται ο Βασιλιάς της δόξας. Ιδού, θυσία μυστική που έχει [ήδη] τελειωθεί δορυφορείται. Με πίστη και πόθο ας προσέλθουμε, για να γίνουμε μέτοχοι ζωής αιώνιας. Αλληλούια».

Να σχολιάσουμε ότι κανονικές Λειτουργίες στην περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής τελούνται μόνο τα Σάββατα και τις Κυριακές (και του Ευαγγελισμού). Τότε και αγιάζονται τα άχραντα Μυστήρια για να δοθούν στους πιστούς στη διάρκεια των Προηγιασμένων, καταχρηστικώς λεγομένων Λειτουργιών – για τούτο ο ύμνος μίλησε για θυσία «τετελειωμένη».

Ας επισημάνουμε ότι οι συγκεκριμένοι ύμνοι αναφέρονται ρητώς στη συμμετοχή μας στη Θυσία. Όποιος συνεπώς πρόκειται να μεταλάβει αισθάνεται και ζει εντονότερα το Χερουβικό. Και πάλι εκείνο με τη σειρά του δημιουργεί το υπέροχο ψυχικό κλίμα και την ατμόσφαιρα για μια θεάρεστη κατά το δυνατό προσέλευση στα άχραντα Μυστήρια. Όρος και προϋπόθεση η προετοιμασία, με πρώτιστη τη μετάνοια και το μυστήριό της, την εξομολόγηση, και έπειτα τη νηστεία, την προσευχή κλπ.

Οι Χερουβικοί ύμνοι διαζωγραφίζοντας την εκθαμβωτική λαμπρότητα της θείας μεγαλοσύνης λειτουργούν αποτρεπτικά και απαγορεύουν την προσέγγιση του όποιου ρυπαρού, αμεταμέλητου τολμητία. Θα δεθεί χειροπόδαρα και θα ριχτεί «εις το σκότος το εξώτερον· εκεί έσται ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων». Το έπαθε – και άφησε παράδειγμα, προς αποφυγή – ο αυθάδης και θρασύς της παραβολής, που παρακάθισε αναίσχυντα στο επισημότατο τραπέζι των γάμων του γιου του βασιλιά χωρίς να έχει το κατάλληλο για την περίσταση ένδυμα (Ματθ. 22.8-13)· ήταν γυμνός αρετών.

Ιερομόναχος Ιουστίνος

https://www.koinoniaorthodoxias.org/latreia-kai-prosefxi/oi-xerouvikoi-ymnoi/