Οι Λιλλιπούτιοι και το 2020

Οι Λιλλιπούτιοι και το 2020 

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου 

Με την έλευση της νέας χρονιάς ήρθαν στο μυαλό μου οι μικροσκοπικοί κάτοικοι της Λιλλιπούτης. Σε αυτούς αναφέρεται ο Τζόναθαν Σουίφτ (1667-1745), Ιρλανδός στην εθνικότητα και αγγλικανός πάστορας, ο ιδιοφυής συγγραφέας του κλασσικού μυθιστορήματος «Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ». Οι Λιλλιπούτιοι ζούσαν σε μια γωνιά της Γης, το ύψος τους δεν ξεπερνούσε τα 15 εκατοστά, δηλαδή αρκετοί χωρούσαν στην τσέπη του Γκιούλιβερ. Τα βέλη τους κτύπησαν τον ανεπιθύμητο επισκέπτη τους, αλλά του φάνηκαν σαν τσιμπήματα από μικρές καρφίτσες. Όμως επειδή οι κάτοικοι της Λιλλιπούτης δεν είχαν δει ποτέ τους άλλους, κανονικούς στο ύψος, ανθρώπους θεωρούσαν τους εαυτούς τους παντοδύναμους. 

Χαρακτηριστικά τον Βασιλιά τους τον θεωρούσαν «χαρά και φόβητρο του σύμπαντος, του οποίου η κυριαρχία (Σημ. Στην πραγματικότητα ήταν περιμέτρου δώδεκα μιλίων) εξαπλωνόταν έως τα πέρατα του κόσμου, ότι ήταν ο μονάρχης των μοναρχών και ό υψηλότερος από τους ανθρώπους, που τα πόδια του πίεζαν το κέντρο της Γης και το κεφάλι του ακουμπούσε στον ήλιο και που σε ένα νεύμα του έτρεμαν τα γόνατα των ηγεμόνων της υφηλίου»... 

Ο Σουίφτ στην αλληγορική αφήγησή του, που στην ουσία είναι μια καυστική σάτιρα, κατακρίνει τα όσα κακά συνέβαιναν στην εποχή του, κυρίως την κενή ουσιαστικού περιεχομένου οίησή των συγχρόνων του. Δεν ήταν μόνο η οικονομική ανάπτυξη της εποχής του, πολύ περισσότερο ήσαν οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι επιστημονικές ανακαλύψεις. Ο άνθρωπος τότε θεώρησε ότι όλα λύονται με τη λογική, ότι έγινε παντοδύναμος. Όμως στην πραγματικότητα και τηρουμένων των αναλογιών παραμένει ένας κάτοικος της Λιλλιπούτης... 

Τον 17ο και τον 18ο αιώνα οι επιστήμονες, με τα μέσα που διέθεταν, νόμισαν ότι ήσαν πολύ κοντά στο να λύσουν τα υπαρξιακά τους θέματα, να απαλλαγούν από την ύπαρξη του Θεού και να προχωρήσουν με τη θεοποίηση της λογικής. Σήμερα, τριακόσια περίπου χρόνια μετά, τα υπαρξιακά προβλήματα εξακολουθούν να τίθενται και οι επιστήμονες απομακρύνονται αντί να προσεγγίζουν στην επίλυση των ζητημάτων, που θέτει ο μικρόκοσμος και ο μακρόκοσμος. Με τα μέσα που σήμερα διαθέτουν διαπιστώνουν όλο και πολυπλοκότερο τον μικρόκοσμο και ιλιγγιώδεις διαστάσεις στον μακρόκοσμο. 

Για πολλούς επιστήμονες η σωστή απάντηση στα υπαρξιακά ερωτήματα είναι η Πίστη στον Θεό. Ο αείμνηστος καθηγητής της τεχνητής νοημοσύνης και ακαδημαϊκός Πάνος Λιγομενίδης έγραψε στην ελληνική έκδοση του Scientific American: «Το ερώτημα της ύπαρξης του Θεού και της σχέσης του με το σύμπαν είναι μεταφυσικό και δεν δύναται να απαντηθεί με παρατήρηση, θεωρητικοποίηση και πείραμα. Με τις αναζητήσεις της η επιστήμη δεν καταργεί τον Θεό. Σε μερικές περιπτώσεις καταργεί τη δεισιδαιμονία. Είναι χαρακτηριστικό ότι μεγάλοι επιστήμονες και διανοητές είναι βαθειά θρησκεύοντες» (Ιανουάριος 1999, σελ. 71). 

Το 2020 είναι η αρχή ενός νέου έτους και μιας νέας δεκαετίας. Οι ευχές πολλές, οι προσδοκίες μεγάλες. Η γνώση της Λιλλιπούτης θα κάνει τις ευχές μας πιο πρακτικές, πιο πραγματικές. Καλή χρονιά.-