Οι πνευματικές ρίζες

Γράφει ο π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Όταν γίνεται λόγος για τον Μέγα Βασίλειο, αναδεικνύονται οι σπουδές του στην Αθήνα, η άσκησή του στον Πόντο, η ακτημοσύνη, η κοινωνική προσφορά και το συγγραφικό του έργο. Και όντως ο συντάκτης του υπέροχου θεολογικού κειμένου, δηλαδή της Θείας Λειτουργίας, διακρίθηκε ως συνεπής φοιτητής, χαρισματικός ασκητής, ανιδιοτελής κοινωνικός εργάτης και σοφός συγγραφέας.

β) Ίσως δεν είναι ευρύτερα γνωστό ότι σημαντικό ρόλο στην αγωγή του κορυφαίου οικουμενικού διδασκάλου εκτός από τους γονείς του έπαιξε και η γιαγιά του. Ο Μ. Βασίλειος μνημονεύοντας τη γιαγιά του γράφει: «Μακρίναν λέγω την περιβόητον παρ’ ης εδιδάχθημεν τα του μακαριωτάτου Γρηγορίου ρήματα». Η γιαγιά Μακρίνα μετάγγισε πνεύμα ζωής στα εγγόνια της. Μετέδωσε την εμπειρία, που άντλησε από τον Άγιο Γρηγόριο Νεοκαισαρείας τον θαυματουργό.

γ) Είναι γνωστό ότι τα φωτεινά παραδείγματα ζωής της ευρύτερης οικογένειας καθορίζουν τόσο τη διάπλαση ενός χαρακτήρα όσο και την ανάδειξη ενός αγίου. Λ.χ. ο Απόστολος Παύλος μνημονεύει τους προγόνους του, που λάτρευαν τον αληθινό Θεό, και ευχαριστεί γι’ αυτό. Επίσης, θυμάται την ανυπόκριτη αγάπη της γιαγιάς του Τιμοθέου, Λωίδας, και της μητέρας του, Ευνίκης (βλ. Β’ Τιμ. 1,3-5), χάρη στις οποίες γνώριζε «από βρέφους τα ιερά γράμματα» (Β’ Τιμ. 3, 15).

δ) Κάτι ανάλογο συνέβη και στη ζωή του Μ. Βασιλείου. Ο μακαριστός καθηγητής Στυλιανός Παπαδόπουλος αποδίδει άριστα και με γλαφυρό τρόπο τη σχέση της γιαγιάς με τα εγγόνια της. «Η Μακρίνα, η γιαγιά δηλαδή του Μ. Βασιλείου, ήταν η μεγάλη μορφή που επηρέασε και κυριολεκτικά διαμόρφωσε τρεις γενεές στην οικογένεια... Από τα τρυφερά παιδικά τους χρόνια δύο πανέξυπνα εγγονάκια, η Μακρίνα και ο Βασίλειος, στριμώχνονται κοντά της. Η ρυτιδιασμένη γερόντισσα ήταν το ίδιο το κάλλος της πνευματικής ζωής. Το ένιωθαν τα παιδάκια στο καθαρό μέτωπό της, κι ας ήταν αυλακωμένο από τον χρόνο και την κακοπάθηση».

ε) «Οι παιδικές ψυχές ήταν καθαρές, ευρύχωρες και είχαν λαχτάρα να δεχθούν. Η γιαγιά ήταν το βαρύ σύννεφο. Τα παιδιά η διψασμένη γη. Και το θαύμα γινόταν κάθε μέρα. Η βροχή έπεφτε πότε ήρεμα, πότε άγρια. Η γη δεχόταν το νερό, το αποθήκευε στην αρχή - έπειτα θα άρχιζε η επεξεργασία, η μεταστοιχείωση, η κατανόησή του. Η διδασκαλία και η θεολογία της γερόντισσας Μακρίνας ήταν οι μνήμες: ιστορίες της πρώτης Εκκλησίας του Πόντου, αγώνες και κακουχίες για την πίστη, τα κρυφά και τραχιά μονοπάτια της αρετής. Αν όλα μπορούσαν να σαλέψουν στην πιο άγρια ψυχική τρικυμία (του Βασιλείου και της αδελφής του), η διδαχή της γερόντισσας θα έμενε ασάλευτη, κάτι σαν πυξίδα, κάτι σαν δείκτης αληθείας, κάτι σαν αίτιο ισορροπίας».

στ) Αυτή η ισορροπία και το μέτρο φαίνεται ότι χάθηκαν στον τόπο μας εσχάτως. Με την επικράτηση της λεγόμενης πυρηνικής οικογένειας και την αυτονόμηση των νέων ζευγαριών από την πατρική εστία, έχει σχεδόν ακυρωθεί η συμβολή της «ευρύτερης οικογένειας» στην αγωγή των παιδιών. Έτσι υποτιμήθηκε ο ρόλος του παππού, της γιαγιάς αλλά και των θείων καθώς και των αναδόχων στη χριστιανική ανατροφή των παιδιών.

ζ) Μήπως όμως χρειάζεται να επαναπροσδιοριστεί ο ρόλος τους; Μήπως αντί της τηλεόρασης και του ίντερνετ, που έχουν γίνει «κατ’ οίκον διδάσκαλοι», θα ήταν καλό να επανασυνδεθούν τα παιδιά με τις πνευματικές μας ρίζες, για να βρουν την ισορροπία και το μέτρο; Να συνδεθούν όχι μόνο με τους κατά σάρκα προγόνους, αλλά και τους πνευματικούς προγόνους; Ο Μέγας Βασίλειος, ως σοφός και έμπειρος δάσκαλος, έχει να διηγηθεί πολλά στους νέους: Δηλαδή, πώς να αποφεύγουν τις κακοτοπιές των καιρών και να αντλούν φως από τη ζωογόνο πηγή του Πνεύματος.

http://www.makthes.gr/news/opinions/98083/