Η δυτική σκέψη σε αδιέξοδο

Η δυτική σκέψη σε αδιέξοδο

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Η δυτική σκέψη είναι σε αδιέξοδο, ως προς το να απαντήσει για τον σκοπό της ζωής του ανθρώπου. Κάποιοι υποστηρίζουν το ακόμη χειρότερο, ότι δεν υπάρχει πια δυτική σκέψη, δεν υπάρχουν διανοητές που να παράγουν σκέψη. Έτσι και επειδή σε πολλούς σύγχρονους διανοητές ο Ιησούς Χριστός είναι ταμπού, αυτοί βρίσκουν διέξοδο στους προ Χριστού φιλοσόφους κυρίως τους Έλληνες, αλλά και τους Ρωμαίους.

Στο τρέχον τεύχος του γαλλικού περιοδικού “Sciences Humaines” ( «Ανθρώπινες επιστήμες») η γενική διευθύντρια της έκδοσης Heloise Lherete στο πρωτοσέλιδο κύριο άρθρο της σημειώνει ότι ζούμε και στην εποχή μας το μίσος και τον πόθο, το αίσθημα αδικίας και πόνου, την αναζήτηση αλήθειας και ομορφιάς, την ανάγκη αγάπης, ελπίδας και παρηγοριάς, τη φρίκη έναντι του θανάτου... Στην κατάσταση αυτή του δυτικού κόσμου, γράφει ότι οι αρχαίοι φιλόσοφοι του έχουν κληροδοτήσει τα εργαλεία για να διασαφηνίσει τη σύγχυση, που κυριαρχεί... Στα ενδιαφέροντα άρθρα του προαναφερθέντος περιοδικού θίγεται και το ζήτημα ότι πολλές φορές η σκέψη των αρχαίων φιλοσόφων παραποιείται, προς εξυπηρέτηση ιδίων στόχων...

Η πνευματική αρρώστια της Δύσης εντάθηκε από την εποχή της κυριαρχίας του Παπισμού, όταν εκλογικεύθηκε η Πίστη. Εκλογικευμένη Πίστη δεν είναι Πίστη. Είναι η προσπάθεια της ανθρώπινης νόησης να υποκαταστήσει το υπερβατό, που τελικά οδήγησε στην αυτονόμηση του ανθρώπου και στην επιθυμία της κυριαρχίας του όχι δια του Δικαίου και της Πειθούς, αλλά δια της ισχύος. Την κατάσταση αυτή του υπό τον Πάπα δυτικού ανθρώπου παρουσιάζει γλαφυρά ο Ντοστογιέφσκι στους «Αδελφούς Καραμάζοφ» και στο επεισόδιο του ιεροεξεταστή.

Πολλοί στη Δύση επιχείρησαν να διορθώσουν τις σκέψεις και τις πράξεις του Πάπα. Όλοι απέτυχαν παταγωδώς. Πού είναι οι Μαρξ και Ένγκελς, πού ο Νίτσε και ο Φρόϊντ; Πού ο Χίτλερ και ο Στάλιν; Πέθαναν και δεν υπάρχουν διάδοχοί τους, που να υποστηρίξουν τα πιστεύω τους πειστικά... Η λύση πλέον για την κυριαρχούσα άθεη ιντελιγκέντσια είναι ο μηδενισμός, η ηδονή, ή η ανώδυνη και αλυσιτελής επιστροφή στους αρχαίους φιλοσόφους....

Ο ποιητής και λόγιος Γιώργος Σαραντάρης γράφει στις φιλοσοφικές σημειώσεις του: «Ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός υποφέρει από ματαιοδοξία, δηλαδή από ηδονή, που διαφεύγοντας την προσοχή του ατόμου μεταβάλλεται σε ναρκισσισμό, νωχέλεια... Η ανικανότητα προς θρησκευτική συγκέντρωση, η αδυναμία να ατενίσει ειλικρινά την κληρονομιά του Χριστιανισμού που παρέλαβε, έχει σαν άμεση συνέπεια, σα διέξοδο και αυταπάτη, τη ματαιοδοξία...».

Η αυταπάτη οδηγεί τον σύγχρονο δυτικό άνθρωπο και στη σκέψη των αρχαίων φιλοσόφων. Ο Σαραντάρης δεν την απορρίπτει. Αντιθέτως στην απάντησή του προς τον Κωνσταντίνο Δεσποτόπουλο, για σχόλιο του επί του φιλοσοφικού του δοκιμίου «Η παρουσία του ανθρώπου», όπου τον κατηγορεί ότι ζητεί να σβήσει την ελληνική, προχριστιανική, φιλοσοφική παράδοση, τονίζει ότι ασφαλώς και την δέχεται, αλλά τη συμβολή της στον πολιτισμό την εκτιμά όχι επειδή η Δύση προστρέχει σε αυτήν, αλλά σε σχέση με τον ακολουθήσαντα Χριστιανισμό.-