Όλοι λίγο πολύ ,γνωρίσαμε την ιστορία της Σπιναλόγκας[1], μέσα από την επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά ιδιωτικού καναλιού που είναι βασισμένο στο επίσης επιτυχημένο μυθιστόρημα [2], που μας μεταφέρει σε μιαν άλλην εποχή, όχι πολύ μακρινή από την δική μας, σε μια εποχή όπου οι άνθρωποι, απομονωμένοι και ξεχασμένοι απ΄ όλους, στιγματισμένοι και ντροπιασμένοι, μακριά από τ’ αγαπημένα τους πρόσωπα, πέθαιναν στο μικρό νησάκι της Σπιναλόγκας, στο νησί των λεπρών !
Οφείλω να ομολογήσω πως αυτή η ιστορία που σήμερα θα σας διηγηθώ με συγκλόνισε και θέλω να την μοιραστώ μαζί σας ,για να γνωρίσετε και εσείς ,έναν αξέχαστο παπά ,έναν σεβάσμιο ιερομόναχο που το πέρασμα του από την Κρήτη έγινε ιστορία στα χείλη μικρών και μεγάλων. Οφείλω να ευχαριστήσω θερμά ,τον αξιόλογο και δραστήριο Ηγούμενο της Ιεράς Μονής Τοπλού –Σητείας στην Κρήτη, τον Αρχιμανδρίτη π. Φιλόθεο Σπανουδάκη [3] ,ο οποίος μου μετέφερε τούτη την ιστορία που θα σας διηγηθώ…
Στην δεκαετία του 50 ,υπήρχε έντονη η παρουσία των λεπρών [4] στο νησάκι της Σπιναλόγκας που από το 1905 έως το 1957 χρησιμοποιούταν ως μόνιμη κατοικία των Λεπρών. Μία κοινότητα καταδικασμένων σε θάνατο ήταν αυτό το Νησί. Άνθρωποι απομονωμένοι, πληγωμένοι από τον έξω κόσμο, περιφρονημένοι, ζούσαν εκεί όλοι μαζί. Εκεί παντρευόντουσαν εκεί γεννούσαν τα παιδιά τους και εκεί αφήναν την τελευταία τους πνοή ατενίζοντας πλέον ελεύθεροι τον Ψηλορείτη και την λεβεντογέννα Κρήτη. Μόνη τους παρηγοριά η καμπάνα της μικρής Εκκλησιάς τ’ Αγίου Παντελεήμονα ,που άλλοτε κτυπούσε χαρμόσυνα για να καλέσει σε προσευχή και άλλοτε πένθιμα για να αποχαιρετήσει έναν από τους ανθρώπους που ζούσαν εκεί με την ελπίδα εξεύρεσης του φαρμάκου. Εκεί στην εκκλησιά τους έβρισκαν τ’ απάνεμο λιμάνι στις τρικυμίες της ζωής τους.
Η Εκκλησία είχε φροντίσει να υπάρχει εκεί ένας παπάς για να λειτουργεί ,να βαπτίζει και να κηδεύει αυτούς που έφευγαν για το μεγάλο ταξίδι. Ο παπάς της Σπιναλόγκας σε κάποια στιγμή πέθανε λίγο μετά την κατοχή. Όχι από την λέπρα, απλά ήρθε η ώρα του να εκτελέσει και εκείνος με την σειρά του το κοινό χρέος του βίου. Είναι σημαντικό πως πέθανε από φυσικά αίτια όχι από την λέπρα. Προσπαθούσε στα χρόνια της διακονίας του στην Σπιναλόγκα να μην πολυέρχεται σε επαφή με τους λεπρούς. Όταν λοιπόν η θέση του παπά εκεί έμεινε κενή ζήτησε η Εκκλησία εθελοντικά κάποιον για να διακονήσει τους αρρώστους πάνω στο Νησί. Κανένας δεν θέλησε να πάει. Λογικό ήταν εκείνη την εποχή που και μόνο στο άκουσμα της λέξης κλείναν πόρτες και παράθυρα και καρδιές μαζί ερμητικά.
Μόνο ένας άγνωστος Ιερομόναχος βρέθηκε να πάει και να μείνει εκεί. Μαζί με τους λεπρούς. Ήταν ο Ιερομόναχος Χρύσανθος Κατσουλογιαννάκης. Ορφάνεψε μικρός και από τους δύο γονείς, και κηδεμόνας και προστάτης του έγινε ένας θείος του Ιερέας του χωριού Παλαικάστρου. Κάποιο χειμωνιάτικο βράδυ ο Ιερέας αυτός και προστάτης του ορφανού παιδιού , έπεσε σε χιονοθύελλα, επιστρέφοντας στο σπίτι του- εξυπηρετούσε τότε δύο- τρία χωριά λόγο ελλείψεως εφημερίων- με αποτέλεσμα να χάσει τον δρόμο του και να πεθάνει από το κρύο !
