Ο κρίσιμος ρόλος των προφητειών στην ιστορία
του Νικόλαου Παππά από την Ρήξη (φ. 147)
Πολλές προφητείες και θρύλοι έχουν κυκλοφορήσει στην ιστορία του χριστιανισμού και των θρησκειών γενικότερα. Άλλες φορές επιβεβαιώνονται και άλλες όχι. Ανεξαρτήτως, όμως, αποτελέσματος ένα είναι το σίγουρο: Έχουν κινήσει πολλές φορές την ιστορία και τους λαούς.
Τα υλικά μέσα είναι πάντοτε σημαντικά για έναν πόλεμο, όμως η πίστη είναι ένας διόλου αμελητέος παράγοντας για την επιτυχία του. Όταν ένας λαός πιστεύει ότι έχει τον Θεό μαζί του σε μια μάχη, θα τη δώσει πιο εύκολα, θα έχει πίστη στη νίκη, ακόμη κι αν ο αντίπαλος υπερτερεί σε στρατό και όπλα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι σταυροφόροι, οι οποίοι, ξεκινώντας το 1096 την πρώτη σταυροφορία, πήγαν στην Ανατολή με το σύνθημα Deus Vult, δηλαδή «Ο Θεός το θέλει». Η πίστη ότι ο Θεός έχει προδιαγράψει τη νίκη των σταυροφόρων τους έδινε κίνητρο να δώσουν και τη ζωή τους στο πεδίο της μάχης. Με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν και οι προφητείες στην ψυχολογία του πιστού.
Οι Έλληνες, αμέσως μετά την Άλωση του 1453, ξεκίνησαν να ονειρεύονται την ανάκτηση της Κωνσταντινουπόλεως και οι θρύλοι απέκτησαν βασικό ρόλο στη λαϊκή παράδοση. Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς, ο ιερέας που δεν ολοκλήρωσε ακόμη τη λειτουργία στην Αγία Σοφία, η Κόκκινη Μηλιά και πολλοί άλλοι θρύλοι είναι μέρος μιας παράδοσης που δείχνει τον πόθο του ελληνισμού για επανάκτηση της Βασιλεύουσας και κάθε χρόνο, στις 29 Μαΐου, σε εκδηλώσεις μνήμης, όλοι τραγουδούν, «Πάλι με χρόνους με καιρούς πάλι δικά μας».
Όλοι αυτοί οι θρύλοι έδιναν δύναμη και στον τουρκοκρατούμενο ελληνισμό από το 1453 μέχρι και το 1821. Τον δικό της ρόλο σε αυτό έπαιξε και μια άγνωστη μορφή, η οποία δεν έχει αναφερθεί επαρκώς στα βιβλία ιστορίας. Ο λόγος για τον μοναχό Θεόκλητο Πολυειδή, ο οποίος έγραψε τον 18ο αιώνα ένα ιδιαίτερο προφητολογικό βιβλίο.
Ο Θεόκλητος γεννήθηκε το 1698 στην Αδριανούπολη και πέθανε το 1759 στη Λειψία. Σε μικρή ηλικία έγινε μοναχός στο Άγιο Όρος, όμως στη συνέχεια ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη, απεσταλμένος του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, και ασχολήθηκε με θέματα των εκεί ελληνικών κοινοτήτων.
Ο Πολυειδής θα αφήσει το στίγμα του στην ελληνική ιστορία μεταφράζοντας τις προφητείες ενός ιερομονάχου από τη Ρόδο, του Αγαθάγγελου, ο οποίος έζησε την εποχή μετά την πρώτη άλωση της Κωνσταντινοπουπόλεως από τους σταυροφόρους. Ο Θεόκλητος μετέφρασε τις προφητείες και τις παρουσίασε με τρόπο ώστε να ταυτίζονται με τους Οθωμανούς κατακτητές.
Το βιβλίο αυτό γράφτηκε σε ύφος βιβλικό και στόχευε στο να δώσει δύναμη στον ελληνισμό για να αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό. Τα γραπτά του αναφέρονταν στο μελλούμενο, στο θέλημα του Θεού για απελευθέρωση του ελληνικού έθνους, αλλά και των χριστιανικών λαών γενικότερα από τον μουσουλμανικό ζυγό, και έγιναν γρήγορα δημοφιλή μεταξύ των Ελλήνων. Ακόμη και οΡήγας Φεραίος ήταν μεταξύ αυτών που διέδιδαν τις προφητείες του και υπήρξε ο πρώτος που τις εξέδωσε.
Επιπλέον, ο Ιωάννης Φιλήμων, στο Δοκίμιον περί Φιλικής Εταιρείας, θα αναφέρει ότι οι Έλληνες διάβαζαν κρυφά και με κατάνυξη τον Αγαθάγγελο και τον χαρακτήριζε «κώδιξ τις θείος, αναγγέλων βεβαίαν την από τους Τούρκους σωτηρίαν της Ελλάδος». Τέλος, η εφημερίδα Εστία θα αναφέρει, ότι «μέσα από τας σελίδας του οι δούλοι ήντλησαν τας αρχικάς ελπίδας, που έπειτα μαγευμένοι ηκούσαμεν όλοι να τας ψάλλη η λύρα του Βελεστινλή».
Ο Αγαθάγγελος θα είναι και από τους πρώτους που θα συνδέσουν την ελευθερία των Ελλήνων με τον ρωσικό παράγοντα, αναφερόμενος στο «ξανθό γένος». Τις προφητείες αυτές τις προώθησαν και τις εκμεταλλεύθηκαν όσο μπορούσαν οι Ρώσοι, ώστε να δημιουργήσουν μια θετική προς αυτούς άποψη στους Έλληνες. Από τότε, δεκάδες προφητείες συνδέουν την απελευθέρωση της Πόλης με τη Ρωσία. Δεν είναι τυχαίο το ότι οι Έλληνες πήραν μαζικά μέρος στα ορλωφικά στο πλευρό των Ρώσων, ούτε ότι η Επανάσταση του 1821 ξεκίνησε με την πίστη ότι ο τότε τσάρος, Αλέξανδρος ο Α΄, θα βοηθούσε στον ξεσηκωμό.
Τέτοια ήταν η απήχηση των προφητειών του Αγαθάγγελου, που ένας ειδικός μελετητής, ο Δαμιανός Δόικος, θα γράψει στο βιβλίο του, Ο Αγαθάγγελος ως προφητικόν αποκαλυπτικόν έργον και το μήνυμά του ότι οι προφητείες του ζέσταιναν τις καρδιές των Ελλήνων, όχι μόνο κατά την Επανάσταση του 1821, αλλά και μετά την απελευθέρωση. Μάλιστα αναφέρει ότι κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στις τάξεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, μετά τη μάχη του Στάλινγκραντ, υπήρχε διάχυτη η ελπίδα ότι το «ξανθό γένος» θα απελευθερώσει την Ελλάδα.
Οι προφητείες του Αγαθάγγελου σε μια πολύ δύσκολη εποχή για τον ελληνισμό έπαιξαν σημαντικό ρόλο και έδωσαν μεγάλη δύναμη στον λαό να πιστέψει ότι είχε έρθει η ώρα της ελευθερίας. Ανεξαρτήτως του εάν επιβεβαιώθηκαν ή όχι ακόμη, ο Αγαθάγγελος του Θεόκλητου Πολυειδή παραμένει επίκαιρος μετά από τρεις ολόκληρους αιώνες και κατά καιρούς διάφορα άρθρα βγαίνουν αναφορικά με τα όσα θεωρείται ότι έχει γράψει…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου