Δύο μακαρισμοί

Μητροπολίτου Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου

(Γραπτό κήρυγμα τοῦ Σεβασμιωτάτου, γιά τήν ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου)

Στίς περισσότερες Θεομητορικές ἑορτές, καθώς καί στήν Μεγάλη Παράκληση πρός τήν Παναγία, ἀναγινώσκεται ἡ περικοπή ἀπό τό κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιον, πού ἀναφέρεται σέ δύο μακαρισμούς, ὁ ἕνας προέρχεται ἀπό μιά ἁπλῆ γυναίκα τοῦ λαοῦ καί ὁ ἄλλος ἀπό τόν Ἴδιο τόν Χριστό. Οἱ μακαρισμοί αὐτοί ἔχουν ἰδιαίτερη σημασία γιά τήν ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου καί θά ἑρμηνευθοῦν μέ συντομία.

Ὁ πρῶτος μακαρισμός προέρχεται ἀπό μιά γυναίκα πού μακαρίζει τήν Μητέρα τοῦ Χριστοῦ, τήν Παναγία. Τήν ὥρα πού ὁ Χριστός ὁμιλοῦσε καί ὁ λόγος Του ἦταν πλήρης Χάριτος, κάποια γυναίκα ὕψωσε τήν φωνή της καί εἶπε: «Μακαρία ἡ κοιλία ἡ βαστάσασά σε καί μαστοί οὕς ἐθήλασας» (Λουκ. ια΄, 27). Μακαρίζονται ἡ κοιλία πού βάστασε ἐννέα μῆνες τόν Χριστό καί οἱ μαστοί πού Τόν θήλασαν. Δηλαδή, μέ τά μέλη αὐτά τοῦ σώματος μακαρίζεται ἡ Μητέρα τοῦ Χριστοῦ.

Αὐτό δείχνει ὅτι ὁ Χριστός εἶχε πραγματικό καί ὄχι φαινομενικό σῶμα, ἡ σύλληψή Του ἔγινε ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί ἡ ἀνάπτυξή Του ἔγινε κατά φυσικό τρόπο, ὅπως γίνεται σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους. Ἡ κυοφορία διήρκεσε ἐννέα μῆνες καί ὁ τοκετός ἔγινε ὅπως σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους, μέ τήν διαφορά ὅτι ἡ κυοφορία ἔγινε ἀκόπως καί ὁ τόκος ἀπόνως καί μάλιστα χωρίς νά καταστρέψη τήν παρθενία της. Αὐτά εἶναι μυστήρια, ἀλλά καί ὅλα ὅσα ἔχουν σχέση μέ τόν Χριστό, τήν ἕνωση τῆς θείας καί τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως στό πρόσωπό Του, εἶναι μυστήρια. Ἔπειτα, ὁ Χριστός μετά τήν γέννησή Του θήλασε ἀπό τούς μαστούς τῆς Παναγίας Μητέρας Του.

Αὐτό τό μυστήριο μᾶς ὁδηγεῖ στό νά δοῦμε τό ὕψος τῆς Παναγίας Μητέρας τοῦ Χριστοῦ. Ἀξιώθηκε νά δώση τήν σάρκα της στόν Χριστό γιά νά ἐνανθρωπήση, ἡ κοιλία της ἔγινε Παράδεισος, Οὐρανός, ἀφοῦ ὅπου εἶναι ὁ Χριστός ἐκεῖ εἶναι οἱ ἄγγελοι, καθώς ἐπίσης ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ εἶναι πάντοτε ἑνωμένος μέ τόν Πατέρα καί τό Ἅγιον Πνεῦμα. Ἡ Παναγία γνώριζε ὅλο αὐτό τό μυστήριο ἀπό τήν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ καί ἀσφαλῶς θά ἔμενε ἐκστατική καί θά ἦταν γεμάτη θαυμασμό καί δοξολογία πρός τόν Θεό, βλέποντας ὅτι κυοφοροῦσε καί θήλαζε τόν Θεάνθρωπο Χριστό. Καί διερωτᾶτο, ὅπως λένε οἱ Πατέρες καί οἱ ὑμνογράφοι, ἄν θά ἔπρεπε νά Τόν θηλάση ὡς ἄνθρωπο ἤ νά Τόν δοξολογήση ὡς Θεό.

Τό μυστήριο τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ τό γνώρισε πρώτη ἡ Παναγία Θεοτόκος καί πρώτη αὐτή βίωσε τίς συνέπειες τῆς ὑποστατικῆς ἑνώσεως θείας καί ἀνθρωπίνης φύσεως στόν Χριστό, πρώτη αὐτή γνώρισε ὅτι ὁ ἄσαρκος Λόγος σαρκώθηκε. Στό σημεῖο αὐτό βρίσκεται ἡ μεγάλη δόξα της, ὄχι μόνον στίς ἀρετές της, πού εἶναι πολλές, ἀλλά στόν καρπό τῆς κοιλίας της. Γι’ αὐτό καί ἑορτάζουμε πανηγυρικά τήν Κοίμησή της, πού δέν εἶναι θάνατος, ἀλλά ἔξοδος τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα, στήν συνέχεια ἀνάσταση τοῦ σώματός της καί μετάστασή της στούς Οὐρανούς. Αὐτό τό παρθενικό σῶμα τῆς Θεοτόκου πού ἔγινε ἐργαστήριο τῆς ἑνώσεως τῶν δύο φύσεων –θείας καί ἀνθρωπίνης– μέσα στό ὁποῖο ὁ Χριστός κυοφορήθηκε καί ἀπό τό ὁποῖο τράφηκε, δέν μποροῦσε νά παραμείνη στήν γῆ, νά φθαρῆ, νά ἀποσυντεθῆ, νά διαλυθῆ, γι' αὐτό μετέστη στούς οὐρανούς.

Ὁ δεύτερος μακαρισμός προέρχεται ἀπό τόν Χριστό, πού ἀκολούθησε μετά τόν μακαρισμό τῆς γυναικός. Εἶπε: «Μενοῦνγε, μακάριοι οἱ ἀκούοντες τόν λόγο τοῦ Θεοῦ καί φυλάσσοντες αὐτόν» (Λουκ. ια΄, 28). Τό «μενοῦνγε» εἶναι ἐπιβεβαιωτικό, δηλαδή ὁ Χριστός ἐπιβεβαιώνει τόν μακαρισμό τῆς γυναικός γιά τήν Παναγία Μητέρα Του, ἀλλά προσθέτει καί ἕναν ἄλλο μακαρισμό, ὅτι μακάριοι εἶναι καί ἐκεῖνοι πού ἀκοῦν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ καί τόν διαφυλάσσουν, δηλαδή τόν τηροῦν.

Αὐτός ὁ μακαρισμός κρύβει μιά ὁλόκληρη θεολογία. Ἡ Θεοτόκος συνέλαβε ἐκ Πνεύματος Ἁγίου τόν Χριστό, γέννησε καί θήλασε τόν Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ, τό Δεύτερο Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἐνῶ οἱ Χριστιανοί δέχονται μέσα τους τόν λόγο (τό λάμδα μέ μικρό), δηλαδή τήν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία εἰσέρχεται μέσα στήν καρδιά καί ἐκεῖ ἀναπτύσσεται, κυοφορεῖται καί γεννᾶται. Ὅσοι ἀκοῦν καί φυλάσσουν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ ἔχουν μέσα τους τόν Ἴδιο τόν Χριστό.

Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ καρδιά κάθε ἀνθρώπου ὁμοιάζει μέ τήν κοιλία τῆς Θεοτόκου, πού προετοιμάζεται μέ τήν καθαρότητα καί τήν προσευχή νά ὑποδεχθῆ τόν λόγο-διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐκφράζει αὐτήν τήν πραγματικότητα ὅταν λέγη: «Ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ ἐνοικείτω ἐν ὑμῖν πλουσίως» (Κολ. γ΄, 16). Μέσα στήν πνευματική καρδιά, τήν «καρδίαν βαθεῖαν», ὅπως λέγει ὁ Προφητάναξ Δαυΐδ, ἀναπτύσσεται ὁ Χριστός καί ὁ ἄνθρωπος γίνεται ἐγκύμων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἐκεῖ ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾶ προσωπική σχέση καί ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό. Ὁ δικός μας Θεός δέν εἶναι ἕνας Θεός πού κατοικεῖ στούς οὐρανούς, δηλαδή ὁ μεταφυσικός Θεός ἤ μία ἀνώτερη δύναμη, ἀλλά εἶναι Θεός πού κατοικεῖ μέσα μας καί ἀπό ἐκεῖ ἐνεργεῖ καί δείχνει τήν δόξα Του. Ἔπειτα, ὁ Χριστός γεννᾶται ἀπό τόν ἄνθρωπο, γι’ αὐτό ὁ Χριστιανός πού συνδέεται μέ τόν Χριστό χαρακτηρίζεται καί εἶναι μητέρα τοῦ Χριστοῦ.

Σέ πολλούς Πατέρες συναντᾶμε αὐτήν τήν διδασκαλία πού εἶναι μιά πραγματικότητα. Ἤδη ὁ Ἀπόστολος Παῦλος γράφει πρός τούς Γαλάτες: «τεκνία μου, οὕς πάλιν ὠδίνω, ἄχρις οὗ μορφωθῇ Χριστός ἐν ὑμῖν» (Γαλ. δ΄, 19). Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής ἀναλύει ὅτι ὁ Χριστός συλλαμβάνεται μέσα μας διά τῆς πίστεως, σαρκώνεται μέ τίς ἐντολές, σταυρώνεται μέ τούς κόπους καί πόνους τῆς πρακτικῆς φιλοσοφίας, ἀνασταίνεται καί ἀναλαμβάνεται μέ τά πνευματικά θεωρήματα. Μέ αὐτόν τόν τρόπο κάθε ἄνθρωπος πού ζῆ ἐν Χριστῷ γίνεται μητέρα τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι, ὁ Χριστός πού μιά φορά γεννήθηκε σωματικά ἀπό τήν Θεοτόκο Μητέρα Του, πάντοτε γεννᾶται πνευματικά σέ αὐτούς πού θέλουν, καί αὐτοί γίνονται πνευματικές μητέρες Του.

Ἔτσι, ὁ μακαρισμός τῆς Παναγίας Μητέρας τοῦ Χριστοῦ συνδέεται μέ τόν μακαρισμό κάθε Χριστιανοῦ πού ἀκούει τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, τόν διαφυλάσσει μέσα στήν καρδιά του καί δέχεται τίς ἐνέργειές Του.

Αὐτή εἶναι ἡ θεολογία τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου καί ὅλων τῶν ἑορτῶν τῆς Θεομήτορος.

 http://www.parembasis.gr/index.php/menu-teyxos-228/4201-2015-228-01