Μη υπάρχοντος κανενός άλλου να αναλάβει το ορφανό παιδί ,σε ηλικία δεκαπέντε ετών πήγε στην Μονή Παναγίας Ακρωτηριανής όπου εκεί μεγάλωσε με την φροντίδα των πατέρων της Μονής. Σε ώριμη ηλικία και αφού είχε γίνει μοναχός ,χειροτονήθηκε Ιερεύς με το όνομα Χρύσανθος. Άνθρωπος ασκητικός λιτοδίαιτος ,ελεήμων ανεξίκακος. Όταν άκουσε πως ζητούσαν παπά για την Σπιναλόγκα, πήγε και έβαλε μετάνοια στον Ηγούμενο της Μονής και ζήτησε να πάει αυτός.
Πράγματι ,πήγε για πρώτη φορά γύρω στο 1947 και χτύπησε την καμπάνα για τον Εσπερινό. Την άλλη μέρα ξημέρωνε Κυριακή της Ορθοδοξίας ! Αφού τελείωσε, εξομολόγησε αρκετούς ασθενείς που περίεργοι πήγαν να δούν τον νέο τους Παπά. Την άλλη μέρα, μεγάλη μέρα Κυριακή της Ορθοδοξίας – στην αρχή της Σαρακοστής, λειτούργησε και στο τέλος βγήκε στην Ωραία Πύλη να μεταδώσει το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Κρατώντας τ’ Άγιο Δισκοπότηρο κάλεσε τους Χριστιανούς να προσέλθουν και να μεταλάβουν τον Χριστό. Κανείς δεν κουνήθηκε από την θέση του… Τους καλεί ο παπά Χρύσανθος να έλθουν να κοινωνήσουν, είχαν εξομολογηθεί το προηγούμενο βράδυ. Κανείς δεν έκαμε το πρώτο βήμα. Επέμεινε ο παπάς και τότε ένας δύο στην αρχή διστακτικοί και μετά όλοι μαζί πήγαν να κοινωνήσουν.
Αφού απολειτούργησε ,και έδωσε το αντίδωρο, με τα χέρια του τ’ αγιασμένα, έβαλε δι ευχών και μπήκε στ’ Άγιο Βήμα να ξεφορέσει. Ωστόσο – για όλους τους παπάδες ισχύει αυτό- πριν ξεφορέσουμε θα καταλύσουμε το Άγιο Ποτήριο ,ότι απόμεινε από το Σώμα και το Αίμα του Χριστού θα το πάρουμε μαζί μας ,στην καρδιά μας βγαίνοντας από τ’ Άγιο Βήμα. Έτσι έκανε και ο παπά Χρύσανθος. Μόνο που την ώρα που κατέλυε το Χριστό, με την άκρη του ματιού του είδε μερικά κεφάλια από το παραπόρτι του Ιερού να τον κοιτούν έκπληκτα. Ήταν οι λεπροί ,που δεν πίστευαν στα μάτια τους ! Ο Παπάς ,έπινε από το ίδιο ποτήρι που είχαν πιει και αυτοί ! Συγκλονίστηκαν! Ο παπά Χρύσανθος ήρεμος και πράος, τέλειωσε το υπούργημα του και βγήκε από το Ιερό.
Μόλις βγήκε από τ’ Άγιο Βήμα ,έπεσαν στην αγκαλιά του οι λεπροί με δάκρυα στα αυλακωμένα από την αρρώστια πρόσωπα τους, του φιλούσαν τα χέρια και κλαίγανε όλοι μαζί… Έκπληκτος τώρα ο Παπάς για την εκδήλωση αυτής της αγάπης τους, ρώτησε να μάθει τι είχαν πάθει. Τότε του είπαν το εξής : Ο προηγούμενος παπάς ,φοβούμενος μην κολλήσει την αρρώστια, είχε ένα ξεχωριστό Άγιο Ποτήριο να κοινωνεί τους αρρώστους. Αυτό που κράταγε ο Χρύσανθος όταν βγήκε στην ωραία Πύλη, ήταν το Ποτήριο που κοινωνούσε μόνο ο παπάς! Όταν το είδαν στα χέρια του δεν έκαμαν βήμα, έχοντας στο νου τους πως γινόταν στον προηγούμενο παπά τους. Έπρεπε να κοινωνήσουν από άλλο Ποτήριο. Όταν λοιπόν τους ‘’έπεισε’’ ο παπά Χρύσανθος να μεταλάβουν ,μπήκαν με τρόπο στο Ιερό να δουν τι θα κάνει την Θεία Κοινωνία. Βλέποντας τον να καταλύει από το ίδιο Άγιο Ποτήριο νιώσαν την Ανάσταση στην ψυχή τους. Για αυτούς εκείνη η μέρα πρώτη βδομάδα της Σαρακοστής ήταν Πάσχα…!
Πέρασαν τα χρόνια. Ο παπά Χρύσανθος έγινε ένα με τους λεπρούς. Ποτέ δεν «κόλλησε» την αρρώστια τους. Κόλλησε ο ίδιος στις πονεμένες καρδιές τους… Το 1957 ,η Σπιναλόγκα έκλεισε. Είχε βρεθεί πλέον το φάρμακο να σωθούν ζωές. Ο Παπάς έμεινε εκεί μέχρι να φύγει και ο τελευταίος. Υγιείς απόλυτα ο ίδιος, το σπίτι του θανάτου το έκαμε σπίτι του. Έφυγε το 1963, τελευταίος απ’ όλους για να επιστρέψει στο Μοναστηράκι του. Στο απάνεμο λιμανάκι που τον μεγάλωσε στην Κυρά Παναγιά την Ακρωτηριανή. Η νηστεία του ήταν απαράμιλλη. Όλη την Σαρακοστή ,κρατούσε με ένα ρόφημα από τα μυρίπνοα βοτάνια της Κρήτης και λίγα χόρτα. Κρέας δεν έφαγε ποτέ στην ζωή του! Στην τράπεζα της Μονής κατέβαινε μονάχα το Σαββάτο και την Κυριακή και σε όλη του την ζωή ποτέ δεν έφαγε βράδυ. Μία φορά την ημέρα έτρωγε το μεσημέρι. Τις άλλες μέρες προσευχόμενος με αυστηρή νηστεία και περισυλλογή, έμενε στο φτωχικό κελί του. Δεν είχε τίποτε δικό του.
Μάλιστα μου έλεγε ο Ηγούμενος ο π. Φιλόθεος που τότε ήταν νεαρός μοναχός και είδε το περιστατικό και ,χάριν στον οποίον μαθαίνουμε και εμείς τον Άγιο Γέροντα, πως τα παπούτσια του ήταν ξεπατωμένα και τα ράσα του μπαλωμένα. Ο τότε Ηγούμενος της Μονής πήγε και του αγόρασε ένα ζευγάρι παπούτσια και τον υποχρέωσε να τα φορέσει. Την άλλη μέρα το πρωί ,βλέπουν τον παπά Χρύσανθο να καταβαίνει με τα χαλασμένα. Τρέχει ο Ηγούμενος και του τα τραβά από τα πόδια και τα πετά… Έβαλε μετάνοια ο παπά Χρύσανθος και συνέχισε σαν να μην είχε συμβεί τίποτε !
Κοιμήθηκε στην Μονή σε ηλικία 82 ετών και το χώμα της Κρήτης ,σκέπασε τ’ αγιασμένο του κορμί. Ο Παπά Χρύσανθος, με το πέρασμα του έγραψε ξέχωρη ιστορία. Θα ήταν άδικο να την κρατήσω για τον εαυτό μου και να μην σας μιλήσω για αυτόν τον απλό, τον φτωχό ,τον άγιο, τον αξέχαστο Παπά.
π. Θωμάς Ανδρέου
25/2/11
[1] Το άρθρο αυτό, δημοσιεύθηκε στο τεύχος 30 του »Άμβωνα Παγγαίου».
[2] ΤΟ ΝΗΣΙ της VICTORIA HISLOP
[3] Ο Αρχιμανδρίτης π. Φιλόθεος Σπανουδάκης γεννήθηκε το 1941 στο Κρυονέρι Σητείας. Στα 19 του χρόνια ,το 1960 πήγε στην Μονή Παναγίας Ακρωτηριανής . Από το 1969 είναι Ηγούμενος της Μονής Παναγίας Ακρωτηριανής-Τοπλού.
[4] Με τον όρο λέπρα, ή αλλιώς νόσος του Χάνσεν, εννοείται χρόνια λοιμώδης ασθένεια του ανθρώπου, που προκαλείται από τα μυκοβακτήρια Mycobacterium leprae και Mycobacterium lepromatosis. Αγγλικά η νόσος λέγεται Leprosy και ετυμολογικά η λέξη έχει Ελληνική προέλευση από το Λέπος=φλούδα, λέπι–> Λεπερός = ο έχων λέπια, φλούδες–> H λέξη Λέπρα, μεταφέρθηκε διά των λατινικών στα Αγγλικά και στις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες. (Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου